Jeoloji mühendisleri: Van'da yıkılan binaların yüzde 30'u zeminden dolayıydı

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Alim Murathan, 23 Ekim 2011 tarihinde meydana gelen Van depreminin ardından iki yıl geçtiğini ancak hâlâ yapı güvenliğinin denetim dışında tutulduğunu söyledi. Türkiye'nin yüzde 92'sinin tehlikeli deprem bölgeleri içinde yer aldığını, nüfusun da yüzde 95'inin deprem tehlikesi altında yaşadığını hatırlatan Murathan, "Hiroşima'ya atılan atom bombasının 33 katı bir enerjinin açığa çıktığı 23 Ekim 2011 Van Erciş ve 9 Kasım 2011 Van Edremit merkezli depremlerde 644 yurttaşımız hayatını kaybetmiş, bin 966 vatandaşımız yaralanmış, 252 vatandaşımız ise enkazlardan sağ olarak kurtarılmıştı. 50 bin 600 konut, işyeri ve ahırın yıkılmasına ya da ağır hasar görmesine, 22 bin konutta orta derecede hasara yol açan depremlerden sonra geçen iki yılda hâlâ sorunların bitirilemediği görülmektedir." dedi.

'SADECE BİNA İNŞAAT SİSTEMİ DENETLENİYOR'

Yıkılan binaların yüzde 30'unun, sağlam olmadığı için değil de oturduğu zemin sağlam olmadığı için yıkıldığını anlatan Alim Murathan, "1999 depreminden sonra yaşanan acı kayıpların en büyük nedenlerinden biri olarak gösterilen Yapı Denetim Sistemi, 'Deprem öldürmez, bina öldürür' yanlış sloganından hareketle üzerinde yeterince tartışma, değerlendirme ve katılım olanakları sağlanmadan, siyasi iktidarların tek yanlı belirleyiciliğiyle çıkarılan mevzuat ve uygulamalarla şekillendirilmiştir. Bu anlayış, tüm iddiasına karşın sistemi, kaliteli ve afet güvenli bir yapıyı sağlamak üzere etüt-proje ve yapı üretim süreçlerinin denetimini gerçekleştiren bir sisteme dönüştürememiştir." şeklinde konuştu.

Sağlam binanın, güvenilirliği belirlenmiş zeminde inşa edilebileceğini belirten Murathan, bu kapsamda 23 Ekim'deki Van ile 12 Kasım'daki Düzce depremleri arasında vatandaşlara broşür dağıtacaklarını, "Yapı Güvenliği Denetim Dışı" temasıyla bir kampanya yürüteceklerini söyledi. Bu kapsamda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşmeler yapılarak Yapı Denetim Kanunu'nun değiştirilmesi için talepte bulunacaklarını kaydetti. Bu kanunun revize edilmesi gerektiğini belirten Murathan, "Yapı Denetim Sistemi, sadece bina inşasının denetimiyle sınırlı kalmamalı, gelişmiş ülke örneklerinde olduğu gibi binanın statik projesine veri sağlayan zemin ve temel etütleri de sistemin içine alınarak, Yapı Denetim Kanunu revize edilmelidir. Jeoloji mühendisliği hizmeti olan zemin ve temel etütleri, yapı denetim kuruluşlarının bünyesinde yer alacak jeoloji mühendisleri eliyle yerinde yapılmalı, jeoloji mühendisleri mutlaka denetim sisteminin önemli bir unsuru haline getirilmelidir. Planlama ve uygulama süreçlerini yönlendirmek ve denetlemek için başta belediyeler olmak üzere yerel yönetimlerde, jeolojik jeoteknik etütler, zemin etütleri birimleri kurulmalıdır. Bütün belediyelerde mutlaka jeoloji mühendisi istihdam edilerek, yapılan çalışmaların uygunluğunun denetimi jeoloji mühendisleri eliyle yürütülmelidir. Yerel yönetimler ve yapı denetim kuruluşlarında jeoloji mühendisi istihdamı yasal zorunluluk haline getirilmelidir." dedi.