AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Candır, yatırımcılara sunduğu kadar belli bir amaca hizmet eden spekülatörlere de düşük bir teminatla yüksek tutarlı döviz alım satım imkanı sunan FX (Foreign Exchange) işlemlerinin ABD-Rusya satrancında nasıl kullanılabileceğini anlattı.
Ukrayna ile Rusya'nın karşı karşıya gelmesiyle dünya barışına ilişkin endişelerin yeniden ön plana çıktığını belirten Candır, "Kullanılan silahlar 75 yıl önceki 2. Dünya Savaşı'na göre çok farklı" ifadesini kullandı.
Rusya'nın geçen hafta askerlerini Kırım'a çıkarmasının başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkelerin ciddi tepkisini çektiğini anımsatan Candır, soğuk savaş sonrası dönemde finansal enstürmanların ne denli önemli olduğunu Türk Lirası örneğiyle anlattı. Candır, şunları kaydetti:
"Bundan 75 yıl önce olsa ABD uçak gemilerinin Türkiye'nin desteğinde Kırım'a yollandığını görebilirdik. Mevcut durumda ise nükleer silah gerçeği bunu devre dışı bırakmış durumda. Direkt askeri müdahale yerine Batı ülkelerinin yaptırımlarından bahsediyoruz. Bu yaptırımların etkisi sınırlı olarak düşünülse de geçtiğimiz hafta ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin telaffuz ettiği bir cümle dikkat çekiyor; 'Rusya'nın agresifliği devam ederse Ruble düşer.' Bu cümle diğer yaptırım düşünceleri ve sert sözlerin arasında kaybolmuş gibi olsa da biz Türkiye'de buna aşinayız.
Yüzeysel olarak ifade edersek, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 2014'e girerken faiz artırmadı diye Türk Lirası'nın küresel piyasalarda satış yediğini ve yıllardır görülmemiş bir volatiliteye ulaştığını görmüştük. Küresel piyasalarda daha önce hiç Türk Lirası'nın 'T'sine bile bakmayan fonlar, TL'ye tabiri yerindeyse saldırmıştı. İşte Kerry, Rusya'nın Ukrayna'daki askeri varlığının devamı halinde de benzeri bir durum görülebileceğine işaret etti aslında... Müdahalenin üssü de doğal olarak Forex piyasalarının merkezi Londra olacak gibi görünüyor."
- "Londra Rusya'ya kapılarını kapatmadı"
Londra'nın, küresel Forex işlem hacminin yüzde 36,7'si ile dünyanın önde gelen döviz işlem merkezi olduğunu, olası operasyonların buradan yönetilebileceğini, operasyonun fitilinin ekonomik temelleri sağlam güçler üzerinden ateşleneceğini dile getiren Candır, şöyle devam etti:
"ABD'nin Atlantik müttefiki İngiltere'nin Rusya'ya yapabileceği yaptırımlar arasında Londra piyasalarının Rusya'ya kapanması söz konusu. Rusya'yı izole etmek adına yapılabilecek olan bu adım çok mantıklı gelse de biraz daha derin düşünülürse çok da mantıklı değil. Londra piyasasının Ruble'ye kapanması, Rusya'nın Sovyetler zamanındaki gibi içsel ekonomiye dönmesi ve Ruble'yi istediği gibi kontrol edebilmesine yol açar. Dolayısıyla bu piyasa Rusya'ya kapalı değil, aksine açık olması gerekiyor ki Ukrayna müdahalesi karşısında küresel piyasalar 'Ruble kırılganlığı'nı fiyatlayabilsin.
Kısacası, Forex eğer silah durumunda ise bu silahın ateşlenme üssü de Londra gibi görünmekte. Forex piyasasındaki diğer majör şehirlere bakarsak karşımıza iki numarada New York, üç numarada Tokyo, dört numarada Hong Kong ve Singapur çıkıyor. İlginçtir ki bu şehirlerin hemen hemen hepsi ABD ve Avrupa odaklı yerler. Piyasa bu şekilde majör ekonomiler etrafında oluşmuş. Majör ekonomiler de daha zayıf olanlara direkt olarak etki edebiliyor."
- "QE seçenekleri de masada"
ABD'nin Rusya konusunda ticaret yaptırımı yoluna gidebileceğini, Rusya'yı ticari olarak izole edebileceğini belirten Candır, Ruble'nin değer kaybedebileceği haberlerinden sonra Rusya'da böyle bir şey olması durumunda elindeki ABD tahvillerini satabileceğini belirtti. Candır, şunları aktardı:
"Böyle bir durum olması halinde ABD tahvillerinin değer kaybetmesini ve faizlerin yükselmesini bekleriz. Bu da ABD ekonomisine zarar verir diye düşünebiliriz. Diğer taraftan, ABD'de Fed'in azaltım aşamasında olan bir tahvil alım programı (QE) olduğunu unutmamak lazım.
Rusya'nın böyle bir hamlesi karşısında ABD'nin tek yapacağı şey, zaten hafiften dillenmeye başlanan bir "azaltım duraksaması" konusunda daha çabuk karar olmak olacaktır. ABD tahvillerinde paranın kaynağının ABD olduğu düşünülürse, Rusya'nın bu yapacağı uygulama aslında ABD'ye zarar değil fayda sağlar gibi görünüyor.
- "Rusya merkez bankasının işi zor"
Rus ekonomisinin askeri ve uzun soluklu bir müdahale için dirençli olmadığına dikkati çeken Candır, Rus Merkez Bankası'nı sancılı bir sürecin beklediğini belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Rusya'nın jeopolitik çıkarlarını gözetmek adına, çok da doğru olmayan nedenlerle Ukrayna'ya girmesinin önündeki en büyük engel kendisinin kırılgan ekonomisi. Putin'in Ukrayna'ya askeri müdahale yapmak için meclisten izin alması sonrası piyasa açılışında Rus Ruble'sinin ve hisse piyasasının gördüğü sert satışlar sadece bir işaret olarak algılanmalı. Daha ilk ekonomik darbede faizlerini yüzde 1,5 artırmak zorunda kalan Rusya Merkez Bankası'nın Putin'in agresifliğinin devamı halinde işi oldukça zor görünüyor. Sonuç itibari ile, birbirine ciddi ekonomik ve ticari bağlarla bağlı bir dünyada, kurların serbest olarak işlem gördüğü bir ortamda Forex piyasası lider ekonomilerin yeni silahı olmuş durumda. Üçüncü Dünya Savaşı'nı unutun, Birinci Forex savaşlarına hoşgeldiniz."
