Tarihinden tutun da insanlarına kadar, kültüründen mutfağına kadar bir hayli enteresan bir yer Trabzon. Karadeniz'in en meşhur şehirlerinden biri olması bir kenara, bir kere doğası çok güzel. Yaylalarının serin havasından, ormanlarının iç açan manzaralarına kesinlikle görülmesi gerekli olan bir yer. Ama merak etmeyin; Trabzon'la ilgili yersiz şakaları yapmayacağım, her çeşit bilgiyi bulabileceğiniz ve Trabzon turizm haritası hazırlayabileceğiniz gezi rehberim sizi tatmin edecektir! Nerede?
Karadenizde! Doğu Karadeniz'de Giresun ve Rize arasında kalıyor. Hemen altında Gümüşhane ve Bayburt var. 2 saat yol gittiğinizde Gürcistan sınırına ulaşabiliyorsunuz.
TarihiTrabzon tarihi epey eskiye giden ve bir hayli kabarık bir tarih. Eski Taş Devri'ne kadar uzanıyor burada bulunan yaşam. Nokta atışı yapılamamakla beraber, Eski Taş Devri 2.000.000 yıl (evet, 2.000.000 yıl) önce başlayıp, 10.000 sene önce bitiyor. Neredeyse 2.000.000'luk bir zamandan bahsediyorum. Ama bu vaktin hepsinde burda insan ya da insanımsılar görülmüyordur. Ne olursa olsun, bir hayli eski bir bölge.
Antik Roman tarihçilerine göre, Trabzon'daki ilk şehirler M.Ö. 700 senelerinde kurulmuş. O vakitler bölgede, Lazların ataları olan Kolhisliler yaşarmış ve nispeten geniş bir alana yayılmışlar. Fakat o günlerde her bölge olduğu gibi, Trabzon ve çevresi de Roma İmparatorluğu'na dahil oldu.
Roma İmparatorluğu bölündükten sonra Doğu Roma'da, yani Bizans'ta kalan Trabzon, 1024, İstanbul'daki karışıklıklardan yararlanan Komnenos ailesi tarafından Trabzon İmparatorluğu kuruldu. İstanbul'da fethedilmesinden 8 yıl sonra, 1.461 senesinde, Fatih'in Anadolu'daki beylikleri topraklarına katması sırasında, Trabzon da Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Nüfusu ve Yüzölçümü
Trabzon büyüklük olarak ortalamanın biraz üzerinde kalıyor. Yaklaşık olarak 5.000 kilometrekarelik bir şehir. Trabzon nüfusu ise toplam 800.000. Bu anlamda bir hayli güzel bir yoğunluğu var. Ama özellikle İstanbul'da yaşayanlar için, her yerin yoğunluğu çok iyi! 1965 senesinde, Trabzon'da kırda yaşayanlar nüfusun %82'siyken, çağımızda %0. Evet, 0. Ama muhtemelen artık kır kalmadığı ve her yer şehirleştiği için durum böyle. Zira görünen o ki, Trabzon'un köyü kalmamış durumda.
EkonomisiKöyü olmayan bir şehrin ekonomisi nasıl olur? Aslında bir hayli enteresan. Zira şehrin gelirinin %17'si tarıma dayalı. Köy kalmamış olabilir ancak şehirli çiftçiler bulunuyor. Hatta valiliğin verilerine göre, nüfusun %65'i tarım ve hayvancılıkla geçiniyormuş. Başlıca tarım ürünlerinde fındıki çay, mısır, elma, armut ve ceviz geliyor. Tarımı geçen tek alan ise ticaret. Gelirinin %18'ini oluşturuyor. Trabzon ekonomisi için diğer büyük kalemler ise haberleşme, sanayi ve inşaat. İklimi
Trabzon'da yaz sıcaklıkları çok fazla olmuyor. Ortalama sıcaklıklar yaz mevsiminde 26 derece dolayında. Zaman zaman 35 – 36 dereceyi gördüğü de oluyor ama bunlar nadir vakitler. Trabzon'da üşümezsiniz ama çok terlemezsiniz de. Belki akşamları biraz üşüyebilirsiniz. Özellikle yüksek yerlerde. Yaz mevsimi olsa dahi üzerinize bir şey almanızda fayda var.
Trabzon iklimi, kış aylarında da pek soğuk değildir. Ortalama 4 – 5 derece dolayında. Ama gemileri yaktığı vakitler var. O vakitlerde biraz çılgın olabiliyor ve -7'leri görebiliyor. Tersi pis yani. Mutlaka hazırlıklı gidin, sonradan pişman olabilirsiniz.
En fazla yağışı sonbahar aylarında alır. Yağışlı bir şehirdir zaten. Diğer aylarda da, sonbaharın yarısı kadar yağış düşer buraya. Yani yaz mevsiminde dahi, yağışla karşılaşma olasılığınız epey var.
