Bilindiği üzere ABD’de lobicilik vasıtasıyla ABD yönetimini ve yönetimin önemli bir başka kolu olan Kongre’yi kendi çıkarları doğrultusunda karar çıkarma çalışması bir endüstri olarak kabul ediliyor ve her yıl yüz milyonlarca dolar para harcanıyor. Lobicilikle ilgili 1940’larda çıkarılan yasalarla da, lobi şirketleri kimden ve ne kadar para aldığını açıkça bildirme zorunlulukları ile karşı karşıyalar.
Özellikle yabancı ülkeler adına lobicilik yapan şirket ve kimselerin, bu konuda daha şeffaf olmaları beklenir. Diğer türlü, yabancı ülkeler adına Kongre ve ABD’yi etkileme çalışmasını açıkça deklare etmeyenler için ajanlık suçlaması da dahil olmak üzere, birçok tehlike söz konusu.
Kongre ve ABD yönetimi çapında hem yerli Amerikan şirketlerinin, hem de yabancı şirket ve ülkelerin, Washington’daki karar alma süreçlerini kendi lehlerine çevirme çabası 365 gün ve 7 gün, 24 saat yaşanan bir süreç. Lobicilik, bazılarına göre bir sanat bazılarına göre ise kirli bir savaştır.
Foreign İnfluence Explorer isimli websitesi, 2013 yılı için Washington’ı etkilemek adına en çok parayı harcayan ülkeleri şöyle sıraladı:
Görüldüğü gibi, Türkiye, listenin oldukça önlerinde bulunuyor. Bu da Türkiye’nin Washington’ı etkileme ihtiyacı en çok duyan yabancı ülkelerden biri olduğunu gösteriyor. Hiç şüphesiz, Türkiye ve Türk Büyükelçiliği’nin en çok mücadele ettiği konuların başında 1915 Ermeni trajedisi ve olanları bir soykırım olarak tanıttırmaya çalışan Ermeni-Amerikan toplumu ile bu toplumu temsil eden lobi ve dernekler.
Ermenistan bu listede görülmüyor; çünkü Ermeni sorunlarını Kongre’ye taşıyanların çoğunluğunu, Amerika’nın dört bir yanında yaşayan Ermeni-Amerikan diasporası oluşturuyor. Ermeni-Amerikan diasporasının desteklediği Ermeni-Amerikan lobileri, toplumlarından aldıkları para ile bu mücadeleyi sürdürüyorlar. Ermenistan hükümetinin pek de dahli olmuyor Washington’da.
Güncellenmiş listeye göre, Türkiye Hükümetini Washington’da 2014 yılında 2 lobi şirketi temsil ediyor: Gephardt Group Government Affairs, LLC ve LB International Solutions LLC. Geçmişte ise bu sayı çok daha fazla.
Türkiye hükümeti, 2013 yılında 1 milyon 743 bin dolar harcamış. Hükümet, 2014 yılında ise şimdiye kadar 350 bin dolar para harcamış lobicilik faaliyetleri için.
Hükümet ve Büyükelçilik
Washington’da, Türkiye için para harcayan sadece Türkiye hükümeti değil. Washington’da bulunan Türkiye Büyükelçiliği de, hükümetten ayrı olarak bazı şirketlere lobi yapması için para ödüyor. 2013 yılında Büyükelçiliğin ödediği paralar da 1 milyon 218 bin 508 dolar. Büyükelçiliği hali hazırda temsil eden şirketler 30 Point Strategies ve Fleishman-Hillard Inc. Bunların yanısıra, Türkiye’den başka bazı aktörler de, Washington’a lobi yapmak için para ödüyor. İstanbul Demir ve Çelik İhracatçıları Birliği, Barış ve Demokrasi Parti’si (BDP), AKP, CHP, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarlığı ve Türkiye Dışişleri Bakanlığı.
Ne istiyor?
Türkiye ödediği bunca milyon dolarlar sonunda ne elde etmek istiyor? ABD’de sıkı şekilde kontrol edilen Yabancı Temsilciler Başvuru Akdinde (Foreign Agents Registration Unit-FARA), sadece yabancı ülke ve şirketlerin ABD’li şirkete ne kadar para ödediğini açıklamasını mecbur hale getirmiyor, aynı zamanda bu para karşılığı, bu şirketlerin ne gibi hizmetleri müşterilerine sunduğunu da öğreniyoruz. Buna göre, Türkiye’nin bu lobi şirketlerden ve lobici bireylerden en çok istediği hizmetlerin başında Kongre üyeleri ile Türk Dışişleri Bakanı ve diğer Türk yetkilileri arasında toplantı ayarlamak.
Bunun yanı sıra, örneğin Savunma Bakanlığı Müsteşarlığı’nın ABD Dışişleri Bakanlığı, Amerikan Donanması Sempozyumu ve diğer bazı endüstri temsilcileri ile buluşturmak için de para ödenmiş. Savunma Bakanlığı Müsteşarlığı, insansız hava araçları konvensiyonuna katılmak, Çin’den alınması düşünülen füze savunma sistemleri ile ilgili bildirimler yapmak üzere çalışmalar yapmış.
Türkiye’nin işi zorlaşıyor
Bu şekilde profesyonel ve birçoğu geçmişte Kongre üyesi olan veya bir Kongre üyesi yanında çalışan profesyonellere para ödenerek yapılan lobicilik türü, Ankara ile Washington’ın arasının eskiye göre daha sıkıntılı olmasıyla birlikte daha zor bir dönemece girdiğini söylemek mümkün.
Son zamanlarda Kongre’de Türkiye adına lobicilik yapan farklı aktörler, iki ülke arasındaki gerginleşen ilişkilerden dolayı, Türk hükümetini Kongre’de savunmanın giderek daha dik bir yokuşu çıkmak anlamına geldiğini ifade ettiler.
2015’in de yaklaşıldığı bir dönemde, AKP hükümetinin ve yurtdışı temsilciliklerinin, ABD’de son yıllarda en güçlü Türk lobisi haline gelmiş Cemaat ile kavgaya tutuşmuşken, Türk hükümetinin bu açılan makası kapatmak adına, Washington’da daha fazla para harcaması beklenebilir. Ama harcanan paraların artması, Türkiye’nin şu anki kötüleşen imajını ne denli düzeltebilir, büyük bir soru işareti olarak önümüzde duruyor.
Kaynak: Posta212.com
