Tahran yönetimi ile BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasında yapılan anlaşma yarın yürürlüğü giriyor. 24 Kasım'da Cenevre'de imzalanan ve 6 ay yürürlükte kalacak anlaşma, İran'ın nükleer programını daha ileriye taşımasının önüne geçerek kapsamlı bir nihai anlaşma için Batı'ya zaman kazandırırken, uluslararası yaptırımlar sebebiyle uzun süredir ekonomik bunalım yaşayan İran'ın da rahatlamasına imkan tanıyacak.
Diğer taraftan, her iki tarafın da beklentilerini karşılayacak kapsamlı bir anlaşma için müzakereler devam ediyor. Ancak "her konuda anlaşılana kadar hiçbir konuda anlaşılmış sayılmayacak" kuralıyla yürütülen müzakerelere ABD kanadı temkinli yaklaşırken, İran tarafı ise daha umutsuz bir tablo çiziyor.
- Nihai anlaşma için umutlar zayıf
ABD Başkanı Barack Obama, nihai anlaşmaya varılması konusunda "yüzde 50" başarı şansı gördüğünü dile getiriyor ancak ABD'nin içi rahat. Obama'nın ifadesiyle 6 ay sonunda anlaşmaya varılamazsa ABD "daha kötü durumda olmayacak", aksine geçici anlaşmayla gevşetilen yaptırımlar eskisinden de sıkı bir hale getirilebilecek.
İran tarafındaysa tablo daha karamsar. Nükleer müzakerelerin önemli isimlerinden İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı'nın geçen pazar devlet televizyonuna verdiği demeçte, Obama'nın "yüzde 50 başarı şansı var" sözüne atıfta bulunarak, "Bence daha da az" dediği basına yansımıştı.
Her iki taraftın da mevcut iktidarların daha "şahin" bir iktidarla değişmesinden endişe ettiği için elini çabuk tutmaya çalıştığı yorumları da yapılıyor.
- Ek yaptırım çabaları sürüyor
Anlaşmayı başından beri tarihi hata olarak niteleyen ve ABD yönetimini taviz vermekle suçlayanlar sadece İsrail'le sınırlı değil. ABD Kongresi'nde, aralarında Demokratların da olduğu bir grup senatör, yönetimin müzakerelere darbe vurabileceği uyarısına rağmen İran'a yönelik ek yaptırım kararı alınması yönünde uzun süredir çaba sarf ediyor.
İran'da da anlaşma konusunda belirgin bir muhalefet var. İran'ın uranyum zenginleştirme hakkının çiğnendiğini ileri süren muhaliflere karşı geniş halk desteğini ardına almak konusunda Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin en büyük kozu ekonomi. Ekonomik bunalım, Ruhani'nin iktidara gelmesinde de önemli rol oynamıştı.
Anlaşma, ABD'nin bölgedeki en yakın iki müttefiki olarak görülen İsrail ve Suudi Arabistan tarafından eleştirilmişti.