Nasıl Gidilir?En rahat yol hava yolu. Trabzon Uluslararası Havalimanı'na bir çok şehirden uçuş var ve bir hayli işlek bir yer. Bu yüzden Trabzon uçak bileti için erkenden yer ayırtmanız gerekebilir. Zira uçuşlar dolu olabiliyor. Uçmanın en iyi yönlerinden bir tanesi de, Trabzon'u havadan görmek. Bu sayede hem güzelliğini hem de tahribatı görebiliyorsunuz.
En keyifli yol ise özel araç. Otobüs de nispeten bunu karşılıyor. Kıvrımlı yollardan, ormanların kenarından geçiyorsunuz, dağları görüyorsunuz ve epey güzel manzaralara denk geliyorsunuz. Eğer özel aracınız var ise, yol kenarındaki mekanlarda durup lezzetli yemekler yiyip, manzaranın tadını çıkarabilirsiniz.
Şehir İçi Ulaşım
Trabzon'da şehir içi ulaşım bir hayli kolay. Özellikle turizmin gelişmesi bu manada Trabzon'u olumlu etkiledi. Şehir içinde bir çok noktaya toplu taşıma ile gidebiliyorsunuz. Otobüs, dolmuş ve minibüsler sizi yarı yolda bırakmıyor! TAKKart adı verilen bir kartı edinmeniz gerekmektedir sadece. Ona para yükleyerek otobüsleri kullanabilirsiniz. Ayrıca taksi sayısı da fazladır Trabzon'da. Dilerseniz taksi de kullanabilirsiniz.
Merkezden uzağa, özellikle yaylara gitmek kimi zaman yorucu olabiliyor. Minibüsler ve otosbüsler var ancak saatlerini öğrenmeniz lazım. Yollar her ne kadar uygun olsa da, uzun ve dolambaçlı olduğu için sıkıntı çıkabiliyor. Nerede Kalınır?
Gelelim rehberin en güzel yerlerinden birine. Trabzon seyahatinizin en güzel kısmı burası olabilir. Öncelikle iki seçeneğiniz var: Şehir içinde hem nitelikli hem de ekonomik fiyata oteller bulabilirsiniz. Hatta ismi bilinen oteller de burda mevcuttur. Bunlarla ilgili hiçbir sıkıntı yaşamazsınız. Ama işin güzel tarafı şehir dışında konaklama. Size bunu tavsiye ediyoruz. Özellikle aracınız var ise, Uzungöl gibi, Sürmene gibi, Yaylakent gibi, doğayla iç içe bir konaklama tercih edebilirsiniz. Sezon dışında fiyatları uygun oluyor. Sezonda gidiyorsanız bazı yerler tuzlu gelebilir. Trabzon'da nerde kalınır, diye soranlara önerimiz kesinlikle doğayla iç içe olmaları. Sabah kalkıp serin orman havasını almak, yağmurun hemen yanı başında, verandada çay içmek bir hayli keyifli. Özellikle Uzungöl'deki bungalovları beğenebilirsiniz. Mutfağı
Gelelim fasulyenin faydalarına. Eğer yemek turizmini seviyorsanız Trabzon sizi fazlası ile tatmin edecektir. Zaten memleketimiz bu yönden hiç açlık çekmiyor!
Diyorlar ki, Trabzon'da muhlamasız bir kahvaltı düşünülemezmiş. Siz düşünüyor olabilirsiniz ama yine de bir deneyin deriz. Muhlama hakkıyla yapıldığında epey lezzetli bir yiyecek oluyor. Üstelik Karadeniz'in mısır unu, tereyağı meşhurdur. Bir de üzerine Trabzon peyniri eklenince, sırf muhlama yemek için bile gelinebilir buraya.
Trabzon mutfağı için bir başka güzellik de serpme kahvaltı. Serpme kahvaltının en güzel tarafı da şu: Her şehirde bulunuyor ama hepsinde de farklı! Ama serpme kahvaltı yediğiniz yere dikkat edin. Şehir içinden ziyade, kasabalarını tercih edin. Kasabalarda da, küçük işletmelere giderseniz, daha lezzetli ürünleri bir hayli ekonomik fiyata bulabilirsiniz. Zira muhtemelen ya kendileri veya komşuları yapıyordur.
Trabzon'da hamsi muhakkak yiyin. Karadeniz'den taze taze hamsiler daha lezzetli olduğu gibi, hamsiyle çeşit çeşit yemek de yapabiliyorlar. Mesela sarambula vardır. Hamsi ve çeşitli sebzeler ve baharatlarla yapılır. Kesinlikle deneyiniz. Alışveriş
Türkiye'de hangi şehir var alışveriş konusunda sizi sıkıntıya sokan? Yok. Trabzon'da sokmayacak merak etmeyin. Tamam, belki biraz cebinizi yorar ama çeşit çeşit ürün bulabilirsiniz. Öncelikle sizi Kunduracılar Çarşısı'na alalım. Burası Trabzon'un en işlek yerlerinden biri. Hem butik mağazaları, hem büyük mağazaları, hem de Trabzon'a özgü eşyaları bulabileceğiniz bir çarşı burası. Tabii her işlek ve popüler çarşı gibi, fiyatları da ona göre değişiyor.
