Hamzaçebi: Tutukluluk süreleri uluslar arası normlara indirilmeli

CHP Gup Başkan Vekili Akif Hamzaçebi, Anayasa Mahkemesi'nin uzun tutukluluk sürelerine ilişkin vermiş olduğu iptal kararı ile ortaya çıkan durumu değerlendirerek, uluslar arası normlara indirilmesi gerektiğini söyledi. Hamzaçebi, şu andaki içtihatlar göz önüne alındığında 5 yılın üzerinde tutuklu herhangi bir kimsenin cezaevlerinde kalmaması gerektiğini belirtti.

TBMM'de basın toplantısı düzenleyen CHP milletvekili, "Anayasa Mahkemesi 10 yıl gibi insan haklarına evrensel hukuk kurallarına aykırı olan tutuklama süresinin iptali yönünde bir karar vermiştir. Böylesi bir uzun tutukluluk süresini sistemde muhafaza etmek mümkün değildir. O halde yapılması gereken hemen bu süreyi uluslar arası normlara indirmektir." dedi.

Akif Hamzaçebi, yapmış olduğu değerlendirmede şunları ifade etti: "2012 yılında TBMM tatile girmeden önce 3 yargı paketi kabul edildi. Bu paket 5 Temmuz 2012 yürürlüğe girdi. Bu paketin bazı hükümleri CHP tarafından Anayasa Mahkemesi'ne açılan iptal davasına konu edildi. Söz konusu yasa ile Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan özel yetkili mahkemelere ilişkin olduğu gibi terörle mücadele kanuna taşındı. Bu çerçevede 'özel yetkili mahkemelerin görev alanına giren suçlarda tutukluluk süresi 10 yıl olur' şeklindeki düzenleme de Terörle Mücadele Kanunu içerisine taşındı."

Tutukluluk süresinin 10 yıla kadar uzayabilmesinin bir hukuk devletinde olmaması gereken bir durum olduğunu kaydeden Hamzaçebi, "Bu açıkça insan haklarına, Anayasamızda güvence altına alınmış olan temel özgürlüklere aykırı bir durumdur. CHP bu tespiti yaparak 10 yıla ilişkin tutukluluk süresini Anayasa Mahkemesi'ne taşıyarak iptal davası açtı." diye ekledi.

Anayasa Mahkemesi 'nin 4 Temmuz 2013'te vermiş olduğu kararla 10 yıla ilişkin düzenlemeyi iptal ettiğini belirten CHP milletvekili, şöyle devam etti: "Anayasa Mahkemesi bu kararın 1 yıl sonra yürürlüğe girmesini öngörmüştür. Gerekçeli karar daha sonra yayınlanacaktır. Tartışma, Anayasa Mahkemesi kararı ne zaman uygulanacaktır. İptal kararlarının geleceğe yönelik olarak ertelenip 1 yıl son yürürlüğe girmesine yönelik uygulama yasama organına bu konuda gerekli yasal düzenlemeyi yapmak üzere süre vermek amacına yönelik olup herhangi bir hukuki bir boşluğun doğmasını önlemek içindir. Yani iptal kararlarının yürürlüğünün ertelenmesi doğrudan doğruya yasama organına verilen bir süreyi işaret eder. Yoksa Anayasa'ya aykırılığı tespit edilmiş bir kanun maddesinin 1 yıl daha uygulamada kalması yargının, mahkemelerin Anayasa'ya aykırılığı tespit edilmiş olan bu kuralı 1 yıl daha uygulaması gibi bir garip durum düşünülemez. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi kararının yargı tarafından Anayasa gereği uygulanması gerekir. Bugüne kadar ortaya koyulmuş olan içtihatlar, yargının kararları, Danıştay'ın kararları 1 yıllık erteleme süresinin sadece ve sadece yasama organına yönelik olduğuna yöneliktir. Onun dışındaki bütün kurumların bu kararın gereğini yerine getirmesi gerekir."

