Ermenistan, 2. Karabağ Savaşı'nda yaşadığı ağır yenilgi sonrasında hem kaybettiği silahların yerine yenilerini tedarik etmeye hem de geri kalan silah envanterini modernizasyonun yanı sıra Batı silahları satın alarak geliştirmeye çalışıyor.
AA muhabiri, Ermenistan'ın savunma alanında silah envanterini yenilemek için son dönemde Hindistan ve Fransa'dan yeni silah alımları ile ABD, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Güney Kore ve Çin gibi ülkelerle savunma alanında işbirliği girişimlerini derledi.
Ermenistan, 2024 savunma bütçesini 2020'ye oranla yüzde 80'in üzerinde artırsa da 2. Karabağ Savaşı'nda yaşadığı silah ve teçhizat kayıplarını telafi etmek ve modern savaş taktiklerine uygun hale getirmek için öncelikler belirlemek zorunda olduğu düşünülüyor. Bu nedenle halihazırda envanterinde bulunan silahları yenileyecek, mühimmat temin edecek ve lojistik desteğini zamanında sağlayabilecek ortaklar bulma peşinde.
Başta Başbakan Nikol Paşinyan olmak üzere, devlet yetkilileri artık savunma alanında yeterli destek sağlayamayan Rusya'ya bağlı kalmak istemediklerini, savunma işbirliği ve dış politika yönelimlerini çeşitlendirme çabasında olduklarını pek çok kez tekrar etti.
Ermenistan Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan 18 Eylül'de yaptığı açıklamada, daha önce yüzde 96'ya ulaşan Rusya ile askeri bağımlılığının bugünlerde yüzde 10'lara düştüğünü kaydetti. Ermenistan bu hedef doğrultusunda ilk olarak nispeten ucuz ve maliyet etkin silahlar üreten Hindistan'a yöneldi.
Ermenistan ile Hindistan arasında askeri işbirliğindeki yeni gelişmeler
Hindistan, Ermenistan'ın son dönemde en çok silah alımı yaptığı ülke haline geldi.
Ermenistan ile Hindistan savunma bakanlıkları arasında 2024-2025 İşbirliği Planı 15 Mayıs'ta imzalandı. Ermenistan, bu dönemde 600 milyon dolarlık silah siparişiyle Hindistan'ın bir numaralı silah ithalatçısı oldu.
Ermenistan, envanterindeki 4 adet Su-30SM (NATO adı Flanker) av bombardıman uçaklarını, özellikle modern uçuş ve silah sistemleri entegrasyonu konusunda çalışan "Hindustan Aeronautics Limited" şirketi yardımıyla modernize etmeyi planlıyor.
Su-30, 4. nesil, muharebe alanında etkin ve modern füzelerle takviyeye uygun bir uçak
Ermenistan, 4. nesil, çift motorlu, çok amaçlı bir hava üstünlüğü savaş uçağı olan Sukhoi Su-30SM'lerini modernize etmeyi planlıyor.
Bu kapsamda radar sistem modernizasyonu, elektronik harp sistemlerinde iyileştirmeler ile yeni nesil havadan karaya ve havadan havaya füze entegrasyonu düşünülüyor.
1992'de üretime başlanan, Rusya ve Hindistan tarafından üretimi devam eden Su-30'lar, toplam 8 tona kadar havadan havaya, havadan karaya füzeleri ve uçak bombalarını taşıyabiliyor.
400 kilometreye kadar hedefleri tespit edebilen Su-30SM üzerinde 30 milimetrelik bir top bulunuyor.
Su-30SM'lerin 4,5 saatlik muharebe uçuşuyla 3 bin kilometrelik menzili havadan yakıt ikmaliyle daha da artırılabiliyor.
Su-30'lar için modern füzeler de satın alınacak
Ayrıca Ermenistan, Su-30'larda kullanılmak üzere, Hindistan Savunma Araştırma ve Geliştirme Teşkilatı (DRDO) tarafından geliştirilen Astra BVR (görüş ötesi menzilli) havadan havaya füze tedarik etmeyi de planlıyor.
110 kilometre menzilli, 20 kilometre irtifada çalışabilen, otonom güdümlü, toplam 154 kilogram ağırlıktaki Astra füzeleri, aktif radar arayıcı başlığa sahip, 3,4 metre uzunluğunda ve 15 kilogram patlayıcı başlık taşıyor. Füze, sesin 4,5 katı hızla hedefe yöneliyor.
Hindistan'la Su-30 ve Astra füzeleriyle ilgili görüşmeler yeni başladı ancak Ermenistan'ın önceki silah tedarikleri düşünüldüğünde, karşılıklı mutabakat yakın görünüyor.
Bunlara ilave olarak Hindistan, Erivan yönetiminin, 2022'de sipariş ettiği 15 adet "Akash 1S" (Gökyüzü) hava savunma füze sistemini yıl sonuna kadar teslim etmeyi planlıyor.
Erivan yönetimi ayrıca, 90 adet sipariş verilen ve ilk parti 6 adedi Ağustos 2023'te teslim edilen 155 milimetrelik çekili obüslerden (ATAGS) daha fazla sipariş vermek için görüşmeler yürütüyor.
Fransa ile savunma işbirliği 2. Karabağ Savaşı sonrası arttı
Ermenistan'ın savunma alanında Fransa ile işbirliğine yönelik ilk anlaşma, Ekim 2023'te imzalandı.
18 Haziran'da da iki ülke, Caesar topçu sistemi tedarikine yönelik anlaşma imzaladı. 36 adet sipariş verilen sistemlerin tesliminin Eylül 2025'e kadar tamamlanması öngörülüyor.
