Bakanlık obeziteye karşı 'Günde 10 Bin Adım' için uyardı

Dünya nüfusunun önemli bir bölümü, yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşan hastalıklarla mücadele ederken, aşırı ve dengesiz beslenme sonucu oluşan obezite (aşırı şişmanlık), birçok insan için önemli bir sağlık sorunu olmayı sürdürüyor. Bu konuda önemli bir çalışmaya imza atan Sağlık Bakanlığı, 'Sağlıklı Beslenme Önerileri' başlıklı bir kitapçık hazırladı. İdeal kiloya sahip olabilmek için uygulanacak sağlıklı beslenme programının yanı sıra yapılacak fiziksel aktivitenin büyük önem taşıdığı vurgulanan kitapçıkta; "Haftada 5 gün en az 30-60 dakikalık orta şiddette fiziksel aktivite yapılmalıdır. Her gün fiziksel olarak aktif olmak amaçlanmalıdır. Günde 10 bin adım atmaya özen gösteriniz." uyarısı yapılıyor.

Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 'Sağlıklı Beslenme Önerileri' başlıklı bir kitapçık hazırladı. Vücut ağırlığının denetimi için yeterli ve dengeli beslenmenin, düzenli fiziksel aktivite ile sürdürülen bir yaşam biçiminin önemli olduğu belirtildi. Yeterli ve dengeli beslenme için dört temel besin grubunda yer alan besinlerin her öğünde, yeterli miktarda tüketilmesi gerektiği ifade edildi.

Yetişkinlerin günde 2 su bardağı, çocuk, ergen, gebe ve emzikli kadınlarla, menopoz sonrası kadınların 3-4 su bardağı kadar süt grubu besinleri tüketmeleri gerektiği vurgulanırken, süt grubu ürünlerinden az yağlı olanların tercih edilmesi tavsiye edildi. Et, yumurta ve kurubaklagil grubundan günde yetişkin, genç ve çocuklar 2 porsiyon, gebe ve emzikliler ise 3 porsiyon tüketmesi gerektiği belirtildi. Et olmadığı durumlarda, etin yerine geçen 2. grupta yer alan kuru baklagiller (nohut, kuru fasulye, mercimek, barbunya vb.) veya yumurta tüketilmesi gerektiği hatırlatıldı.

"GÜNDE EN FAZLA 5 PORSİYON SEBZE VE MEYVE TÜKETİN"

Ekmek ve tahıl grubu ürünlerinin enerji harcamasına göre tüketilmesi gerektiği hatırlatılan kitapçıkta, "Eğer kilonuz olması gerekenden fazla ve daha çok oturarak iş görüyorsanız, bu grupta yer alan besinleri daha az tüketmeniz gerekir. Normal vücut ağırlığında olanların her öğünde 1-3 orta dilim tam tahıllı ekmek ve tahıllardan da 2-3 porsiyon yenilmesi yeterlidir. Pirinç yerine bulgur tercih edilmeli. Sebze ve meyve grubundan günde en az 5 porsiyon (en az 400 gram) tüketilmeli." denildi.

Günlük alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olması durumunda, harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanarak obezite oluşumuna neden olduğu belirtilen kitapçıkta, "Obezitenin belirlenmesinde birçok yöntem kullanılmasına rağmen, pratik olduğu için sık kullanılan en geçerli yöntemler beden kütle indeksi (BKİ) hesaplaması ve bel çevresi ölçümüdür. Vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçülür. Boy uzunluğunun karesi alınarak aşağıdaki formülde yerine konularak hesaplanır. Bel çevresi erkeklerde 94 cm ve kadınlarda 80 cm'nin üzerine çıkmamalıdır. Bel çevresinin erkeklerde 102 cm ve kadınlarda 88 cm'nin üzerine çıkması sağlık riskini arttırır."

Obezitenin tüm bireyler için sağlık sorunları ve risk faktörlerine neden olduğu ve yaşam kalitesini düşürdüğü hatırlatılarak şu uyarılarda bulunuldu: "Obezite yaşam süresini kısaltır. Beden kütle indeksinize göre hafif şişman veya şişman sınırında iseniz ve bel çevreniz belirtilen değerlerin üzerinde ise şişmanlık sebebiyle gelişen risk faktörleri ve sağlık sorunları sizi tehdit ederek, yaşam kalitenizi düşürebilir."

