İstanbul Kapı'da düzenlenen programa, Vali Ahmet Altıparmak, 9. Kolordu Komutanı Korgeneral Kamil Başoğlu, Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen, kamu kurum müdürleri ve askeri erkan katıldı.
100. Yıl Park Anıtı'nda toplanan öğrenciler de muharip ve malul gazilerle Atatürk'ü temsilen Türk bayrağını taşıyarak, davul zurna eşliğinde 100. Caddesi üzerinden İstanbul Kapı'da protokolü selamladı.
Temsili olarak İstanbul Kapı'nın içerisinde geçen protokol ve beraberindekiler, 9. Kolordu Komutanlığı Bölge Bandosu'nun çaldığı marş eşliğinde, Gez Mahallesi ve Hastaneler Caddesi'nden yürüyerek, Havuzbaşı'na geldi.
Vali Altıparmak, 9. Kolordu Komutanı Başoğlu ve Başkan Sekmen, Atatürk Anıtı'na çelenk sundu. Günün anlam ve önemini belirten şiirler okundu, Yakutiye Halk Eğitim Merkezi Halk Oyunları ekibi, "Erzurum Barı" oynadı.
Büyükşehir Belediye Başkanı Sekmen, burada yaptığı konuşmada, 1914 yılında başlayan ve 1918'de sona eren 1. Dünya Harbi'nin, devlet için çetin şartlar altında geçtiğini ve pek çok cephede amansız düşmanlarına kahramanca karşı koyan ve yüzbinlerce evladını vatan ve millet uğruna şehit veren memleketin maalesef, savaşın yenik tarafında sayıldığını ve itilaf devletleriyle Mondros Mütarekesi'ni imzalamak zorunda kaldığını söyledi.
Bu anlaşmanın bir sonucu olarak ordunun terhis edildiğini anlatan Sekmen, "Askerlerimizin silahları toplanmış, limanlarımıza, kışlalarımıza kadar el uzatılmış. Bu felaketler yaşanırken Yunanlılar İzmir'e asker çıkarmış. Düşman donanması İstanbul'a girmiş, Karadeniz ve ülkelerimizin diğer bölgeleri düşman işgali altına girmiş. Bu vahim gelişmeler karşısında vatanına sahip çıkmak üzere harekete geçen milletimiz, her yanda Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kurdu" dedi.
Erzurum Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin de Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgesi dahil, bölge illerinden gelen delegelerle Erzurum'da büyük bir kongre düzenlediğini anımsatan Sekmen, şunları kaydetti:
"İşte, o meşum günlerde Mustafa Kemal Paşa, 3. Ordu Müfettişi sıfatıyla Milli Mücadele'yi teşkilatlandırmak üzere, İstanbul'dan, vapurla, kalabalık bir askeri ve sivil ekiple Anadolu'ya gönderildi. Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun'da, Anadolu topraklarına ayakbastı. Havza, Amasya, Tokat, Sivas ve Erzincan üzerinden 3 Temmuz 1919 günü Erzurum'a geldi. O gün Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarını, Ilıca'da ve bugün bizlerin yaptığı gibi İstanbul Kapı'da, Erzurumlular ve Kazım Karabekir başkanlığındaki askeri heyet, sevinç ve umut içinde karşıladı. Atatürk, Erzurum'a gezi için gelmedi, bu şehirde toplanan ve neredeyse memleketin yarısını temsil eden delegelerle toplanan, Erzurum Kongresi'ne katılmak üzere geldi. Bu maksatla resmi vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden Erzurum'da derhal istifa etti."
Atatürk'ün daha sonra Erzurum Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin başına geçtiğini vurgulayan Sekmen, mutlu hadisenin kentin o dönem neşredilen ünlü gazetesi Albayrak'ta duyurulduğunu belirtti.
Sekmen, "Bir, iki gün içinde yaşanan bu gelişmelerin ardından Atatürk, nüfus kaydını da Erzurum'a aldırarak, Erzurum delegesi sıfatıyla, kongreye iştirak etti ve oy birliğiyle Erzurum Kongresi'ne başkan seçildi. Vatanı düşmandan temizleyen ve cumhuriyeti kuran tarihi hadisenin ilkeleri ve temelleri böylece şehrimizde atıldı" şeklinde konuştu.
Törenin ardından Vali Altıparmak ile beraberindekiler, Atatürk Evi'ni ziyaret etti.
