Radyoaktif madde gömen fabrikaya 5,7 milyon liralık rekor ceza

İzmir'in Gaziemir ilçesinde bulunan eski kurşun fabrikasında incelemelerde bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri, fabrika arazisine gömülmüş büyük miktarda radyoaktif madde tespit etti. Bakanlık yetkilileri, arazi sahiplerine rekor miktarda, 5,7 milyon lira para cezası kesti.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile AFAD'tan oluşan bir ekip, eski kurşun fabrikasında incelemelerde bulundu. Birpınar, incelemeden sonra yaptığı açıklamada, fabrikanın 2010 yılında tamamen kapatıldığını belirterek, "Buranın sahibi, 2000 yılından önce vefat etmiş. Varisi olarak çocukları var ama bu süreçte buraya yüksek miktarda, akülerdeki cüruflar gömülmüş. Bunların içinde de enteresan olarak radyoaktif maddeler bulunuyor. Bunun nereden geldiğini kestirmek mümkün değil, yani muhtemelen bu kurşun yurtdışından da gelmiş olabilir veya başka bölgeden gelmiş bir akü de olabilir. Bu maddelerin içindeki radyoaktivite bulaşmaya devam ediyor. Bu konu da enteresandır, suya değil de daha çok toprağa bulaşıyor. Bu bulaşma belli yerlerde mevcut durumda, bu bölgelerin temizlenmesi gerekiyor. Bunu da Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ile işbirliği içinde yapmak gerekiyor." dedi.

Yaşanan çevre kirliliğinden tamamen fabrikanın sorumlu olduğu belirten Müsteşar Yardımcısı Birpınar, arazi sahiplerinin alanın temizlenmesi için destek vererek para ödemesi gerektiğini söyledi. TAEK'ten danışmanlık alarak buradaki atıkların taşınması için süzgeçten geçirilmesine yardımcı olmaları gerektiğini aktaran Birpınar, "Radyoaktif maddeler TAEK'e, diğer 'tehlikeli atık' adı altındakiler de İZAYDAŞ'a gidecek. Şu bir gerçek ki buranın temizlenmesi gerekiyor. Sadece radyoaktivite değil, topraktaki ağır metaller de kurşun, arsenik gibi veya içerisinde bulunan civa gibi maddelerin suya karışma ihtimali var." diye konuştu.

'YER ALTI SUYU KULLANILMAMALI'

Radyoaktif maddelerin gömüldüğü fabrika arazisinde gözlem kuyuları açtıklarını dile getiren Mehmet Emin Birpınar, suda da radyoaktif madde tespit ettiklerini dile getirdi. Bölgede yaşayanların, özellikle araziye 500 metre mesafedekilerin yer altı suyunu kullanmamasını isteyen Birpınar, "Yer altı suyunu kullanmasınlar, çünkü çok büyük riskler taşıyor. Bu maddelerin bir an önce buradan temizlenmesi gerekiyor. TAEK ve İzmir İl Çevre Müdürlüğü bu işi organize edecek. Bu problemi, üniversiteyle beraber en kısa sürede çözeceğiz." dedi.

REKOR CEZA KESİLDİ

Bakanlık olarak rekor bir ceza kestiklerini ve aynı suçun devam etmesi halinde ikinci defa kesileceğini vurgulayan Müsteşar Yardımcısı Birpınar, şunları kaydetti: "Şu an elimizdeki raporlara göre buraya zehirli atıkların depolanmasından dolayı 5,7 milyon lira rekor bir çevre cezası keseceğiz. Bundan sonra herhangi bir tedbir almazlarsa aynı cezayı tekrar yazarız ama bu çözüm değil. Arazinin varisleri, bu konuyu üniversite, TAEK ve danışmanlığımız dışında çözmezlerse biz arzu etmiyoruz ama buranın tapusuna şerh koymak zorundayız. Yani burayı kimseye satamaz, kiralayamaz, devredemezler. Bunun anlamı da şu an burası devletin kontrolü altındadır. Gerekirse buranın maliyeti neyse öder, satın alır, vatandaşlarımızın sağlığı için temizleriz. AFAD'daki arkadaşlarımızın ölçümleri bazı noktalarda 100'e yakın ama yine de yapacağımız ölçümlerle radyoaktivite değerlerini daha iyi görebilme şansımız olacak. Daha önce toprağın altından alınan numunelerde ise risk daha yüksek boyutlarda. Bunların üstünü kapatmakla sorun çözülmez, bir an önce temizlenmesi gerekiyor. Özellikle yağmur yağdığında radyoaktivite daha net şekilde hissediliyor. Buraya radyoaktif malzeme getirilmiş, eritilmiş ve cürufları gömülmüş. Bu aküler, bir denizaltının da olabilir. Dolayısıyla malzeme hep dışarıdan gelmiş. Kurşunların ve akülerin geri kazanımı yapılırken burası ihmal edilmiş. Bu atığın buraya gömülmemesi, başka yerlerde lokasyonu yapılması gerekiyordu. Bu süreçte TAEK'in herhangi bir ihmali söz konusu değil. Toprak örtülmesi, zırhlama dediğimiz bir bilimsel yöntem. Bu yöntem ihmalin üzerini örtmek değil, tehlikenin yayılmasını önlemek için. Bu arazideki ihmal tamamen fabrikaya ait. Bakanlığın bu işe geç el atması gibi bir durum söz konusu değil. TAEK, radyoaktif maddelerin kendi alanlarına girdiğini söyleyerek işlemlerin kendilerine ait olduğunu belirtti. TAEK daha önceden buradan belirli bir miktarda radyoaktif maddeyi Küçükçekmece'ye taşımış ama oradaki kapasitenin dolmasından dolayı yarım kalmıştır. Fabrika, yapacağı çalışma sonrasında bize buranın temiz olduğu konusunda bir rapor sunacak. Biz de vatandaşın sağlığı için Çevre Bakanlığı olarak takibini yapacağız. Biz vatandaşımızın rahat uyumasını istiyoruz."