Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
Sudan hükümeti, geçtiğimiz ay Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) Sudan iç savaşında "soykırıma ortak olmakla" suçlayarak, hakkında Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) dava açtı. Popüler Gazete'nin Middle East Eye gazetesinden aktardığı analize göre bu dava, Sudan hükümetine karşı kanlı iç savaşta mücadele eden devlet dışı bir aktör olan Hızlı Destek Güçleri'ne (HDK), Abu Dabi'nin silah ve finansal destek sağladığını ortaya koydu.
BAE'nin Jeopolitik Hırsı ve Vekil Savaşları
Küçük bir hidrokarbon devleti olan BAE'nin dış ve güvenlik politikasına yönelik hırsları, Arap Baharı sırasında başladı. Abu Dabi, ulusal çıkarları için stratejik öneme sahip ülkelerde şiddet yanlısı devlet dışı aktörlerden oluşan çok katmanlı bir ağ kurdu.
BAE'nin Stratejisi: Böl ve Yönet Oyunu
Vekil Güçler: BAE, Libya'dan Yemen'e, Sudan'a ve Somali'ye kadar ayrılıkçı güçleri destekledi ve stratejik derinlik yaratmak için "Truva atları" olarak vekilleri kullandı. Abu Dabi'nin yönetici eliti, bölge genelinde merkezi hükümetleri istikrarsızlaştıran ve devlet egemenliğini zayıflatan bu grupları destekledi. Bu, BAE'ni̇n veki̇l savaşlarının temelini oluşturur.
Finansal ve Lojistik Ağ: BAE, vekillerinin merkezi hükümeti ele geçiremeyeceği anlaşıldığında, "böl ve yönet" oyununu oynadı. BAE merkezli lojistik şirketleri, vekillere lojistik destek ve silah sağlamak için çalıştı. Medya şirketlerinden oluşan ağları da, ülke içi operasyonları aklamak için hikayeler üretti.
Libya ve Yemen Örnekleri
Libya: BAE'nin vae'ni̇n veki̇l savaşlarina ilişkin adımları 2014'te başladı. Eski Libya komutanı Halife Hafter, BAE'nin parası, askeri ve medya desteğiyle başarısız karşı devrim girişimini tam ölçekli bir karşı devrim çabasına dönüştürdü. Hafter güçleri, Rusya'nın Wagner ağıyla desteklenerek Libya'nın doğusunu ele geçirdi ve Trablus'taki BM destekli hükümetle rekabet edebilecek kendi sosyopolitik altyapısını inşa etti.
Yemen: BAE, Suudi Arabistan'ın Husilere karşı başlattığı savaşa destek verdi ancak stratejik derinlik geliştirme fırsatını Yemen'in güney kıyı bölgelerinde buldu. BAE, 2016'da paramiliter bir güç olan Güvenlik Kuşağı Kuvvetleri'ni kurdu ve Güney Geçiş Konseyi şemsiyesi altında Yemen politikasını Suudi liderliğindeki operasyondan ayırdı. 2019'da Güney Geçiş Konseyi milisleri Aden'deki başkanlık sarayını ele geçirdi.
Sudan ve Somali'deki Nüfuz
Sudan: HDK (Hamideti), başından beri BAE ağlarının bir parçası oldu. HDK, Yemen'deki savaşta da BAE için savaşmak üzere binlerce milis gönderdi. Hamideti ve ailesi, BAE bankalarında servet biriktirdi. 2023'te başlayan iç savaşta Abu Dabi, yasadışı silah sevkiyatlarını insani yardım kisvesi altında gizleyerek HDK'ye destek sağladı.
Somali: BAE, Somali'de federal hükümeti atlayarak çeşitli devletlerle, özellikle ayrılıkçı gündemi olanlarla doğrudan ilişki kurdu. Puntland Deniz Polisi Gücü'nü kurdu ve Somaliland ile ilişkisini genişleterek, ABD tarafından bağımsız bir ulus olarak tanınması için lobi yapma çabasının arkasında yer aldı. Jubaland'da da SİHA ve askerî araçlar sağlayarak BAE'ni̇n veki̇l savaşları stratejisini pekiştirdi.