Sonrasında Kemeraltı Çarşısı ve Semerciler Çarşısı var. Bu iki çarşıveya uğramanızı öneriyoruz. Buralarda kurutulmuş ve paketlenmiş yiyeceklerden, bakır ürünlere, yöresel kıyafetlerden, kumaş çeşitlerine ve halılara kadar bir çok ürünü bulabilirsiniz.
FestivallerTrabzon'daki festivaller sürüsüne bereket. Bahardan sonra kışa kadar, nerdeyse her hafta bir şeyler var. Gideceğiniz zaman için bakarsanız muhakkak bir festivale denk gelebilirsiniz. Haziran'da yayla festivalleri başlıyor ve sonbahara kadar devam ediyor. Bu festivallerde yöresel halk oyunlarını izleyip, yerel lezzetlerin tadına bakabilirsiniz. Gezilecek Yerler
1- Sümela Manastırı
Trabzon gezilecek yerler listenizin başında olması gerekli olan bir yer. Yapılış tarihi hakkında kesin bir bilgi yok ama 4. Yüzyıl'da inşa edildiği düşünülüyor. O vakitlerde yaşam alanı olarak kullanılacak olan manastırda öğrenci odaları, mutfak, misafirhane ve kütüphane bulunuyor. İçeride Hristiyanlık'ın önemli eserlerinden birkaçı da görülebilir.
2- Uzungöl
Listenin ikinci kısmında ise Trabzon Uzungöl bulunmak mecburiyetinde. Uzungöl dünyada eşi benzeri zor bulunan bir doğal güzellikti. Ancak son senelerde plansız büyümeye ve betonlaşmaya kurban gidiyor ve çehresi değişiyor. Önümüzdeki 10 yıl içinde güzelliğini kaybedecek yerlerden bir tanesi. O yüzden ne kadar erken ziyaret ederseniz, o kadar iyi.
3- Çal Mağarası
Çal Mağarası, Trabzon'un Düzköy ilçesinde yer almakta ve kendileri dünyanın en uzun ikinci mağarası olarak kabul ediliyor. Kabul ediliyor, zira mağara bu. Sizi hergün şaşırtmaya devam ediyorlar. Çal Mağarası'nın ışıklandırması da çok iyi, o yüzden içerde epey görkemli görüntüler görebiliyorsunuz. İçerilere girdikçe zaten sizin pek bir şey yapmanıza gerek kalmıyor, mağara sizi diğer bir aleme alıp götürüyor. Ama korkmayın, mağarada çok rahat dolaşan bir hava sirkülasyonunu vardır.
4- Peristera Manastırı
Gerek konumu, gerekse de mimarisiyle, Sümela'yı aratmayan bir manastır Peristera. 300 metrelik bir kayanın tepesine inşa edilmiştir ve zaten bakanda da huşu uyandırıyor. Sümela Manastırı gibi 4. Yüzyıl'da inşa edilmiştir. Muhtemelen tarihler, Hristiyanlık'ın bu bölgeye sıçradığı ve yayıldığı vakitler. Ormanın ortasında, derelerin arasında kalan bu manastır pek tanınmıyor ancak kesinlikle ilgiyi hak ediyor.
5- Trabzon Ayasofya Müzesi
Kral 1. Manuel tarafından 13. Yüzyıl'da manastır olarak inşa edilen bu bina, seneler boyunca bir çok seyyahın dikkatini çekmiş ve yazılarına konu olmuştur. Evliya Çelebi'nin de anlattığı Ayasofya, 19. Yüzyıl'da ve sonrasındaki senelerde zarar görmüş ancak sonradan onarılmış ve 1964 senesinde müze olarak kullanılmaya başlanmıştır. Gittiğinizde özellikle Pontus Rumları'nın mimarisini ve sanat eserlerini görebiliyorsunuz. Bina üstündeki işlemeleri de dikkatle incelemenizi öneririm zira Rum tarihiyle ilgili önemli bilgiler içermektedir.
6- Haldizen Yaylası
Trabzon yaylaları arasındaki en güzellerden birisi de Haldizen Yaylası. Uzungöl'den 16 km'lik bir yolla buraya varabiliyorsunuz. Muhteşem bir doğası ve manzarası var. Yolunuzu muhakkak düşürün. Özellikle dağ manzaraları muhteşem, resmen görsel şölen. Yanı sıra mis gibi çiçeklere de sahip. Yayla çiçeklerini görmek ve koklamak için de iyi bir fırsat! Yalnız, yaz günlerinde bile serin olma ihtimali var. Güneşe aldanmayın! Sizi kandırıyor!
Artık bir Trabzon bileti alınır değil mi Timetürk severler? Bol keşifler dilerim.
Hazırlayan: Özlem Akçin (Özlem Keşifte)
