Özel bakım merkezleri engellileri direkt kabul edemeyecek

Özel bakım merkezlerinde geçmiş dönemlerde yaşanan sıkıntıları dikkate alarak harekete geçen Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bakıma muhtaç engelli bireylere yönelik hizmet veren özel bakım merkezleri için bir dizi yeni düzenleme getirdi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete'de yayımlanan 'Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği' ile bakıma muhtaç engelli bireylere yönelik özel bakım merkezlerinin açılışları, çalışma şartları, personel standardı, denetlenmeleri, müeyyideleri, bakım hizmetlerinin kapsamı ve verilecek bakım hizmetinin usul ve esasları yeniden belirlendi.

ENGELLİLER DİREKT KABUL EDİLEMEYECEK

'Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği' ile bakıma muhtaç engellilerin özel bakım merkezlerine kabulü usulü yeniden düzenlendi. Yeni yönetmelikle özel bakım merkezleri bakıma muhtaç engelli vatandaşın müracaatını doğrudan kabul ederek bakım hizmeti veremeyecek. İlgili hükümle, bakıma muhtaç engelli öncelikle o ilde geçici olarak bakılabileceği ilk kabul ve müdahale birimine Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından yerleştirilecek. Yerleştirildiği kuruluşta en az bir ay süre ile izlenen engellinin durumuna uygun hizmet modeli belirlenecek. Değerlendirme sonucunda bakıma muhtaç engelliye özel bakım merkezinde bakım hizmeti verilmesi öngörülmüşse, bakım hizmetinin verileceği merkez il müdürlüğünce belirlenecek.

KÖTÜ MUAMELE KAPATILMA SEBEBİ

Yeni yönetmelikle; özel bakım merkezlerinde kötü muamele vb. durumlar yaşanması durumunda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ilgili bakım merkezinin kapatılmasına karar verebilecek. Söz konusu özel bakım merkezlerinin denetimlerinde; merkezde kalan bakıma muhtaç engellilere yönelik tehdit veya baskı ya da özgürlüğün keyfî engellenmesini de içeren, fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren her türlü tutum ve davranışın gerçekleşmesi halinde özel bakım merkezi kapatılacak. Kapatılma işlemi bakanlık onayı ile valilik tarafından kolluk kuvvetleri nezaretinde gerçekleştirilecek. Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü kapatılan merkezde bakılan engellilere ya da yasal temsilcilerine durumu ivedilikle bildirerek engellilerin acil bakım ihtiyacı için gerekli tedbirleri alacak.

        BAKIM MERKEZLERİNDEKİ EKSİKLİKLERE İDARİ PARA CEZASI VERİLECEK

        Yeni yönetmelikle; özel bakım merkezlerinde hizmetin niteliği ve işleyişinde kanun ve yönetmeliğe uygunsuzluk bulunduğunda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ilgili bakım merkezine kesinti veya idari para cezası verilebilecek. Eksiklikler giderilinceye kadar merkeze yeni bir engellinin kabulü yapılamayacak. Belirlenen sürede eksikliklerin giderilmemesi halinde ise bakım merkezi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılabilecek.

        DAHA NİTELİKLİ PERSONEL BAKIM HİZMETİ VERECEK

        Yeni yönetmelikte özel bakım merkezlerinde görev alacak personel hakkında da değişikliğe gidildi. Buna göre özel bakım merkezlerinde hizmet veren bakıcı personel için artık 400 saatlik 'Engelliler İçin Bakım Elemanı Modül Programı' veya yükseköğretim kurumlarının aynı amaçlı, eşdeğer eğitim programlarından sertifika alma zorunluğu getirildi.

        Ayrıca özel bakım merkezlerinde hizmet veren mesleki personelin kapsamı genişletilerek bu kişilere tabip, psikolojik danışman, gerontolog, ergoterapist ve özel eğitim mezunu uzmanlar eklendi. Bedensel engellilere hizmet veren özel bakım merkezleri için ise bakılan engelli sayısının altmışı aşması durumunda fizyoterapist çalıştırmak zorunluluğu getirildi. Yaşları 0-18 aralığında olan engellilere hizmet vermek üzere ise çocuk gelişimci; ruhsal engellilere hizmet vermek üzere psikolog çalıştırılması zorunluluğu getirildi.