Tutukluluk süresini buna göre şu anda Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 102. maddesinde tarif edildiği şekilde sadece 5 yıl olduğunu dile getiren Hamzaçebi, "Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına giren konularda Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 102. maddesi tutukluluk süresini 2 yıl olarak öngörmüştür. Bu sürenin 'en fazla 1 yıl uzatılabilir' şeklindeki kanun hükmü yargı tarafından farklı ve yanlış yorumlanmak suretiyle bu süre 3 yıl uzatma olarak yorumlanmış ve 2 yıllık tutukluluk süresi 5 yıla uzamıştır. Şu andaki içtihatları göz önüne aldığımızda 5 yılın üzerinde tutuklu herhangi bir kimsenin cezaevlerinde kalmaması gerekir. Hüküm açıktır. Bu kural yani tutukluluk süresine ilişkin olarak yapılan düzenlemeler ve buna ilişkin olarak Anayasa Mahkemesi'nin vermiş olduğu karar bir ceza yargılama hukuku kuralıdır. Ceza yargılama hukukuna ilişkin kurallar derhal uygulanır. Herhangi bir şekilde bunun geciktirilmesi ileriye bırakılması söz konusu değildir. Tutukluluk süresi doğrudan doğruya ceza yargılama hukukunu ilgilendiren bir durumdur. Ceza yargılama hukuku kuralları da kesinlikle lehe ve aleyhe olup olmadığına bakılmaksızın derhal uygulanır. Yine tutukluluk süresine ilişkin düzenlemeler kurallar aynı zamanda ceza infaz hukukunun bir parçasıdır. Tutuklama kararının infaz edilmesi ve bu infaz uyarınca kişinin tutuklanıp cezaevine konulması infaz hukukunu ilgilendirmektedir. Ve infaz hukukunda lehe olan kurallar derhal uygulanır. Herhangi bir şekilde bunun geciktirilmesi mümkün değildir. Hukukumuz içtihatlarımız anayasamız bu yöndedir. Yapılması gereken bu kuralı derhal uygulamaya koymaktır. Bu noktada yapılması gereken bir konu daha ortaya çıkmaktadır. Anayasa Mahkemesi 10 yıl gibi insan haklarına evrensel hukuk kurallarına aykırı olan tutuklama süresinin iptali yönünde bir karar vermiştir. Böylesi bir uzun tutukluluk süresini sistemde muhafaza etmek mümkün değildir. O halde yapılması gereken hemen bu süreyi uluslararası normlara indirmektir. CHP olarak bu konuda vermiş olduğumuz bir kanun telifi mevcuttur. Mersin milletvekilimiz Ali Rıza Öztürk tutukluluk süresinin en fazla 4 yıl olarak uygulanması yönündeki kanun teklifini çok önce TBMM Başkanlığı'na vermiştir. Ve yasalaşmayı beklemektedir." değerlendirmesinde bulundu.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nda halen Ağır Ceza Mahkemelerinin yani özel yetkili mahkemelerin görev alanına giren suçlarda tutukluluk süresinin 2 yıl olarak öngörüldüğünü, bu sürenin de 1 yıl daha uzatılabilir yönünde aynı kanunda hüküm olduğunu hatırlatan Hamzaçebi, "Bu 2 artı 1 yani toplam 3 yıllık süreyi ülkemizin ihtiyaçlarını da, mahkemelerin içinde bulunduğu durum görmekte olduğu davalar da dikkate alınarak hüküm verilmesi halinde 1 yıl daha uzatarak en fazla 4 yıl olarak uygulanması yönündeki teklifimiz TBMM'dedir. Hemen bunu yasalaştırabiliriz. TBMM çalışıyor. Bunu süratle Adalet Komisyonu'ndan geçirip yürürlüğe koyabiliriz. Buradan hükümete, Adalet ve Kalkınma Partisi'ne ve diğer siyasi parti gruplarına bu telifimizi yasalaştırma yönünde çağrıda bulunuyorum." diye kaydetti.

Tutuklu CHP milletvekillerinin durumu da sorulan Hamzaçebi, "Bizim tutukluluk süresinin en fazla 4 yıl olarak uygulanabilmesi yönündeki düzenleme milletvekillerimiz de dahil bütün tutukluları kapsamına almaktadır. Bizim teklifimizin yasalaşması tutuklu milletvekillerinin serbest bırakılması sonucunu kendiliğinden doğuracaktır. Ancak tutuklu milletvekillerini sadece ve sadece bizim tutukluluk yönündeki teklifimiz dikkate alarak değerlendirmek eksiklik olur. Biz milletvekillerimizin millet iradesine uygun olarak derhal Parlamento'da olması gerektiği görüşündeyiz. Ona ilişkin kanun tekliflerimiz ayrıca vardır. Onu hemen yasalaştırabiliriz. Bu teklifi eğer yasalaştırırsak tutuklu vekiller Parlamento tatile girmeden cezaevinden çıkarlar, gelip yeminlerini ederler ve görevlerine başlarlar." ifadelerini kullandı.