Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
ABD Başkanı Donald Trump yönetimindeki üst düzey yetkililer, Gazze'ye konuşlandırılacak uluslararası güç hakkında İsrail medyasına konuşarak, “İsrail'in aksine ABD, Türkiye'nin süreçte yer almasını istiyor" açıklamasını yaptı. Bu açıklama, İsrail'in Türkiye'nin katılımına yönelik net vetosuna rağmen ABD'nin, Ankara'nın diplomatik ağırlığına önem verdiğini gösteriyor. Türkiye'ni̇n İsrail vetosunun merkezinde, Netanyahu'nun Türkiye'ye yönelik saldırgan söylemlerinin sürece zarar verdiği ve Türklerin Gazze anlaşmasının sağlanmasında çok yardımcı olduğu inancı yatıyor. ABD, haftalar içinde nihai bir plan sunmayı planlıyor.
İstikrar Gücünde Türkiye'nin Kritik Rolü ve İsrail'in Çekinceleri
Uluslararası İstikrar Gücü (ISF)'nün kurulması, hem İsrail'in çekilmesi hem de Hamas'ın silahsızlandırılması gibi siyasi açıdan son derece hassas konuları barındırıyor. türki̇ye'ni̇n i̇srai̇l vetosuna rağmen ABD, Türkiye'yi kilit bir aktör olarak görüyor.
ABD'nin Planı ve Türkiye'nin Önemi
Çekilme Şartı: Trump'ın 20 maddelik planına göre, ISF'nin konuşlandırılması, İsrail'in şu anda kontrolü altında tuttuğu Gazze Şeridi'nin yaklaşık %50'sinden çekilmesinin ön koşulu. ISF'nin odak noktası ise sınır güvenliği ve silah kaçakçılığının engellenmesi olacak.
Hamas'ı İkna Etme Kapasitesi: ABD, Türkiye, Katar ve Mısır'ın güçte yer almasını istiyor, çünkü bu ülkelerin Hamas'ı silah bırakma ve yönetim yetkilerinden vazgeçme konusunda ikna edebilecek kapasitede olduğunu düşünüyor. Amerikalı bir yetkili, “Türkler Gazze anlaşmasının sağlanmasında çok yardımcı oldu, Netanyahu'nun Türkiye'ye yönelik saldırıları çok zararlıydı” diye konuştu.
Hamas'ın Durumu: ABD'li yetkililere göre Hamas, son 20 yılın en zayıf noktasında ve Arap/Müslüman ülkelerin baskısı altında. Aracılara göre Hamas, ISF'nin sınırları denetlemesini ve belki de Gazze içinde bazı görevler üstlenmesini kabul edebilir, ancak anlaşma kapsamında affedileceğine inanması gerekiyor.
İsrail'in Güvenlik Odaklı Şüpheciliği
Büyüklükten Çok Savaş İradesi: İsrailli yetkililer, ABD'ye, ISF ile ilgili önerilerinde “büyüklükten çok, yerel halk nezdindeki meşruiyet ve gerektiğinde savaşma iradesi daha önemli” mesajını verdi. Bu, İsrail'in gücün Hamas'a karşı askerî olarak etkin olmasını istediğini gösteriyor.
Süreci Kontrol Etme İsteği: Bir Amerikalı yetkili, “İsrailliler sinirli ve şüpheci çünkü artık süreci kontrol etmiyorlar” diyerek, Netanyahu hükümetinin diplomatik süreçteki kısıtlı rolünden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.
B Planı ve Uluslararası Hukuk (BM) Tartışması
B Planı: Hamas teklifi reddederse, ISF'nin ilk aşamada Gazze'nin güneyinde “güvenli bölge” oluşturularak yeniden inşanın başlaması öngörülüyor.
BM Yetkisi: ABD ve İsrail yetkililerine göre BM Güvenlik Konseyi'nde ISF'nin kurulmasına destek veren bir karar taslağında ilerleme sağlandı. Ancak güç bir BM barış gücü olmayacak; ABD denetim ve etki sahibi olacak. İsrail, BM'ye merkezi bir rol verilmesine karşı çıkmaya devam ediyor.
Yorum Yap