Bosna Hersek genelindeki 11 otopsi ve kimlik tespiti merkezinde, toplu mezarlardan çıkarıldıklarında konulduklarını çuvallar içinde bekletilen bedenlerin kaderi, yetkili kurumların eline bırakılmış durumda.
Sadece Visoko şehrindeki otopsi ve kimlik tespiti merkezinde, kimlik tespiti için bekleyen bin 200 kurbana ait kemikler bulunuyor.
Rogatitsa'dan Vişegrad'a, Zenitsa'dan Tuzla'ya, Foça'dan Mostar'a ülkenin birçok farklı şehrinde tespit edilen mezarlardan çıkarılan kemiklerin kimlik tespiti için tutulduğu Visoko'daki merkezin yetkililerinden Asmir Hociç, söz konusu kurbanların kemikleriyle kimlerin nasıl ilgilendiğini anlattı.
Merkez bünyesindeki morgda kimlik tespiti için bekleyen bin 200 kurbana ait kemiklerin olduğunu kaydeden Hociç, bunların bazılarının 10 yıl önceki kazılarda çıkarıldığını, ancak halen 'bilinmeyen bir nedenden ötürü' kimlik tespitlerinin tamamlanamadığını söyledi.
Hociç, merkezlerinde kimlik tespiti için bekleyen kurbanların arasında, cesedine 1999 yılında ulaşılanların da bulunduğuna dikkat çekerek, 'Soruşturmayı savcılık yürütüyor. Ancak, bölgesel yetki bu savcılıklardan alınıp devlet savcılığına geçince, kimlik tespit süreci de oldukça yavaş ilerliyor. Kimlik tespiti üzerinde son derece az zaman ayrılıyor. Rahatlıkla şunu diyebilirim ki aslında hiçbir şey yapılmıyor' şeklinde konuştu.
Ülke genelindeki tüm otopsi ve kimlik tespit merkezlerinin maddi imkansızlıklar içinde olduğunu vurgulayan Hociç, özellikle Tuzla yakınlarındaki Şeykovaça Kimlik Tespit merkezinin zor çalışma koşullarına dikkat çekerek, yetkilileri bu merkezlerin ihtiyaçlarını karşılamaya çağırdı.
- 'Birden çok nedeni var'
Bosna Hersek Kayıp Kişiler Enstitüsü Sözcüsü Leyla Çengiç'e göre ise kimlik tespiti için bekleyenlerin sayısının bu kadar büyük olmasının birden fazla nedeni bulunuyor.
Çengiç, kimlik tespiti için bekleyen kurbanlara ait kemikleri eşleştirebilecekleri bir kan örneğinin sistemlerinde bulunmadığına işaret ederek, 'Bazı ailelerin tamamı katledilmiş. Kurbanın yaşayan yakını yok. Dolayısıyla elimizde eşleştirebileceğimiz kan örneği de yok. Bazı yaşayan kurban yakınları ise kan örneği vermiyor' diye konuştu.
Bir diğer nedenin bulunan kemiklerin DNA örneği alınamayacak kadar kötü durumda olduğundan kaynaklandığını söyleyen Çengiç, 'Öte yandan, sayının artmasındaki bir diğer etken, bulunan cesetler arasında 1992-1995 savaşından önce hayatını kaybetmiş olanlar var. Bu kişiler, enstitünün yetkisi dahilinde değil. Bu cesetler belki bu coğrafyada daha önce yapılan savaşlardan hayatını kaybedenlere ait, belki de doğal bir biçimde ölenlere, bilemiyoruz' ifadesi kullandı.
Çengiç, yıllardır merkezlerde bekletilen kurbanlara ait cesetlerin kimlik tespitlerini bir an önce tamamlamayı hedeflediklerini belirterek, 'Herkesin olması gerektiği gibi defnedilmeye hakkı var' dedi.
