Adaylar dış politikada birbirine benziyor

Afganistan cumhurbaşkanlığı yarışında 8 aday içinde öne çıkan adaylardan birisi Abdullah Abdullah. Göz doktorluğunun yanı sıra uzun bir süredir siyasetin içinde. 1992 ile 1996 yılları arasında önce Afganistan Savunma Bakanlığı sözcüsü ardından da Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak çalıştı. Taliban iktidarının devrilmesinin ardından geçiş hükümetinde Dışişleri Bakanı olarak görev aldı. Bu makamda 2006’ya kadar oturmaya devam etti.

Abdullah Abdullah'ın kampanyasında görevli iki kişi ülkenin batısındaki Herat kentinde düzenlenen mitingde öldürüldü. Abdullah, dünyanın Afganistan'dan, Afganların da dünyadan korkmaması gerektiğini söyledi. Her ne kadar Abdullah ılımlı mesajlar verse de, seçim kampanyasında görev alan iki kişinin öldürülmesinin ardından seçimlerin güvenliği ile ilgili endişeler arttı. Talibanın tehdidinin seçime katılım oranını düşürmesi ihtimalini ortaya çıkardı.

Amerikan askeri çekilince

Seçimler önemli. Ama sandık kadar dikkat çekici bir diğer konu da Afganistan'ın uluslararası alanda yükleneceği sorumluluklar ve Amerikan askerlerinin ülkedeki varlığı. Bu nedenle adayların kampanyasındaki ana konulardan biri ülkedeki Amerikan askerlerinin varlığı. Batılı güçler bu yılın sonunda Afganistan'dan çekilecek. ABD ile varılan güvenlik anlaşması uyarınca çok sayıda Amerikan askeri, yerel güçlerin eğitimi için ülkede kalmaya devam edecek. Fakat şu anki Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, anlaşmayı imzalamadı ve müzakerelere yerine gelecek kişinin devam etmesi gerektiğini söyledi. Karzai'nin koltuğuna aday isimlerse ABD ile ikili güvenlik anlaşmasını hemen imzalalayacaklarını söylüyor.

Seçim usülsüzlüğü şüphesi

Adayların seçim kamyasında dikkat çektiği noktalardan biri de sandık güvenliği. Hamid Karzai'nin yerine geçebilecek en güçlü adaylardan Abdullah Abdullah da olası seçim hileleri konusunda endişelerini tekrarladı.

Abdullah'ın en önemli rakiplerinden birisi olan eski Maliye Bakanı Eşref Gani son olarak Guardian gazetesine yaptığı açıklamada ekibinin 2009'daki gibi hilenin önüne geçmeye çalıştığını

Uzun adıyla Eşfer Gani Ahmedzai bir Antropolog. Beyrut ve Newyork'ta okudu ve ABD'nin en prestijli üniversitelerinden Colombia'da Afganistan üzerine verdiği doktora tezi ile "Doktor" ünvanı aldı. Afganistan’da ve Amerika’nın önde gelen üniversitelerinde ders verdikten sonra Afganistan'da çeşitli görevlerde bulundu, Maliye Bakanlığı yaptı.

Güvenlik Güvenlik Danışmanı’ydı. Özellikle ülkedeki güvenlik ile alakalı kurumların Afganistan’ın dış politikası ile uyumlu bir hale getirilmesinde oynadığı yapıcı rol ile tanınıyor. Resul Peştun bir ailenin çocuğu. Hem Dari ve Peştunca gibi bölgesel dillerin yanısıra İngilizce, Fransızca ve İtalyanca konuşabiliyor.

Adaylar usülsüzlük ihtimalinin yüksek sesle dile getirildiği bir seçime hazırlanıyor. Taliban'ın devrilmesinden bu yana ülkede yapılan hemen her seçimde sandık yolsuzluğu yapıldığı iddiası gündeme geldi. Afganistan Özgür ve Adil Seçim Forumu'nun (AÖASF) yaptığı ankete göre Afganistan'da halkın yalnız yüzde 25’i seçimlerin temiz geçeceğine inanıyor.

Usulsüzlükler ile ilgili senaryolar da şimididen yazılıyor; ankete katılanların pekçoğu oy satın alma, gözdağı ve başkasının yerine oy kullanma gibi sorunların yaşanabileceğinde hemfikir. Bağımsız Seçim Komisyonu Başkanı Yusuf Nuristani, "Bazı adaylar mitinglerde sadece rakibinin usülsüzlük yapacağını söylüyor. Bunun anlamı kendisinin zaten kazandığını ama seçimlerin boş olduğunu söylemek" dedi.

Yeni dış politika adımları

Adayların dış politika vizyonu da merak konusuydu. Afganistan'ın dış politikası aynı zamanda bir iç güvenlik meselesi. Zira Afganistan-Pakistan sınırı, Amerikan askerlerinin ülkedeki varlığı ve batılı ülkeler ile ilişkiler önemli. Pakistan ile Afganistan arasında 1983 yılında bir memorandum ile belirlenen 2640 kilometrelik sınır, bilinen diğer adıyla Durand Hattı hala tartışmalı.
Resul, Abdullah ve Eşref Gani ile birlikte katıldığı bir televizyon programında bu konudaki kararı Afgan halkı ile birlikte tartışacaklarını ve bu konuda hükümet olarak tek başına karar almayacaklarını söyledi. Abdullah Abdullah da kararın parlamento aracılığıyla halk tarafından verileceğini söyledi. Gani ise sorunun ihtilaflı sınır hattından öte, Pakistan'ın Afganistan topraklarına ayaklanmalar ve güvenlik sorunları sebebi ile müdahalelerde bulunması olduğunu söyledi. Adaylardan Abdullah, ayrıca Pakistan'ın Taliban'ı dış politika unsuru olarak kullandığını ileri sürdü. Kısacası Afganistan – Pakistan ilişkileri ve Taliban konusunda üç aday da benzer görüşleri paylaşıyordu.

Taliban tehdidi

Taliban, seçimlerini sabote edeceğini açıkladı. Taliban, Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin selefinin belirleneceği seçimde bir dizi saldırıda bulunacağı tehdidinde bulundu. Taliban, seçimin ABD tarafından sahneye konan bir komplo olduğunu savunuyor ve halktan sandığı boykot etmesini istiyor. Afganistan'ın 2009 başkanlık seçimlerinde, 30 sivil ve 26 asker hayatını kaybetmişti.

AL JAZEERA

Adaylar dış politikada birbirine benziyor

Afganistan'daki cumhurbaşkanlığı yarışında öne çıkan üç isim iç politikada ulusal güvenlik, iyi yönetim ve ekonomiye vurgu yapıyor. Dış politikada vaatleri benzer.