Dumansız hava raporuna göre bar ve gece kulüpleri en uyumsuz mekanlar

Türkiye'nin 12 şehrinde yapılan kapalı alanlarda Dumansız Hava Sahası Yasası'na uyum araştırmasında ilginç sonuçlar dikkat çekiyor. Yasaya uyum okullar, devlet daireleri, alışveriş merkezleri ve üniversitelerde yüzde 90'ın üzerinde olurken, uyum bar ve gece kulüplerinde yüzde 20 dolaylarında kaldı.

Türkiye'de Dumansız Hava Sahası Yasası 2008 yılında uygulamaya geçti. Yasanın kapsamı 2009 yılında genişletilerek eğlence mekanları da uygulama kapsamına dahil edildi. ABD'den Johns Hopkins Üniversitesi Bloomberg halk Sağlığı Fakültesi ile Türkiye'den Kadir Has Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi bu uyumun hangi durumunda olduğunu yaptıkları bir araştırma ile gözler önüne serdi. Araştırma sonucunda ortaya çıkan rapor, Ankara'da bir otelde düzenlenen panelle ele alındı. Rapor, Sağlık Bakanlığı yetkilileri, Dünya Sağlık Örgütü Türkiye temsilcileri, akademisyenler ve çeşitli STK'ların katılımı ile tartışıldı.

40 BİN KİŞİ ÜZERİNDE GÖZLEM YAPILDI

Çalışma kapsamında İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir, Adana, Erzurum, Balıkesir, Gaziantep, Kayseri, Samsun, Trabzon ve Van'dan oluşan 12 şehirde toplam 39 bin 936 kişi üzerinde, 898 halka açık mekanda gözlem yapıldı. Her şehirde üniversiteler, orta öğretim okulları, hastaneler, devlet daireleri, alışveriş merkezleri ve eğlence mekanlarında gözlemler yapıldı. Her mekanda ana giriş, merdivenler, tuvaletler, bekleme ve yemek yeme alanları gibi noktalarda gözlemler yapıldı. Mekanda sigara içen biri gözlendiğinde o mekan uyumsuz olarak değerlendirildi.

EN YÜKSEK UYUM DEVLET DAİRELERİNDE

Araştırmada, yasaya uyumun okullar, devlet daireleri, alışveriş merkezleri ve üniversitelerde yüzde 90'ın üzerinde, hastanelerde ise yüzde 79 olduğu saptandı. Tüm bu mekanlarda uyum sorununun en fazla yaşandığı yerlerin yemekhane ve kafeterya alanları olduğu görüldü. Eğlence yerlerinde ise uyum kafelerde yüzde 94, restoranlarda yüzde 93, kahvehanelerde yüzde 78, bar ve gece kulüplerinde ise yüzde 20 olarak saptandı. Çalışma kapsamında taksilerdeki uyum ise 172 yolculuk sırasında yapılan gözlemler ile belirlendi. Bu yolculuklar sırasında taksi şoförlerinin yüzde 5'inin sigara içtiği gözlendi. Bu oran İstanbul'da yüzde 12'ye yükselirken, Adana, Balıkesir, Gaziantep, Trabzon ve Van'da sigara içilen şoföre rastlanmadı.

Çalışılan iller arasında uyum açısından önemli farklılıkların olmaması dikkat çekti. Buna göre, üniversitelerde uyum İstanbul'da yüzde 90'lar civarında seyrederken, diğer 11 ilde bu oranın yüzde 100 dolaylarında. Devlet daireleri noktasında ise İstanbul, Ankara ve İzmir'de uyumun yüzde 100'lük bir oran gözlendi. Bu alanda en düşük orana yüzde 62 ile Adana sahip oldu. Okullardaki uyuma bakıldığında ise İstanbul ve Ankara'nın yüzde 80'lik bir uyum sağladığı, Adana, Bursa, Balıkesir, Gaziantep ve Kayseri'nin yüzde 100'ü yakaladığı gözlendi. Yine restoranlarda, hastanelerde, kafe-pastanelerde ve taksilerde uyumun şehirler arasında pek farklılık göstermediği dikkat çekiyor.

BAR VE GECE KULÜPLERİNDE UYUM ÇOK DÜŞÜK

Araştırmanın altını çizdiği ve uyumun artırılması için önerilerde bulunduğu bar ve gece kulüplerindeki oran ortalama yüzde 20 dolaylarında. Bu oranın Balıkesir, Erzurum, Gaziantep ve Trabzon'da yüzde sıfır olarak saptandı. Araştırmanın sonuçları göz önüne alınarak, hastane ve diğer mekanların yemek yenen alanlarında uyumu artıracak değişiklikler yapılması gerektiğine işaret edildi.

2013-2017 EYLEM PLANI İLE YENİ DÜZENLEMELER ÖNGÖRÜLÜYOR

Çalışma grubunu oluşturan araştırmacılar, bundan sonraki analizlerde sigara izmariti, kül tablası gibi sigara içim belirtilerinin varlığı, tabelandırma varlığı ve görünürlüğünü inceleyecek. Araştırmanın ikinci ayağında ise hastaneler, okullar, devlet daireleri, üniversiteler, alışveriş merkezleri ve eğlence yerlerinden kişilerle görüşmeler yapılması planlanıyor. Panelde konuşma yapan uzmanlar, belli mekanlar dışında uyumun iyi olduğunu kaydetti. Dumansız hava için eğitimin ve cezaların caydırıcılığının önemine de dikkat çekildi. Panele katılan Sağlık Bakanlığı yetkilileri de bu kapsamda hazırladıkları 2013-2017 eylem planı ile yeni düzenlemelerin söz konusu olacağı vurguladı.