        Özel bakım merkezlerinde hizmet veren sağlık personeli kapsamı genişletilerek tabip, fizyoterapist, yaşlı bakımı ya da yaşlı hizmetleri bakımı programlarının birinden mezun olan ya da engelli ve hasta bireylere sağlık hizmeti sunmaya yönelik eğitim veren programlardan mezun olan sağlık teknikeri; yaşlı, engelli ve hasta bireylere sağlık hizmeti sunmaya yönelik eğitim veren programlardan mezun olan sağlık teknisyeni ya da sağlık memuru; acil tıp teknisyeni unvanına sahip olan personel eklendi.

        Yeni yönetmelikle bakım hizmeti veren personel sayısı da yeniden düzenlendi. Buna göre, özel bakım merkezlerinde çalıştırılan bakıcı personel sayısının bakılan bakıma muhtaç engelli sayısının üçte birinden az olamayacağı hükmü getirildi.

        HER ENGEL GRUBU AYRI MEKANLARDA BAKIM HİZMETİ ALACAK

        Yeni yönetmelikle özel bakım merkezlerinde her bir hizmet binasında veya girişi ve bahçesi ayrı olan bloğunda bakıma muhtaç engellilerden bedensel, zihinsel ve ruhsal engelli gruplarından sadece birisine yönelik hizmet verebilecek. Açılış izin belgesinde de bu gruplardan hangilerine hizmet sunulacağı belirtilecek.

Özel bakım merkezleri, yaş ve cinsiyet gruplarına göre ise; 0 - 12 yaş kız ve erkek, 13 - 18 yaş kız, 13 - 18 yaş erkek, 19 ve üzeri yaş kadın ile 19 ve üzeri yaş erkek grupları şeklinde planlanacak.

        ÖZEL BAKIM MERKEZLERİ HER YÖNDEN ERİŞİLEBİLİR OLACAK

Yeni yönetmelikle özel bakım merkezlerinin kurulduğu binalar için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından Türk Standartları Enstitüsü'nün (TSE) ilgili standartları ve hizmet verilen engelli gruplarının özellikleri dikkate alınarak hazırlanacak uygulama kılavuzunda belirlenen erişilebilirlik standartlarına uygun olma zorunluluğu getirildi. Ayrıca, özel bakım merkezlerinin kurulduğu binalar için düz veya yüksek girişi olan zemin katı ve en fazla ilk üç katında hizmete açılması zorunluluğu getirildi.

        ENGELİN TÜRÜNE GÖRE ODALAR GENİŞLEYECEK, KAPASİTE ODALARIN BÜYÜKLÜĞÜYLE ORANTILI OLACAK

        Özel bakım merkezlerinin kapasitesi yatak odası olarak kullanılacak alanın büyüklüğüne göre tespit edilecek. Gündüzlü hizmet veren merkezlerde bakıma muhtaç engellinin gerektiğinde dinlenebileceği veya uyuyabileceği her kişiye en az 5 metrekare düşecek boyutta en fazla üç kişilik yatak odaları bulunması zorunlu olacak.

        Yatılı hizmet veren merkezlerde yatak odaları en fazla üç kişilik olacak şekilde; bedensel bakıma muhtaç engelliler için bir kişilik oda en az 12 metrekare, iki kişilik oda en az 20 metrekare, üç kişilik oda en az 28 metrekare; ruhsal veya zihinsel bakıma muhtaç engelliler için bir kişilik oda en az 9 metrekare, iki kişilik oda en az 15 metrekare, üç kişilik oda en az 21 metrekare büyüklüğünde olacak.

        ÖZEL BAKIM MERKEZLERİ EVDE BAKIM HİZMETİ VEREBİLECEK

        Yeni yönetmelikle özel bakım merkezlerine evde bakım hizmeti sunma imkanı da sağlandı. Böylece, özel bakım merkezleri aracılığıyla bakıma muhtaç engellinin ikametgâhında merkez bünyesinde iki meslek personeli biri sağlık personeli olmak üzere 3 kişiden oluşan evde bakım hizmet birimi ile evde bakım hizmeti verilebilecek.