Irak krizi o yasaya da darbe vurdu

Posta212.com'da yer alan habere göre; Kongre’nin Dış İlişkiler Komitesi önümüzdeki hafta Türkiye’deki ‘Hıristiyan Kiliseleri’ni Denetleme Yasası’ isimli bir yasayı görüşecekti. Ama ABD Temsilciler Meclisi’nin Dışilişkiler Komitesi’ndeki bir milletvekili, pazartesi sabahı Komite Başkanı Ed Royce’a ‘Musul’da yüz civarında Türk vatandaşı rehine olarak alınmışken, böyle bir yasa görüşülmemeli’ diyerek itiraz etti.

OYLAMA DA ERTELENDİ

Komite başkanı Royce’un da oluruyla, yasa görüşmesi tarihi belirsiz bir zamana ertelendi. HR 4347 olarak tanınan yasa tasarısı hakkında, çarşamba günü sabah saat 10’da Komite’de bir de tartışma düzenlenecekti. O tartışmadan sonra da yapılacak oylama da ertelendi.

Yaptırım Gücü Olacaktı

Yasa Tasarısı, Komite’nin Cumhuriyetçi Partisi’ne mensup olan başkanı Ed Royce ve Demokrat Parti’nin kıdemli lideri Eliot Engel tarafından ilk kez mart ayında imzaya açılmıştı. Bu girişim, bir yasa tasarısı olduğu için, Ermeni olayları ile ilgili olarak getirilen diğer önergelerden bazı farklara sahip. Önergelerin hiçbir şekilde yaptırım gücü bulunmazken, yasaların ise yaptırım güçleri bulunuyor.

Bu yasa tasarısı, Komite’de kabul edilirse, daha sonra Genel Kurul’a inecekti. 4347 sayılı yasa tasarısında, Kongre, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan, yıllık olarak Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs’ta bulunan kiliselerin durumlarını rapor halinde sunulmasını mecbur hale getiriyor.

Bunun yanı sıra, Senato’nun da Dışilişkiler Komitesi’nde aynı yasa tasarısının görüşülmesi ve Senato Genel Kurulu’nda geçmesi gerekiyordu. Temsilciler Meclisi’nde olmasına rağmen yasanın Senato’da böyle bir versiyonu bulunmuyordu.

Yasanın Hedefi?

Yasanın asıl hedefi ise, halen Türkiye devletinin elinde bulunan ve Hıristiyan topluluk ve vakıflara geri verilmemiş veya açılmasına müsaade edilmemiş kilise ve topraklarının geri verilmesi için bir baskı momentumu oluşturabilmekti.

Çarşamba sabahı yapılacak Kongre görüşmesinde the Fletcher Üniversitesi’nden Elizabeth H. Prodromou ile Sözde Ermeni Soykırım Programı Merkezi’nde Koordinatör olduğu ifade edilen Khatchig Mouradian konuşmacı olarak katılacaktı. Kongre kaynağının POSTA212’ye söylediğine göre, bu yasa tasarısının ileride tekrar gelme imkanı kuvvetli. Ama kesin bir tarih yok.

Perde Arkası:

Kongre’deki Dış İlişkiler Komitesi’ne gelen ‘Hıristiyan Kiliseleri’ni Denetleme Yasası’ ile gelişmelerin perde arkasını, Kongre’de Türkiye konularını da yakından izleyen bir kaynak POSTA212’ye aktardı. Kaynağın bildirdiklerine göre, HR 4347’den öncelikle Heybeliada’da bulunan Ruhban Okulu’nun yeniden açılması için yeni bir yol olarak görülüyor.

Dışişleri Bakanlığı Karşıydı

Yasa tasarısı ile ilgili bir başka konu ise ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri bu yasadan memnun değil. Bu yasanın çıkmaması için ciddi bir gayret de gösterdi Dışişlerindeki Türkiye Masası yetkilileri. Bunun nedenlerinden ilki, Türkiye’deki kiliseleri ve varlıklarını denetleme ile bir rapor haline getirmek ve bunların durumlarını inceleyebilmek çok ciddi bir çalışma ve bütçe gerektiriyor.

Bu çapta, Türkiye’nin 81 iline gidecek ve rapor tutacak bir çalışmanın mecbur tutulması, Dışişleri Bakanlığı yetkililerini ‘çileden çıkarıyor.’

İlişkilere Yeni Yük

İkinci olarak ise, bu yasa tasarısı, zaten ilişkilerin pek de iyi gitmediği Türkiye ile ilişkilerde yeni sorunlar ortaya koyabilecek. Nitekim Washington’daki Türkiye Büyükelçiliği ve Türkiye adına lobi yapan şirketler, bu yasa tasarısına karşı çalışmalarını sürdürüyor.

4347 Yasa tasarısı ve Ermeni Önerge İlişkisi

Kongre kaynağının verdiğin bilgilerin en kritiği ise 1915 konulu Ermeni önergeleri ile şu an Komiteye gelmiş kiliseler ile ilgili 4347 sayılı yasa tasarısı arasındaki ilişki. Aslında sadece 4347 numaralı yasa değil, Türkiye’deki ifade özgürlüğü, Twitter ve Youtube yasakları ile ilgili de bazı önerge ve yasa tasarıları Kongre’de yakın zamanlarda gündeme gelmişti.

Türkiye aleyhine gelen ve gelmeye devam edecek olan bu tasarıların iki ana nedeni var. Birincisi Başbakan Erdoğan ve AK Parti hükümeti ile ilgili olarak giderek artan hoşnutsuzluğun yansıması. İkinci olarak ise, Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner’in, hiçbir yaptırım gücü olmayan ve ‘merasimsel’ olarak bilinen önergelere karşı prensip olarak karşı durması.

Bundan dolayı da hem Dışilişkiler Komitesi Başkanı Ed Royce, hem de kıdemli Demokrat Eliot Engel’in desteklediği sözde Ermeni ‘Soykırım’ önergelerinin önü Komite’de şimdilik kapandı gibi görünüyor.

Bu şekilde kendi bölgelerinde ciddi bir Ermeni-Amerikan diasporasına sahip Kongre’nin ileri gelen bu üyeleri de, Ermeni önergeleri yerine, yaptırımı da olan ve Ermeni toplumununkiliselerini de kapsayacak olan bu tür yasa tasarılarına yoğunlaşmış durumdalar.

Irak krizi o yasaya da darbe vurdu

ABD Kongresi Dış ilişkiler Komitesi, önümüzdeki hafta Türkiye’deki ‘Kiliseleri Denetleme Yasası’nı görüşecekti. Ancak, Irak’taki gelişmeler ve IŞİD’in pek çok bölgeyi ele geçirmesi görüşmeleri erteletti.