Sincaplara benzer şekilde, siyah şapkalı bülbüller de ağaç kabuğundaki çatlaklara veya deliklere sıkışmış binlerce küçük hazinenin izini sürerek yiyeceklerini saklarlar.
Bülbüllerin sakladığı yiyecek depolarından birine nasıl geri döndüğüne ilişkin yapılan araştırmada, sakladıkları zulaya gittiklerinde farklı bir nöron kombinasyonunun devreye girdiği tespit edildi.
Beyin araştırmacılar, barkod gibi işlem yapan bu sinirsel kombinasyonların, eski anıların beyinde nasıl kodlandığı ve hatırlandığı konusunda önemli bilgiler sağlayabileceğini düşünüyor.
Columbia Üniversitesi'nden sinir bilimci Selmaan Chettih, bu tür bir hafızanın hayvanlarda incelenmesinin zor olduğunu söylüyor.
“Bir fareye bugün hangi anıları oluşturduğunu soramazsınız.” diyen Chettih, bülbüllerin son derece hassas davranışları araştırmacılara altın bir fırsat sunduğunu belirtti.
Chettih, bir bülbülün önbellek oluşturduğu her an, omurgasında hafıza için hayati önem taşıyan bir yapı olan hipokampusta kayıtlı, iyi tanımlanmış tek bir anı temsilinden bahsetti.
Kuşların epizodik hafızasını incelemek için Chettih ve meslektaşları 128 küçük, yapay depolama alanından oluşan özel bir arena inşa ettiler. Ekip, bireysel nöronların elektriksel aktivitesini izlemek için beş bülbülün beynine küçük problar yerleştirdi ve bu aktiviteyi kuşların vücut pozisyonları ve davranışlarının ayrıntılı kayıtlarıyla karşılaştırdı.
Chettih, kuşların tohumlarını sakladığı ve aldığı sırada, tüm hipokampüsün yüzde 7'sini veya daha azını temsil eden belirli bir nöron alt kümesinin kısa süreliğine aktiviteyle aydınlandığını söyledi.
"Her önbelleğin kendine özgü nöron kombinasyonuna veya nöral barkoda sahip olduğu görüldü ve bu barkodlar, aynı konumdaki bireysel önbellekler için bile farklılık gösteriyordu." diyen Chettih, "barkodların bir tür engram olması, bir hafızanın önerilen fiziksel görünüşleri olması mümkündür" dedi.
(Engram: Beyinde dış uyaranlara cevap olarak biyofiziksel veya biyokimyasal değişiklik gösterirken saklanan bilgi haznesi teorisi)
Chettih, yüz milyonlarca yıllık evrimle ayrılan hayvanlar arasındaki hipokampus fizyolojisinin ne kadar benzer olduğu göz önüne alındığında, bu tür barkodların muhtemelen birçok türde kullanıldığını söyledi. Ancak bunu doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Araştırmada yer almayan Japonya'daki Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü'nden sinir bilimci Kazumasa Tanaka ise, bunun kısmen hafıza algılarımızın konumla iç içe olmasından kaynaklandığını söyledi.
Tanaka, "Geçmişte meydana gelen belirli bir olayı hatırladığınızda, bu kritik an, o olayın gerçekleştiği yerden veya ne zaman gerçekleştiğinden ayrılamaz." dedi.
Öte yandan önbelleğe alma sırasında hücrelerin aktivitelerini değiştirmemesi araştırmacıları şaşırttı. Ancak Chettih, bulguların bu hafıza anlayışına ek bir nüans getirdiğini belirterek, "burada hipokampus, bir deneyimi oluşturan tüm farklı girdileri ayrı bir hafızada bir araya getiren farklı bir "indeks" oluşturuyor." dedi.
Chettih'in ekibi ayrıca nöronların önbellekteki bir tohumun varlığını veya yokluğunu kodladığı bir "tohum kodu" keşfetti. Üç farklı nöron aktivite modeli (barkod, yer kodu ve tohum kodu) arasındaki potansiyel bağlantılar, Japonya'nın Wako kentindeki RIKEN Beyin Bilimi Merkezi'nde sinir bilimci olan ve araştırmada yer almayan Thomas McHugh'un ilgisini çekti.
McHugh, "Nasıl etkileştiklerini anlamak muhtemelen bize hafızanın nasıl çalıştığı hakkında çok daha fazla şey anlatacak" dedi.
