Şili yargısından, 40 yıl sonra darbe özrü

Zaman'da yer alan habere göre; Şili’de 11 Eylül 1973 tarihinde gerçekleştirilen darbeye sessiz kalan yargı, 40 yıl sonra özür diledi. Ülkedeki hâkimleri temsil eden Milli Hâkimler Birliği tarafından çarşamba günü yapılan açıklamada, 1973 yılında sosyalist Devlet Başkanı Salvador Allende’yi deviren darbeyle başlayan ve 1990 yılına kadar süren Pinochet diktatörlüğü döneminde hukukçuların en önemli görevleri olan ‘temel insan haklarını koruma’ vazifesini yerine getirmedikleri itiraf edildi. Birlik üyesi hâkimler, “Şili halkının ve dönemin tüm kurbanlarının affını isteme zamanı geldi.” dedi.

Özür açıklamasında “Tam olarak ve net bir şekilde söylenmesi ve kabul edilmesi gerekir ki: Yargı sistemi ve özellikle Yargıtay, o dönemde devlet tarafından yapılan ihlallerin kurbanlarını koruma ve temel hakların koruyuculuğunu yapma ödevini yerine getirmede başarısız oldu.” ifadeleri kullanıldı. Şilili hâkimler, Pinochet diktatörlüğünün zulmüne uğramış insanlar adına o dönemde hakim ve savcıların yapabileceği ve yapması gereken pek çok şey olduğunu ancak yapılmadığını kabul etti.

Ülke mahkemeleri, yaklaşık yirmi yıl süren askeri cunta yönetimi altında hiçbir kanuni gerekçe gösterilmeden alıkonulup kaybolan ve öldürülen kişiler hakkında açılan 5.000 tane davayı ‘iddialarla ilgili yeterli bilgi yok’ gerekçesiyle reddetmişti. Uluslararası insan hakları koruma örgütlerinin açıkladığı rakamlara göre, General Pinochet yönetiminde diktatörlüğe dönüşen Latin Amerika’nın güneybatısındaki dönemin örnek demokrasisi Şili’de kayıpların ve faili meçhul cinayetlerin sayısı 3.200’ü bulmuştu. Ayrıca otoritelere göre aynı dönemde 38.000 kişi de işkence gördü.

Bu açıklamayla birlikte General Pinochet’nin, hava kuvvetleri, deniz kuvvetleri ve polis güçleri desteğiyle gerçekleştirdiği ve daha sonra ABD’nin de desteklediği anlaşılan darbede yargının nasıl bir rol oynadığı netleşmiş oldu. Pinochet, sosyalist Devlet Başkanı Salvador Allende’nin devrilme operasyonunda sokak olaylarını destekleyip, kullanmıştı. Teröre dönüşen olaylar dönemin Dışişleri Bakanı Orlando Letelier’in öldürülmesine kadar gitmiş, akabinde Şili’de darbe yapılmıştı.