AK Parti iktidarlarında, darbe ürünü olan 12 Eylül Anayasasında yapılan değişikliklerle; hukukun üstünlüğü esas alınarak, demokrasi güçlendirildi ve askeri vesayet kaldırılarak sivilleşme sağlandı. Anayasa Mahkemesi'nin yapısının değiştirilmesinin yanı sıra demokrasi alanında gerçekleştirilen değişim ve dönüşümler şöyle:
"- Olağanüstü Halin Kaldırılması,
- Devlet Güvenlik Mahkemelerinin ve Özel Yetkili Mahkemelerin Kaldırılması,
- Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi'nin Başlatılması,
- Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'nın Kurulması,
- Vatandaşlıktan Çıkarılanlara Haklarının İadesi,
- Yerleşim Birimlerine Eski İsimlerinin İadesi,
- Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçilmesi,
- MGK Genel Sekreterinin Sivil Olmasının Önünün Açılması,
- Askeri Yargının Yetki Alanının Daraltılması,
- EMASYA Protokolü'nün Kaldırılması,
- YAŞ Kararlarına Karşı Yargı Yolunun Açılması,
- 12 Eylül Darbecilerini Yargılama Yolunun Açılması,
- İşkenceye Sıfır Tolerans Politikası,
- Azınlıklara Ait Cemaat Vakıflarının Mülk Edinmelerinin Kolaylaştırılması ve Özgürlük Alanlarının Genişletilmesi,
- Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Hakkı Getirilmesi,
- Kamu Denetçiliği Kurumu'nun Kurulması,
- HSYK'nın Yapısının Demokratikleştirilmesi,
- Anayasa Mahkemesinin Daha Demokratik ve Çoğulcu Bir Yapıya Kavuşturulması,
- Denetimli Serbestlik Uygulamasının Kapsamının Genişletilmesi,
- Farklı Dil ve Lehçelerin Öğrenilmesi, Geliştirilmesi ve Yayını İmkanı."
Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde siyasi haklar genişletilirken, nefret suçu ve ayrımcılıkla daha etkin mücadele edilmesinin yanı sıra yaşam tarzına saygıya güvence getirildi. Toplantı ve gösteri hakları tanınması, özel okullarda farklı dil ve lehçelerde eğitim imkanı, üniversite adının değiştirilmesi, yer isimlerinin iadesi, kişisel verilere yasal güvence, kolluk gözetim komisyonunun kurulması ve yardım toplamadaki kısıtlamalar bu dönemde kaldırıldı.
-Kamuda başörtüsüne özgürlük
Kamuda kılık kıyafet özgürlüğü sağlanması, ilkokullarda öğrenci andı okunması uygulamasına son verilmesi, Mor Gabriel Manastırı arazisinin iade edilmesi ve Roman vatandaşların yaşam koşullarının iyileştirilmesi yine bu dönemde gerçekleştirildi.
Nefret suçu ve ayrımcılıkla etkin mücadele için nefret saikiyle işlenmesi durumunda TCK'daki suçların cezaları artıyor, ayrımcılık suçunun kapsamı genişletiliyor ve caydırıcılığı artırılıyor, Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kurulu oluşturuldu.
Yaşam tarzına saygının TCK ile güvence altına alındığı çalışmada, TCK'da kişilerin bireysel ibadetlerinin ve inanç gereklerinin engellenmesine yaptırım getirildi.
- Çözüm süreci
Terörün sona erdirilmesi ve toplumsal bütünleşmenin güçlendirilmesi için hazırlanan kanun tasarısı ile çözüm sürecinin hukuki alt yapısı sağlandı.
