Eylül 2014'ten bu yana Yemen'in başkenti Sana ile bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduran Husiler ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin destek verdiği Yemen hükümet birlikleri arasında yaşanan çatışmalar, ülkede yaşamın her alanını olumsuz etkiledi.
Uluslararası yardım kuruluşlarının desteği dışında hiçbir taraftan yardım alamayan çok sayıda hastane kapatılmak zorunda kaldı. Sağlık kurumlarının hizmet verememesi, tıbbi malzeme ve ilaç eksikliği konusunda yaşanan sıkıntı, ülkeyi hastalık ve salgınların arttığı bir "bataklık" haline getirdi.
Yapılan uluslararası toplantılar ve çözüm çabalarının da tarafları uzlaştırma ve çatışmaları bitirme konusunda başarı kaydedemediği ülkede, savaşın en acı sonuçlarını yine siviller ödemek zorunda kalıyor.
- Hasta çocuğuna tahlil yaptıramıyor
Hasta çocuğunu tedavi ettirebileceği uygun bir sağlık merkezi arayan Yemenli anne Ummu Hani de ülkede gelinen durumun mağdurlarından.
Gittiği hastanelerde tedavi imkanı bulamayan Ummu Hani, son çare olarak çocuğunu doktorların tavsiye ettiği başkent Sana'daki Es-Sebin Anne ve Çocuk Hastanesi'ne götürdü. Uluslararası kuruluşlar tarafından desteklendiği söylenen hastanenin daha iyi imkanlara sahip olduğunu düşünen anne, hastaneye gittiğinde çocuğunu yatırabileceği yatak bulamadı.
Yatakların ihtiyaca göre az olması nedeniyle bazı hastaların yere yattığını aktaran Ummu Hani, "Yaşlı yakınına refakat eden bir adam, hastaya iğne vurması için hemşirelerden birine yalvarıyordu. Hastanede hemşileri yakalamak da çok zor." dedi.
İlk günlerin böyle geçtiğini daha sonra boşalan bir yatağa çocuğunu yatırabildiğini anlatan Ummu Hani ancak kendisine muayene için tahlil yapılması gerektiğini ve bu işlemleri yapacak cihazların bozuk olduğunu bu nedenle tahlillerin hastane dışında yapılması gerektiğini söylediklerini belirtti.
Ummu Hani, "Tahlilleri dışarıda yaptıracak maddi gücüm yok. Bu savaşın artık bitmesini istiyoruz. Özel hastane ve laboratuvarlara gidemiyoruz. Muayene ve biraz tedavi için 200 dolar istiyorlar. Benim o kadar param yok." ifadeleriyle yaşadığı çaresizliği dile getirdi.
- "Hastanede iğne yok"
Hasta refakatçilerinden Muhammed el-Cadebi de "Hastanede iğne bile yok. 4 dolardan fazla değildir. Ama gerçekten o bile yok. Bir keresinde gece yarısı bizden iğne bulmamızı istediler. İki saatten fazla iğne aradık. Bütün eczaneler kapalıydı. İnsanların kalplerinden merhamet alınıyor sanki. Böyle zamanlarda aslında daha çok yardımlaşmamız, birbirimize destek olmamız gerekiyor. Zayıf düştük. Buradaki bazı hastalar, ilaç alamadığı için ölüyor." diye konuştu.
- Kuşatma yüzünden hastaneler ilaçlara ulaşamıyor
Hastanede çocuk bölümünde doktor yardımcısı olarak çalışan Murad ez-Zubeyri ise ülkedeki savaşın, kente dayatılan kuşatmanın ve havalimanlarının kullanılamamasının, hastanelerin ilaçlara ulaşımını olumsuz etkilediğini belirtti.
Yemen'deki sağlık kuruluşlarının imkanlar ölçüsünde hizmet verebildiğini vurgulayan Zubeyri, "Hasta kritik bir sürece giriyor ve doktorlar, tedavi için Sana dışına çıkarılması gerektiğini söylüyor. Ancak bu transferler sağlık durumlarını daha da bozuyor. Çok sayıda hasta bu süreçte hayatını kaybetti." ifadelerini kullandı.
- Kalitesi düşük alternatif ilaç üretimi
İlaç eksikliğinin neden olduğu sıkıntılara değinen Eczacı Salah Ali Ahmed, ülkede temel ilaçları tedarik konusunda sıkıntı yaşadıklarını, söz konusu durumun da ilaçların alternatiflerine başvurma ihtiyacı doğurduğunu söyledi.
Ahmed, ancak bu ilaçların kalite bakımından daha düşük olduğunu ve hastaların sağlığına olumsuz yansıdığını aktardı.
Sana'nın denetimini elinde bulunduran Husi kaynaklar ise başkentteki sağlık merkezlerinde 120 tür ilacın eksik olduğunu, bu eksiklik yüzünden çok sayıda insanın hayatını kaybettiğini belirtiyor.
- Yemen'deki insani kriz
Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de Husiler ile hükümete bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanıyor. Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulundururken Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.
Yemen'de yaklaşık 5 yıldır süren çatışmalarda binlerce kişi yaşamını yitirdi. Dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Yemen'de iç savaş nedeniyle büyüyen insani kriz de korkunç boyutlara ulaştı.
Temiz suya erişimin olmaması, yetersiz beslenme, ilaç ve tıbbi malzemelerdeki eksiklik gibi nedenler de kolera başta olmak üzere salgın hastalıklara davetiye çıkarıyor.
Ülke açlık, kolera, çatışma ve hava saldırıları sonucunda bedelini sivillerin ödediği büyük bir insanlık dramına sahne oluyor.
