Kırımlı Tatarlar Rusya’ya bağlanmaya nasıl bakıyor?

Kırım Özerk Cumhuriyet Parlamentosu’nun aldığı Rusya’ya bağlanma kararı 16 Mart’ta referanduma sunulacak. Oylamada halka iki soru sorulacak. İlk soru ‘Kırım’ın Rusya Federasyonu’na katılmasından yana mısınız?’ şeklinde olacak. Diğer soru ise, Kırım’ın Ukrayna’nın bir parçası olarak kabul edildiği 1992 Anayasası'yla ilgili. Kırımlılara bu anayasanın yenilenmesini isteyip istemedikleri sorulacak.

Sabah saatlerinde Kırım parlamentosunun internet sitesinden duyurulan kararın ardından bölgedeki halkın gündemi de tamamen bu konuya odaklanmış durumda.

Bir süredir bölgede yaşanan siyasi değişim nedeniyle sokaklarında ‘kontrollü bir gerilimin’ hakim olduğu başkent Akmescit’te (Simferopol) Rusya yanlıları ezici bir çoğunlukta olsa da referandumla ilgili farklı görüşlere rastlamak mümkün.
Al Jazeera Türk ekibi olarak başkentin en merkezi noktası olan Lenin Meydanı civarında dolaşıp Kırımlılara referandum kararını ve bölgenin geleceğiyle ilgili beklentilerini sorduk.

"Rusya'yla daha güvendeyiz"

Ukraynalı olduğunu belirten üniversite öğrencisi Alexandre Soroka, Kırım’ın geleceğinin Rusya’yla daha güvende olacağını belirtti.

“Bunu söylemem aslında üzüntü verici ama Kiev’e güvenmiyorum. Ukrayna’dan artık umudum yok. Burada doğup büyüdüm, burada yaşıyorum ve artık Kırım’ı daha güçlü görmek istiyorum. Ekonomik ve siyasi sorunlarımızı ancak Rusya’yla çözebiliriz.”
Parlamento önünde bugünkü kutlamalara katıldığını söyleyen Natalia Viktoravna referandumda “kazanan Kırım olacak” dedi:
“Referanduma karşı çıkanlar doğru yapmıyorlar. Halkın büyük çoğunluğunun Rusya’ya bağlanmak istediği anlamak zaten zor değil. Geleceğimize kendimiz karar vermeliyiz, Ukrayna’daki hükümete bağlı yaşamak istemiyorum artık. Referandumda oyum ‘Evet’ olacak.”

"'Hayır' diyeceğim"

Meydanda karşılaştığımız Grina Valentina ise bu görüşlere karşı çıktı ve Ukrayna’nın Kırım’ı kaybetmemesi için elinden geleni yapması gerektiğini belirtti:

“Rusya Kırım’ı alamaz, çünkü bu referandum yasal değil. Buradaki parlamentonun kendi kendine, kimseye sormadan aldığı bir karar var. Bunu tanımıyorum ama oylamaya katılacağım ve Rusya’ya bağlanmaya ‘hayır’ diyeceğim."

Gökhan Yivciğer-Al Jazeera

Kırım Tatrları'ndan Erinate Nailyevna, Rusya yönetiminden ve uygulayabilecekleri dini baskıdan korktuğunu söyledi.

Genç nüfusun üyelerinden Lisovskapya Ludmila ise Ukrayna’nın çok kötü yönetildiğinden ve bunun da kendilerini etkilediğinden bahsediyor:

“Halkın çoğunluğunun Rusya’yı tercih etmesi normal, referandumda bir sürpriz beklemiyorum. Çünkü insanlar Kiev yönetimine güvenmiyor.”

Tatarlar tedirgin

İkinci Dünya Savaşı öncesi Kırım’ın çoğunluğunu oluşturan ama yaşadıkları sürgün nedeniyle bugün anayurtlarında toplam nüfusa oranları yüzde 14 seviyesinde olan Tatarlar, yaşananlardan en çok endişe eden halk.

Bugünlerde Rusya yanlılarının gösterileri nedeniyle kent merkezinde pek rastlanmayan Tatarlar ulu orta röportaj vermeye dahi çekiniyor. Ancak Erinate Nailyevna geleceğinden endişeli ve sesini duyurmamızı istiyor:

“Bir Tatar ve Müslüman olarak Rusya yönetiminden korkuyorum. Eğer oraya bağlanırsak bize dini baskı yapılacağından eminim. Mesela başörtüsünü burada yasaklayabilirler, çünkü Rusya’da yasak. Kırım’ın tarihsel olarak Rusya’ya bağlı olduğunu söylüyorlar, bunun bir önemi yok ki. Önemli olan barış ve huzur içinde nasıl yaşayacağımız. Kırım da Ukrayna’da kalsın, Türkiye alsın, ama ne olursa olsun Rusya’ya bağlı olmasın.”

Ukraynalı Aleksi Anoloteviç ise, oylamayla Kırım’ın Moskova’ya geçebileceğini söylüyor ama en çok tartışılan konuya da dikkat çekiyor:

“Bir referandum yapılacaksa bunun kararını yasal olarak buradaki parlamento değil ancak Kiev parlamentosu alabilir. Bu oylama da sadece Kırım’la sınırlı kalamaz, bütün Ukrayna’ya sorulması gerekir.”

Kırımlı Tatarlar Rusya’ya bağlanmaya nasıl bakıyor?

Parlamentonun referandum kararı sonrası, Kırımlılar Rusya'ya bağlanmayı tartışıyor. En büyük korkuları gerilimin artması.