TIMETURK | HABER MERKEZİ
ÇEVİRİ
Coca Cola'nın İsrail'deki Merkezi Şişeleme Şirketi olan Central Bottling uzun zamandır İsrail'deki kolalı içeceklerin kralı oldu. Rakipleri Tempo (Pepsi) ve Jafora (RC), Central Bottling için hiçbir zaman gerçek bir tehdit oluşturmadı.
ŞİRKETLER ARASINDA REKABET YAŞANIYOR
Son yıllarda, kola ve diğer Coca-Cola ürünlerini ithal eden şirketler arasında yeni bir rekabet ortaya çıktı. Buna göre diğer şirketler, Coca Cola'nın Merkezi Şişeleme Şirketi olan Central Bottling'in ürettiği aynı ürünü, daha ucuza satıyorlar.
BAŞ HAHAMLIK KOŞER SERTİFİKASINI YENİLEMEYECEK
İsrail merkezli İbranice yayın yapan The Marker, Baş Hahamlığın Doğu Avrupa'dan ithal edilen kola ürünlerinin "koşer sertifikasını" 2020 için yenilememe kararı aldığını duyurdu.
* Koşer: Koşer veya Kaşer, Yahudiliğe göre; yenilmesi ve kullanılmasında dinen bir sakınca bulunmayan helal ürünlerdir. Bunları belirleyen kurallara ise kaşerut ya da kaşrut kuralları adı verilir. Hahamlık, bu uygulama kapsamında Doğu Avrupa'dan ithal edilen etlere, üretildikleri yerde bulunan Koşer verme yetkisine sahip kuruluşların verdikleri sertifikaları kabul ediyor.
Haaretz'den Adi Dovrat-Meseritz'in aktardığına göre Hahamlığın web sitesinde, 2018-19'da üretilen ve Avrupa'dan ithal edilen Ma'or Kashrut adlı bir kuruluştan koşer sertifikalı olan Coca-Cola ürünlerinin İsrail için de "koşer sertifikası" aldığı görülüyor. Ancak sertifika, 2020 için yenilenmemiş durumda.
* Ma'or Kashrut: Özel bir koşer sertifika ajansı.
2020 İÇİN NEDEN ONAY VERİLMEDİ?
Değişikliğin resmi nedeni, Hahamlık tarafından Coca-Cola yöneticileri ve kaşrut veren yetkililerle yapılan bir incelemenin, Doğu Avrupa'dan ithal edilen kolayı onaylayan kuruluşların, onay verme yetkilerinin olmadığı ortaya çıkarmasıydı.
Buna göre İsrail yasaları Hahamlık makamının "koşer" etiketini resmi olarak kabul ediyor. Fakat hem İsrail içinde hem de dışında birçoğu Haredi topluluğundan olan pek çok özel sertifika ajansı faaliyet gösteriyor. Bu ajanslar ürünleri onaylayabiliyorlar, ancak açıkça koşer olduklarını söyleyemiyorlar.
İsrail'e ürün ithal eden ithalatçı firmalardan biri olan Eliran Ben-Shlush yetkilisi, verdiği demeçte "Doğu Avrupa'dan İsrail'e gelen Coca Cola ürünlerini (Fanta, Sprite ve bira) son dört yıldır biz ithal ediyoruz. Ayda 35 konteyner ithal ediyoruz. Her biri 2 bin 600 adet altı paket 1.5 litrelik şişe içeriyor. Ayda 91 bin şişe ve yılda yaklaşık 1 milyon şişe oluyor. Birkaç ay öncesine kadar her şey yolunda gitti. Fakat aniden OU ve Heksher Rav Landa, Hahamlık'a ithal ettiğim ürünlerin konsantresinin [kaşrut] denetim altında olmadığını söylüyorlar" dedi.
* OU: Amerika Birleşik Devletleri'nde 400.000'den fazla popüler ürüne onay veren Ortodoks Birliği'nin kısaltması.
* Heksher Rav Landa: Özel bir koşer sertifika ajansı.
KARAR, PARALEL İHRACATÇILARIN İŞLERİNİ ZORLAŞTIRIYOR
Habere göre Ben-Shlush, şimdiye kadar sadece restoranlara, bakkallara, perakende marketlere ve benzerleri mağazalara ürün sattı. Büyük süpermarket zincirleri, Coca Cola şişeleyicisi Central Bottling'in ücretlerinden yüzde 30 daha düşük fiyatlarla satabileceğini söylese de Ben-Shlush ürünlerini satın almadı.
