Eskiden yapmayana kız verilmeyen çamur sanatı teknolojiye direniyor

Balıkesir'in İvrindi ilçesine bağlı Kayapa beldesinde yüzyıllardır çamurdan yapılan eşyalar, teknolojiye direniyor. 2 bin nüfuslu beldede bir zamanlar çamurdan testi ve benzeri eşya yapmayana kız verilmezken şimdilerde bu sanatı yapacak çırak bulunamıyor. Kayapa Belediye Başkanı Adem Karabıyık, bir zamanlar 3 bin olan belde nüfusunun tamamının bu mesleği yaptığını ancak şimdi sayının altı yedi kişiye kadar indiğini söylüyor.

Başkan Karabıyık, il genelinde Kayapa'da yapılan çamur sanatının yok olma tehlikesi bulunduğunu bildirdi. Beldenin geçim kaynağının hayvancılık, tarım ve çamurdan yapılan eşyalar olduğunu ifade ederek, "Testi, bardak, vazo, çömlek, baca üstlüğü ve çeşitli süs eşyaları yapılıyor ancak teknolojinin gelişmesiyle birlikte plastik ve alüminyum ürünlerin kullanımı yaygınlaşınca bu meslek de yavaş yavaş azaldı, ikinci plana atıldı. Eskiden evlerde çeşme olmadığı için köy çeşmesinden testilere su doldurulup evlere getirilirdi. Evlerin kullanma suyu bu şekilde hazırlanırdı." dedi. Kayapa denince akla ilk olarak testi ve bardak geldiğini vurgulayan Karabıyık, çamurdan eşyaların beldeye has topraktan yapıldığına dikkat çekti. Öncelikle kullanılacak toprağın traktörlerle beldeye getirildiğini anlatarak, "Toprak önce ıslanır, daha sonra hamur haline getirilir. Daha sonra hamur, merdaneden birkaç sefer geçirilir. Arkasından tekrar el yordamıyla yoğrulur. Ardından hazır hale gelen çamur, ustalarımızın elinde bardak, testi, tepelik gibi eşyalar haline getirilir. Eskiden turşu, yağ ve diğer sıvılar bu testilerde saklanırdı." diye konuştu.

Şimdilerde evlerde kullanılan çoğu plastik eşyanın sağlık açısından iyi olmadığına işaret eden Başkan Adem Karabıyık, şunları söyledi: "Fakat özel bir topraktan yapılan bu eşyalarımızın, sağlık açısından hiçbir zararı yoktur. Beldemizde birçok evde sular testiden içilir. Kokan suyu testiye koyduğumuzda, testi bir süre sonra suyun kokusunu alıyor. Testiye konulan su, uzun süre burada bozulmadan kalabilir ancak plastik kaplarda bırakılan su, birkaç gün sonra bozulabilir. Topraktan yapılan bu testilere suyu koyarız. Akşam dışarıya bırakılan testideki su, gecenin serinliğinde soğur. Toprak testi, suyu uzun süre soğuk tutar. Gün içinde de bu soğuk su içilir."

'TESTİ YAPMAYANA KIZ VERİLMEZDİ'

Önceki yıllarda 3 bin nüfusa sahip beldenin halkının tamamının bu mesleği yaptığını belirten Kayapa Belediye Başkanı, "Zamanla bu sayı oldukça azaldı. Bu, beldemize has bir sanattı. Eskiden beldemizde her evde çamurdan eşya yapılırdı, hattâ bunu yapmayana kız bile verilmezdi. Şu anda maalesef bu işi yapan sadece altı yedi kişi kaldı. Yapılan ürünlerimiz Çanakkale, İzmir, İstanbul gibi şehirlere gönderiliyor. Ayrıca sipariş üzerine de yapılıyor. Eskiden siparişlere yetişemiyorduk ancak şu anda çok azaldı. Eskiden su şebekesinin tamamı çamur borulardan yapılırdı, hem sağlık hem de dayanıklılık açısından çok iyiydi." dedi.

Beldede bu mesleği sürdüren birkaç kişiden biri olan 58 yaşındaki emekli Mehmet Erbulut ise 45 yıldır yaptığını söyledi: "Eskiden beldemizin geçim kaynağı olan bu meslek, maalesef şu anda bitme noktasına geldi. Gençler bu mesleği yapmak istemiyor. Yetiştirecek çırak bulamıyoruz. Eskiden bu mesleği yapmayana kız verilmiyordu. Şimdinin gençleri, çamurun yanına yaklaşmak istemiyor. Eskiden bunu yapmak daha zordu. Bütün işler insan gücüyle yapılıyordu ancak şimdi her işimizi makineler yardımıyla yapıyoruz. Bu kadar kolay hale gelmesine rağmen ata mesleğini yaşatacak gençleri bulamıyoruz."