The Baghdad Post gazetesinde yayınlanan, “Irak ve Lübnan aynı yolda” başlıklı analiz haberde, “Bir kez daha, her iki ülkenin de kaderleri son protesto hareketleri sırasında çakıştı. Lübnanlılar ve Iraklılar, ‘İran Hilali'ni kıracak mı? Bu sorunun cevabının büyük bir kısmı İran'ın Hizbullah'la ortaklaşa Irak'ı bir İran kartı olarak tutabilme kabiliyetine bağlı olacaktır” deniliyor.
The Baghdad Post'ta yayınlanan analiz haberin Türkçe çevirisi şöyle:
Irak ile Lübnan arasında birçok benzerlik var. Ancak, en azından alan, doğal kaynaklar, coğrafya ve demografik olarak da birçok fark var.
Bir örnek olarak, Lübnan'da, pek çok Hıristiyan ve Müslüman'ın Arap olduğu yerlerde çok fazla etnik çeşitlilik yok; Irak'ta da statüde olan bir Kürt azınlık var.
Bu azınlık, Irak'ın Kürdistan bölgesinde kendi otoritesini kurdu ve birkaç yıl önce bağımsız bir devlet kurmaya çalıştı, ancak başarısız oldu. Irak'ta Türkmenler gibi başka azınlıkların yanı sıra çeşitli doktrinler ve dinler var.
Irak'taki bu çeşitlilik, buzdağının Lübnan'dan ne kadar farklı olduğu konusunda sadece bir ipucu. Irak'ın Lübnan'dan farklı olarak büyük petrol zenginlikleri var. Ancak iki ülkenin ortak noktası, onların mezhepsel mücadeleleri besleyerek ve mezhepçi milisler kurarak onları kontrol etmeye çalışan İran tarafından göz dikilmeleri.
Irak ile Lübnan arasındaki farklılıklara rağmen, her zaman birbirlerine yakındılar. Birçok Lübnanlı gurbetçi Irak'ta çalışarak zenginleşti. Irak'a yönelik mallar Beyrut limanına ulaştı ve Suriye üzerinden Irak'a taşındı. 1975-1976'da Lübnan'daki bir Hristiyan partiye üye milis, limandaki dördüncü havzanın depolarını yağmaladığında; yağma, Irak'a giderken on milyonlarca dolar değerinde mal ve araçları içeriyordu.
Dördüncü havzayı yağmalayanlar, Beyrut'un bölge limanının stratejik değerini takdir edemedi ve hareketleri nedeniyle onu mahvetti.
Beyrut Limanı, İsrail'in 1948'de kurdurulmasından önce Irak ve diğer ülkeler için kilit öneme sahip Akdeniz limanları arasında en aktif olanıydı. Liman, İsrail'in kurulmasından sonra bu etkisini kaybetti.
Amerikan kuvvetleri, 1958'de Irak'taki kanlı askeri darbenin ardından Lübnan topraklarına ayak basmadı. Lübnan'a gelişleri orada, Ordunun Başkomutanı Fouad Shehab'ın cumhurbaşkanlığı yaptığı ve Camille Chamoun'un yerini aldığı bir anlaşmaya varıldı. Chamoun, Lübnan'ı o zaman Bağdat İttifakına katılmaya çalışmıştı. Lübnan'daki çekişme Amerikan yönetimi ile Mısır'daki Gamal Abdel Nasser'in arasında yer almıştı.
Bu arada Irak'ta monarşiyi deviren askeri darbe, ülkenin sonunun ve zengin toplumsal çeşitliliğinin ilk işareti oldu. Bu çeşitlilik önce bir servet kaynağıydı; fakat önce askeri yönetim ve sonra Baas ideolojisi bütün bunlardan kurtuldu.
Baas doktrini, tek işlevi, kelimenin tam anlamıyla acımasız bir diktatörlük rejimini ele almak için yankılanan içi boş sloganlar üretmeye devam eden geri ideolojiydi. Tüm pratik amaçlar için Baas dönemi Saddam Hüseyin'in 1979'da iktidara gelmesi ve çöküşüne kadar paylaşmayı reddetmesi ile sona erdi.
Saddam dönemi, İran'la olan uzun savaşından başlayarak ve kısa süreli Kuveyt işgali ile sona eren, kötü tavsiye edilen politikalar ve hesaplanmamış maceralarla göze çarpıyordu.
