Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Temsilciler Meclisi'nde azledilen üçüncü lider oldu. Kararın infaz edilip Trump'ın görevden alınması ile ilgili son sözü ise Senato söyleyecek.
ABD Temsilciler Meclisi Genel Kurulu, Trump'a yönelik "görevini kötüye kullanmak" ve "Kongrenin işleyişini engellemek" suçlamalarından oluşan iki azil maddesini oyladı. Yaklaşık 230 üye her iki madde için 'kabul' oyu verdi.
Çoğunluğunu muhalefetteki Demokratların oluşturduğu meclisteki oylama sonucu sürpriz olmadı. Şimdi süreç Kongre'nin üst kanadı Senato'da devam edecek. Bu mecliste ise sandalyelerin yarısından fazlası Cumhuriyetçilerin elinde. Diğer bir deyişle, Trump'ın Beyaz Saray'daki görevine son verilmesi için Demokratların en az 20 Cumhuriyetçinin desteğine ihtiyacı olacak. Zira kararın kabulü için 100 sandalyeli Senato'da üçte ikilik çoğunluk aranıyor.
Azil dosyasını açanlardan Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin, oylama sonunda yaptığı açıklamalar da sürecin Senato'daki işleyişinin daha karmaşık olacağına işaret etti.
Pelosi, "Dosyayı Senato'ya hemen sunacak mısınız?" sorusuna, "evet" demek yerine "Böyle bir niyetimiz vardı ancak şimdilik neler olacağına bakacağız" yanıtını verdi. Pelosi bu cevabını, Senato'da duruşmaları yürütecek üyelerin henüz belirlenmemiş olmasına dayandırdı.
ABD'DE AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
ABD'de azil sürecin başlatılması için Temsilciler Meclisi'nde herhangi bir üyenin girişimde bulunması gerekiyor. Daha sonra başvuru, Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi'nin tarafından inceleniyor. Belirli kriterlerle uyduğu takdirde komite azil sürecinin devam edip etmeyeceği yönünde oy çokluğuyla karar veriyor.
Genelde bugüne kadar yapılan birçok azil istemi Adalet Komitesi tarafından reddedildi ve süreç böylelikle noktalandı.
Ancak komiteden geçmesi halinde başvurunun Temsilciler Meclisi'nde oylamaya sunulması gerekiyor. Mecliste, salt çoğunluğun kabul etmesi durumunda da azil süreci Senato'ya ulaşıyor.
Azil prosedüründe en önemli vazifeyi Senato üstleniyor. Mahkeme davasına benzeyen bir süreç başlıyor.
Başkanın azledilmesine yol açacak suç işlediğine dair bütün kanıtlar ortaya konuyor, tanıklar dinleniyor. Başkan da kendi savunmasını yapıyor. Senatörler de jüri görevini üstlenerek, nihai kararı veriyor.
Bir başkanın azledilmesi için Senato'da üçte iki çoğunluk gerekiyor. Bu çoğunluğun sağlanması halinde başkan görevinden istifa ediyor, onun yerine başkan yardımcısı geliyor.
TRUMP'A NEDEN AZİL
SORUŞTURMASI BAŞLATILDI?
Eylül'de basına sızan ve 25 Temmuz'da yaptıkları telefon görüşmesinde Trump'ın, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'e, rakibi Joe Biden ve ailesini soruşturması durumunda ABD'nin ülkesine yardım edeceğini söylediğini iddia eden muhbir raporu, azil soruşturmasının fitilini ateşlemişti.
Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, 24 Eylül'de "ABD'nin ulusal güvenliğine zarar verdiği" ve "Başkanlık yeminine ihanet ettiği" gerekçesiyle Trump'a yönelik azil soruşturması sürecini başlattıklarını açıklamıştı.
Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesindeki kamuya açık oturumlar 13-21 Kasım'da yapılmış, Komite daha sonra 300 sayfalık rapor hazırlayarak Adalet Komitesine göndermişti.
Adalet Komitesi, "görevini kötüye kullanmak" ve "Kongre'nin işleyişini engellemek" başlığından oluşan azil maddelerini onaylamıştı.
DEMOKRATLARDAN RİSKLİ BİR HAMLE
Kasım 2020'deki başkanlık seçimleri öncesinde halk tarafından çok kabul görmeyen bir azil sürecini başlatmanın, Trump'ın elini güçlendireceği düşünülüyor.
Kongre'nin alt kanadı olan Temcilciler Meclisi'nde Demokratlar çoğunlukta. Ancak siyasal bilimciler, azil başvurusunun Senato'da kabul edilmesini neredeyse imkansız olarak değerlendiriyor.
100 üyeli Senato'da 53 Cumhuriyetçi, 45 Demokrat, 2 de bağımsız üye var. Trump'ın azledilmesi için Senato'da üçte iki çoğunluğun ona karşı oy vermesi gerekiyor. Yaklaşan başkanlık seçimi öncesi Cumhuriyetçilerin böyle bir karar almaları pek mümkün gözükmüyor.
BUGÜNE KADAR 2 KERE AZİL SÜRECİ BAŞLATILDI
HİÇ KIMSE GÖREVDEN ALINMADI
ABD'nin siyasi tarihinde, bugüne kadar sadece 2 başkan hakkında azil süreci başlatılmıştı.
1868 yılında Başkan Andrew Johnson hakkında başlatılan azil süreci Senato oylamasına kadar gitmişti. ancak az farkla üçte iki çoğunluk sağlanamayınca görevinde kalmıştı.
1998'de Demokrat Başkan Bill Clinton hakkında Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile yaşadığı ilişkiyle ilgili yeminli ifadesinde yalan söylediği iddiasıyla azil süreci başlatılmıştı. Clinton, Senato'da yapılan oylama sonunda beraat ederek görevinde kalmıştı.
Cumhuriyetçi Başkan Richard Nixon ise, Watergate skandalının patlak vermesiyle azil süreci tamamlanmadan görevinden istifa etmişti.
