Cudi Dağı eteklerinde 1970'li yıllarda kurulan ve 1998'de Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğünce özelleştirilen kömür ocaklarında ilkel şartlarda üretim yapılması ve iş güvenliği kriterlerine uyulmamasından dolayı aradan geçen zaman içerisinde çok sayıda işçi hayatını kaybetti
Özelleştirildikten sonra İl Özel İdaresine daha sonra da özel bir şirkete devredilen kömür ocaklarında ilkel şartlarla gerçekleştirilen üretimin ardından kömür, kuyulardan bidonlarla yeryüzüne çıkarılarak satışa sunuluyor.
Geçen yıl özel bir maden ocağındaki göçükte 3 kişinin ölmesinin ardından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Maden İşleri Genel Müdürlüğünden gelen bir heyet tarafından, kuyu sistemiyle çalışan tüm ocakların kapatılması, açık sistemle çalışan diğer ocaklarda basamak sistemine geçene kadar üretime ara verilmesi yönünde rapor hazırlandı.
Bunun üzerine bu yılın başında İl Özel İdaresi ekiplerince tüm ocakların ruhsatları iptal edilerek, üretim yapılmaması yönünde ocakların bulunduğu güzergaha uyarıcı tabela yerleştirildi.
Tüm bu önlemlere rağmen son bir ayda meydana gelen göçüklerde 5 işçinin hayatını kaybetmesinin ardından Şırnak Valiliğinin talimatıyla can kayıplarının önlenmesi için tüm ocakların elektriği kesilerek, göçüğün meydana geldiği kömür ocağı sahipleri hakkında suç duyurusunda bulunuldu.
Madenciler günlük 50-60 lira yevmiye ile çok sayıda kişinin geçimini sağladığı ocakların kapatılması yerine, tünel ile raylı sistem ve asansör gibi maden teknolojileri uygulanarak ocakların üretime açılmasını istiyor.
- "Ocakların kapatılması çare değil"
Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (ESM) Şırnak Temsilcisi Kenan Sakın, AA muhabirine, Şırnak'taki kömür ocaklarıyla ilgili bir rapor hazırladıklarını ifade ederek, bu raporda kömür ocaklarında maden teknolojinin uygulanması gerektiğine yer verdiklerini söyledi.
"Ocakların kapatılması çare değil. Ölümlerin olmaması için buradaki ocaklara da Soma, Çanakkale ve Çan ilçesindeki kömür ocaklarındaki gibi tüneller yapılmalı, raylı sistem ve asansör gibi teknolojiler uygulanmalıdır. Bu kömür ocaklarında üretimin hiçbir yasal çerçevesi yok. İnsanlar kaçak çalışıyor. 30 yıldır burada kaçak üretim yapılıyor. Yetkililerce bu konuda önlem alınmalı" diyen Sakın, fay hattı üzerinde bulunan Şırnak'ta olası bir depremde kaçak olarak işletilen ocaklarda Soma'daki maden faciasının bir benzerinin yaşanabileceğini kaydetti.
Sakın, kömür ocağında çalışan işçiler için kooperatif kurulması önerisinde bulunarak, "Bu işçilerin hepsinin kooperatif bünyesinde sigortalarının ödenmesi gerekir. Bu sayede hem sağlıklı bir üretim yapılması hem de verimin artırılması mümkün hale gelebilir" dedi.
Kömür ocaklarının termik santrallerin kurulacağı gerekçesiyle kapatıldığını ileri süren Sakın, "Kömür ocakları devlet tarafından kapatıldı. Daha önce de ölümler oluyor fakat ocaklar kapatılmıyordu. Termik santraller kurulacağı için bu ocakların kapatıldığını düşünüyoruz" diye konuştu.
- "Tek geçim kaynağımız kömür ocakları"
Şırnak Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Ali Ayan, kömür ocaklarının Şırnak'ın can damarı niteliğinde olduğunu, ilde yaklaşık 30 bin kişinin geçimini sağladığı ocakların kapatılması yerine teknolojisinin yenilenmesini gerektiğini belirtti.
"Halkın büyük bölümü buradan geçimini sağlıyor" ifadelerini kullanan Ayan, devletin işçilerin güvenliği konusundaki hassasiyetinde haklı olduğunu ancak işsizlik de göz önüne alınarak, kimsenin zarar görmeyeceği bir modelin uygulanmasını önerdiklerini anlattı.
Öte yandan aralarında maden ocağı işletmecilerinin de bulunduğu işçilerin, Şırnak Cizre karayolunun 10. kilometresinde kurdukları çadırda dün başlattıkları oturma eylemi sürüyor.
Eyleme katılan işçilerden Fatih Onar, Şırnak'ta sanayinin yeterince gelişmemesi nedeniyle istihdam olanağının kısıtlı olduğunu, tarım alanlarının da üretime elverişli olmadığını savundu.
Ocakların kapatılmasından en çok işçilerin zarar göreceğini dile getiren Onar, "Tek geçim kaynağımız kömür ocakları. Kömür ocakları kapatılırsa mağdur olacağız. İşsiz kalacağımıza gerekirse ölmeye hazırız" şeklinde konuştu.