Kaşrut onaylarını yenilememe kararı sadece Doğu Avrupa için geçerli, ancak Ben-Shlush, bu kararın, gelecekte başka ülkelerden yapılan ithalatı da etkileyeceğini söyledi ve “ABD, Güney Afrika ve Kanada'ya bakarak Coca-Cola'nın hiçbir yerde koşer olmadığını iddia ederseniz, Coca-Cola'yı başka bir yerden ithal edemeyiz” dedi.
DİĞER İTHALATÇILARIN ÖZEL ŞİRKETLERDEN ALDIĞI KOŞER SERTİFİKASI NEDEN KABUL EDİLMİYOR?
İthalatçı şirketler dinlendiğinde, özel şirketlerin sertifikalarının 2020'ye kadar kabul edildiği anlaşılıyor. Fakat 2020 için alınan kararın temel olarak neden alındığı anlaşılmıyor.
HAHAMLIK ŞOKER SERTİFİKALARI KONUSUNDA 2018'DEN BERİ SORUN ÇIKARIYOR
İthalatçılar, hahamın onay almalarını zorlaştırdığını söylüyorlar. Hahamlık'ın kendi rakamlarına göre, kuru gıdaların paralel ithalatına ilişkin kuralların 2016 yılında hafifletilmesinden iki yıl sonra yürürlüğe giren yasadan bu yana paralel ithalata ilişkin 52 kaşrut onayı başvurusunun sadece 10 tanesi onaylandı.
HAHAMLIK, KONUYA PROFESYONEL BİR ŞEKİLDE YAKLAŞMIYOR
Sanayi kaynakları, hahamlık denizaşırı bir işletmeye bir müfettiş gönderdiğinde, (müfettişlerin) genellikle yerel pazar ve çevreye aşina olmadıklarını söylüyor. Adını açıklamayan bir kaynak, sorunun profesyonellik eksikliği olduğunu söyleyerek "Bu, Pazar gününün hafta sonu olduğunu ve yurtdışında kimsenin işe gitmediğini bilmeleri gerekirken, bir Pazar günü bir fabrikaya müfettiş göndermeleri gibi küçük ayrıntılarda bile kendini gösteriyor” dedi.
COCA COLA ŞİŞELEYİCİSİNE CEZA KESİLDİ
Central Bottling, İsrail'deki en büyük beş yiyecek ve içecek şirketinden biri. Wertheim ailesi tarafından kapalı şekilde kontrol edilen bir şirket olarak, satış ve kar rakamları yayınlamıyor. Buna karşın, Aralık ayında kola pazarındaki tekel konumunu kötüye kullandıkları için antitröst (tekelle mücadele) yetkilileri tarafından 39 milyon şekel (11.4 milyon $) para cezasına çarptırıldı.
COCO COLA NEDEN MERCEK ALTINDA?
Rekabet Kurumunun Central Bottling'i araştırmasının nedenlerinden biri, yöneticilere ithal Coca-Cola ürünleri satan müşterilere gazlı içecek satışını durdurmalarını bildiren “Paralel ithalat prosedürleri” adlı dahili bir şirket belgesiydi.
Antitröst (tekelle mücadele) incelemesine alınabileceklerinden endişe duyan resmi ithalatçılar, Baş Haham'a Ben-Shlush gibi paralel ithalatçıları caydırmak için doğrudan baskı yapmaktan kaçınıyor. Bununla birlikte, sektördeki birçok kişi, özel kaşrut ajanslarının helal (Yahudi Şeriatında) sorunlarını belirterek paralel ithalatı etkili bir şekilde engellediğine inandıklarını söylüyor. Özel ajansların, ana müşterilerinin (resmi ithalatçılarının ve yerel üreticilerin) gelirlerine güvendiklerini ve onları rekabetten korumaya ilgi duyduklarını söylüyorlar.
HAHAM ARAZİ SORUŞTURULMAK İSTENİYOR
Öte yandan Temmuz ayında savcılığın ekonomi dairesi, uzun süredir Baş Hahamlık'ta ithalat biriminin başı olarak görev yapan Haham Yitzhak Arazi'yi soruşturmayı düşündüklerini duyurmuştu. Uzun yıllardır bu işi yapan ve sertifikalar üzerinde etkili veto gücüne sahip olan Arazi'nin, yüz binlerce şekel nakit paraya ulaşan rüşvet ve sertifika almak isteyen çok sayıda ithalatçıdan hediye aldığı iddia ediliyor.
* Haber Timeturk için çevirilirken açıklamalar ve ara başlıklar eklenmiştir. Bu açıklama ve ara başlıklar haberin orijinalinde yer almamaktadır.