Ancak bunların hiçbiri Irak'ın Lübnan ile olan ilişkisini etkilemedi. Irak bu süre boyunca Lübnan'la ilgilenmeye devam etti. Aslında, Lübnan'ın dışında çalışan Arap Kurtuluş Cephesi adında Irak destekli bir Filistin örgütü bile vardı. Lübnan'da Irak Baas Partisi'nin de bir şubesi vardı. Aynı şekilde, Irak tarafından finanse edilen ve silahlandırılan birçok sol Lübnan partisi de vardı. Bir noktada Lübnan, Irak-İran savaşının aşamalarından biri oldu. Savaşın bölümlerinden biri, Baasçı Şiilerin Irak Baas Partisi'ne sadık suikast ve Beyrut'taki Irak büyükelçiliğinin havaya uçurulmasını gördü.
15 Aralık 1981'de Ramlet al-Bayda bölgesinde büyükelçilik bombalaması, büyükelçiliğin diplomatik personeli ve Lübnanlı personeli de dahil olmak üzere çok sayıda kişinin ölümüyle sonuçlandı. Daha sonra, İran yanlısı Irak Dawa Partisinin, belki de Suriye rejiminin karmaşıklığıyla terör operasyonunun arkasında olduğu ortaya çıktı.
Irak, büyükelçiliğinin bombalanmasına rağmen, Lübnan'ı ümitsiz bırakmadı ve yeni büyükelçiliğini 1982'nin başında Beyrut'taki doğu (Hristiyan) bölgesine taşıdı. O sırada Irak, Lübnan'daki Hristiyan partileriyle ilişkilerini geliştirmeye başladı.
Bu çabalar, o zamanlar cumhuriyetin başında bulunan Lübnan ordusu komutanı Michel Aoun'a ve 1989 yılında Lübnan Kuvvetler Partisi'ne tanklar göndererek taçlandırıldı. Aoun, o zamanlar Baabda Sarayı'nda geçici bir başkan olarak görev yaptı. Geçici hükümetin görev süresi 23 Eylül 1988'de sona eren Cumhurbaşkanı Beşir Cemayel'i, yeni bir cumhurbaşkanı seçmekle görevlendirildi. Maalesef, Irak'ın verdiği yetenekli tanklar gerektiği gibi kullanılmadı - yani Suriye işgaliyle mücadelede Lübnan Bunun yerine, Aoun'a sadık ordu ekipleri ile “Lübnan Kuvvetleri” milisleri arasındaki savaşta kullanıldılar.
1990'da Irak, Kuveyt'le meşguldü ve Lübnan'ı tek başına terk etti. 13 Ekim 1991'de Suriye ordusu Baabda Sarayı'na ve Yarzeh'deki Savunma Bakanlığı karargahına girdi ve Lübnan'daki Suriyeli vesayet çağını başlattı. On dört yıl sonra, 26 Nisan 2005'te, Rafik Hariri'nin şehitliği sayesinde, Suriyeli kuvvetlerin Lübnan'dan ayrılmasıyla bu vesayet sona erdi.
Irak'ın 2005 ve 2019'da Lübnan'da oynadığı rolü doğru bir şekilde analiz etmek zor. Lübnan Irak'tan 2003'te gümüş tabakta İran'a çoktan bakıldı ve Tahran'da başlayan ve Beyrut'ta biten Pers Şii Hilali'nin bir parçası oldu.
O zamandan beri, elbette Şam'a ek olarak Bağdat ve Beyrut'ta İran'ın varlığı güçlendi. İran'ın Irak'ta kimin başbakan olacağına karar vermesi, tıpkı Hizbullah'ın Lübnan cumhurbaşkanlığı için kimin aday gösterilmesi gerektiğine karar vermesi normal hale geldiğinde karar vermesi alışılmış bir hale geldi.
Bir kez daha, her iki ülkenin de kaderleri son protesto hareketleri sırasında çakıştı. Her iki ülke de henüz bebeklik dönemindeki olağanüstü gelişmelere tanık oluyor, ancak kesinlikle iki seviye üzerinde bir etkisi olacak. Birincisi Lübnan ve Irak'ın geleceği, diğeri ise İran'ın geleceği.
Lübnanlılar ve Iraklılar, ‘İran Hilali'ni kıracak mı? Bu sorunun cevabının büyük bir kısmı İran'ın Hizbullah'la ortaklaşa Irak'ı bir İran kartı olarak tutabilme kabiliyetine bağlı olacaktır. İran rejiminin geleceğine karar verilecek olan Irak için de geçerli olan, Hizbullah'ın ülkedeki hareketinin ne kadar kötü sonuç vereceğinden bağımsız olarak, yeni bir hükümeti kendi ölçüsüne açıkça empoze etmeye çalıştığı Lübnan için de geçerli.
https://www.thebaghdadpost.com/