"MEDYADA YER ALAN ZAYIFLAMAK İÇİN ÖNERİLEN GIDA TAKVİYELERİNE İTİBAR ETMEYİN"

İdeal kiloya sahip olabilmek için uygulanacak sağlıklı beslenme programının yanı sıra yapılacak fiziksel aktivitenin büyük önem taşıdığı vurgulanan kitapçıkta, bu konuda şunların yapılması isteniyor: "Bu nedenle uygulanacak beslenme programının yanında mutlaka haftada 5 gün en az 30-60 dakikalık orta şiddette fiziksel aktivite yapılmalıdır. Her gün fiziksel olarak aktif olmak amaçlanmalıdır. Orta şiddette aktiviteler olarak bahçe işleri (Çim biçme vb.), ev işleri, tempolu yürüyüş, bisiklet kullanımı, hafif tempolu koşu yapılabilir. Bu aktiviteleri yaparken konuşabilir, ancak şarkı söyleyemezsiniz. Günde 10 bin adım atmaya özen gösteriniz. Medyada yer alan kilo vermeye yönelik diyetlere ve zayıflamaya yönelik gıda takviyeleri ile bu ürünleri pazarlayan kişi ve kuruluşlara itibar etmeyiniz. Profesyonel yardım almak için ilk olarak toplum sağlığı merkezlerindeki sağlıklı beslenme ve obezite danışma birimlerine başvurunuz."

Bakanlık, hazırladığı kitapçıkta yemek yemeye yönelik önerileri şu şekilde sıraladı: "Çeşitli besinler tüketiniz, öğün atlamayınız, özellikle kahvaltı yapmadan güne başlamayınız, her gün 3 ana, 2-3 ara öğün tüketmeye özen gösteriniz, sofrada kullandığınız yemek tabaklarınızın boyutunu küçültünüz, ayaküstü atıştırmalıklar ve fastfood yemek tercihlerinden kaçınınız, yemeklerinizi küçük lokmalar halinde uzun süre çiğneyerek tüketiniz, sağlıklı beslenmek için mevsiminde doğal ve taze besinler tercih ediniz. Şeker tüketiminizi azaltınız, tuz tüketiminizi azaltınız, sofranızdan tuzlukları kaldırınız, az ama iyotlu tuz tüketiniz, tam tahıl ürünlerini tercih ediniz, kahvaltılık gevrek tüketecekseniz şeker eklenmemiş olanlarını tercih ediniz, günde en az 8-10 bardak su içiniz, doymuş yağlar içeren hayvansal kaynaklı yağlar (tereyağ, iç yağ, kuyruk yağ) yerine doymamış yağ asitlerini içeren bitkisel sıvı yağları (zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısırözü yağı vb.) tercih ediniz, trans yağdan kaçınınız, alkol tüketiminden kaçınınız, gazlı içecekleri tüketmeyiniz, şekerli içecekleri tüketmekten sakının, yarım yağlı süt, ayran gibi içecekleri ve vitamin mineral açısından zengin taze sıkılmış az miktarda meyve sularını tercih ediniz."

Besinlerin satın alınması ve hazırlanmasına yönelik öneriler ise şöyle: "Yiyecek alışverişlerinize tok karnına ve önceden hazırladığınız alışveriş listenizle çıkınız, besinleri satın alırken ambalajlarını kontrol ediniz, ambalajda yırtık, yıpranmış olanlarını ve teneke kutuda bulunan gıdalarda ise ezik, bombe yapmış ürünleri tercih etmeyiniz, gıdaları satın alırken etiketlerini okuyunuz, almak istediğiniz gıda ürünün ambalajında son kullanma tarihi, içindekiler ve kalori değeri gösteren tabloları kontrol ediniz, mümkün olduğunca düşük enerjili, yağ içeriği az olan besinleri tercih ediniz, sağlıklı beslenmek için saflaştırılmamış (işlem görmemiş) ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleri tercih ediniz, örneğin tam buğday ekmeği gibi."