Rusya-Belarus gübre krizi, ticaret savaşına dönüştü

Belarus'un Rusya'nın en büyük potas üreticisi Uralkali'nin başkanı Vladislav Baumgertner'in Minsk'te gözaltına alınmasının ardından Rusya ve Belarus ticaret savaşı başladı. Rusya, Belarus üzerinden yaptığı petrol ihracatında sınırlamaya giderken, Rusya pazarına giren Belarus süt ürünlerine yönelik denetimler artırıldı.

Rusya'nın tekel petrol boru hatları şirketi Transneft, Belarus üzerinden yapılan ihracatta 400 bin ton kısıtlamaya gideceklerini açıkladı. Bu rakam aylık bazda yüzde 20 daralma anlamına geliyor. Transneft yetkilileri azaltma kararına 700 kilometre uzunluğundaki eski boru hattında onarımı gerekçe gösterdi. Transneft Başkan Yardımcısı Mihail Barkov, Belarus'un olayı farklı değerlendirmesinin doğru olmadığını, kısıtlama ile ilgili kararın Mart ayında alındığını savundu.

Belarus'a yönelik ikinci adım ise süt ürünleri ithalatından geldi. Rusya halk sağlığı dairesi başkanı Genadi Onişenko Belarus'tan gelen süt ürünlerinin kalitesinde sorun olduğunu söyledi. Onişenko'nun başkanı olduğu ajans Rospotrebnadzor, son yapılan laboratuvar testlerinde Belarus'tan ithal edilen 240 süt ürününün 72'sinde sağlık açısından sorun belirledi. Ajansa göre özellikle tereyağı ürünlerinden 83'ünden 39'u kalite ve sağlık güvenliği testini geçemedi. Rusya 2012 verilerine göre Belarus'un ürettiği süt mamullerinin yüzde 46,7'sini ithal ediyor.

Uralkali CEO'su Baumgertner görevini kötüye kullandığı gerekçesi ile Minsk'te gözaltında tutuluyor. Dünya potaslı gübre üretiminde tekel konumuna ulaşan Uralkali ve Belarus şirketi Belaruskali fiyatlarda anlaşma sağlayamadı. Uralkali, Belaruslu şirketle Temmuz ayında işbirliğini sona erdirdiğini açıkladı.

İki şirket üretim kapasitesini fiyatları düşürmeyecek şekilde anlaşmalı olarak düzenliyordu. Yeni durumda oluşacak rekabetin özellikle Belarus ekonomisini olumsuz etkilemesi bekleniyor. Minsk'e göre Rus potas üreticisi Uralkali'nin CEO'su Baumgertner, Belaruslu şirket aleyhine haksız kazanç elde etti ve görevini kötüye kullandı. Belaruskali'nin hisselerinin alımı ile ilgili yaşanan sorunlar da iki ülkeyi karşı karşıya getirdi.

Rusya ve Belarus'un daha öncede petrol, doğalgaz ve süt ürünleri ticaretinde anlaşma sağlayamamaları iki müttefik ülke arasında krize neden olmuştu.