Caesar Mk1 topçu sistemleri, Fransız Nexter tarafından üretiliyor. 17 ton ağırlıktaki, 6x6 lastik tekerlekli araca monteli, 155 milimetre çapındaki top, 5 personel tarafından kullanılabiliyor. Sistemin menzili 42 kilometre, füze destekli mühimmatla 50 kilometreye çıkarılabiliyor.
Ermenistan ayrıca Fransa'dan, Ukrayna'ya ücretsiz verilen ancak topçu mermileri ile antitank füzelere karşı yeterli koruma sağlamadığı gerekçesiyle reddedilen Arquus marka Bastion tipi zırhlı araç siparişi verdi. 24 adedi Aralık 2023'te teslim edilen zırhlı araçların, üretim sonrası gönderileceği açıklandı.
Ermenistan Savunma Bakanlığı Harp Akademisi komutanı liderliğindeki heyetin Fransa'ya 9-13 Eylül'de yaptığı resmi ziyarette de işbirliğinin genişletilmesi, öğrenci değişimi ve Ermenistan askeri öğrenci eğitim müfredatının yenileştirilmesi konusunda mutabakat sağlandı.
Son olarak Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, 16 Eylül'de Ermenistan'a yaptığı resmi ziyarette ülkesinin Ermenistan'a yönelik savunma desteğinin süreceğini söyledi.
ABD Ermenistan'a verdiği destekle Kafkasya'daki konumunu güçlendirme peşinde
ABD hükümeti, Güney Kafkasya'da mevcudiyetini sağlamlaştırmak amacıyla Ermenistan'a destek sağlamaya çalışıyor.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) üzerinden sağlanan 250 milyon dolarlık yardıma ilave olarak, 5 Nisan'da Brüksel'de açıklandığı şekliyle, Avrupa Birliği (AB) ile birlikte ABD'nin Ermenistan'a dört yıl için toplam 356 milyon dolarlık yardım öngörülüyor.
Bir diğer taraftan da ABD Dışişleri Bakanlığı Sivil Güvenlik, Demokrasi ve İnsan Hakları Müsteşarı Uzra Zeya, 18 Temmuz'da Ermenistan Savunma Bakanlığında ABD ordu temsilcisinin çalışacağını açıkladı. Daha sonra söz konusu temsilcinin sivil bir danışman olacağı belirtilerek ne konuda görev yapacağı açıklığa kavuşturulmadı.
ABD, sağladığı hibe yardımlarının yanı sıra uluslararası barışı koruma misyonlarına katılıma hazırlık amacıyla 15-24 Temmuz tarihlerinde Erivan'la ortak "Eagle Partner 2024" tatbikatı yaptı. Geçen yıl eylülde de benzeri yapılan tatbikata Ermenistan Barış Koruma Tugayı ile ABD ana karası ve Avrupa'da konuşlu ABD askerleri katıldı.
Basında, ABD ile Ermenistan arasında, savunma alanında görüşmelerin sürdüğüne dair bilgiler geçiyor. ABD'nin Erivan Büyükelçisi Kristina Kvien, nisanda, Ermenistan'ın savunmasını güçlendirmek için görüşmelerin devam ettiğini, bu kapsamda ilk olarak Ermeni tarafın talebine uygun olarak zırhlı ambulans tedariki üzerinde mutabakata dair açıklama yaptı.
Son olarak da söz konusu büyükelçilik, ABD-Ermenistan arasında astsubay eğitimlerini içeren "Phoenix Platoon" (Anka Kuşu Müfrezesi) programının 9-20 Eylül tarihlerinde yapıldığını bildirdi.
ABD'nin Ermenistan'a doğrudan silah satışı ile ilgili bilgi bulunmazken Yunanistan, GKRY, Güney Kore gibi ülkeler üzerinden silah sağlanması ihtimal dışı değil.
Yunanistan ve GKRY ile üç taraflı savunma işbirliği
Aralık 2023'te Yunanistan'a resmi ziyaret gerçekleştiren Savunma Bakanı Suren Papikyan, iki ülke hükümetleri arasında askeri-teknik işbirliğine ilişkin anlaşmayı imzaladı.
Anlaşmanın içeriğine dair detaylı bilgi verilmezken Papikyan, işbirliğinin GKRY'ye de uzanabileceğine işaret etti.
Papikyan 24 Ağustos'ta GKRY'deki mevkidaşı Vasilis Palmas ile telefon görüşmesi sonrası, savunma alanında işbirliği öngörülerinin ele alındığını kaydetti.
Çin ve Güney Kore'yle temaslar
Ermenistan Savunma Bakanı Papikyan, "Askeri Alanda Sorumlu Yapay Zeka Zirvesi'ne" katılmak üzere gittiği Güney Kore'de de savunma alanı yetkilileriyle temaslarda bulundu.
Bu temaslar konusunda basında detaylı açıklama yer almazken Savunma Bakanı Papikyan, Güney Kore'den Çin'e geçerek Çin Savunma Bakanı Amiral Dong Cün ile görüştü.
Ermenistan Savunma Bakanlığından, görüşmede iki ülke arasındaki üst düzey temasların artırılması, Ermenistan-Çin savunma işbirliğini daha da geliştirilmesi konularının ele alındığı açıklaması yapıldı.
Papikyan'ın söz konusu temasları Ermenistan'ın bu ülkelerden silah alımı da dahil olmak üzere, askeri alanda işbirliğini geliştirme düşüncesinde olduğu fikrini akla getiriyor.
AA
