'İran'da bir grup tüm iktidarı elinde tutuyor'

Fransız Le Monde Gazetesi'nin 24 Mayıs tarihli baş yazısında İran'da yaklaşan seçimler ele alındı. Seçimlerle ilgili Hamaney'in ve yakın çevresinin aldığı tutumun değerlendirildiği yazıda Rafsancani ve Meşai'nin adaylıklarının iptali ve Ahmedinejad'ın tavrı ile birlikte 79 devrimine atıfla "79'dan beri İran'da ilk defa bir grubun yönetimi tek başına ele aldığı" iddia edildi.

Zaman'da Yer Alan Le Monde Gazetesi'nin baş yazısı:

"İran: Devrimden diktatörlüğe

İran İslam Cumhuriyeti'nin tarihinde 21 Mayıs 2013 önemli bir dönüm noktası olarak yerini alacak: O gün İslam Cumhuriyeti tekçi bir diktatörlük rejimine dönüştü. Sadece bir klan tüm iktidarı elinde tutmak istiyor.

Bu durum özellikle nükleer güç konusunda kötü bir haber özelliği taşımaktadır. 14 Haziran 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerini hazırlamakla görevli birçok kurumdan biri olan Anayasa Muhafızları Konseyi, yapılan 600 başvuru içinde on kadar adayı seçmekle yükümlüydü. Konsey, kararını salı günü verdi. Devrimin Rehberi Ayetullah Ali Hamaney çizgisine karşı muhalefet edebilecek olan sadece 2 aday vardı ve bunların her ikisinin de başvurusu reddedildi. Son dakikada bir sürpriz olmazsa -İran'da bu her zaman mümkündür- seçimler yönlendirilmiştir: Aday olarak geriye sadece Rehber'e itaatleri kesin olan kişiler kaldı. Konsey İran'da Şah yönetimini deviren 1979 Devrimi'nin önderlerinden olan eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani'nin adaylığını veto etti. Tüm ülkede ilişkilere sahip olan, İran'ın büyük zenginlerinden Rafsancani, Saray adamının mükemmel bir somut örneğiydi. Rafsancani eskiden Rehber'e yakındı, ülkede demokrat aydınların cinayetlerinin sorumlusuydu ama şimdi son yıllarda içeriden muhalefet etmeye başladı.

Reformcular, modern, eğitimli kentli gruplar, 2009 cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında kanlı devlet saldırılarıyla bastırılmış olan "Yeşil Hareket" militanlarının bir bölümü Rafsancani'nin adaylığını desteklemede birleştiler. Rehber'in çizgisinin dışına çıkan diğer aday da Mahmud Ahmedinejad'ın sağ kolu olan İsfendiyar Rahim Meşai'dir. Ahmedinejad, 2 dönem üst üste cumhurbaşkanlığı yaptığı için yeniden aday olamıyor. Siyasi kariyerinde kendisini himayesine almış olan Hamaney ile artık açıkça çatışan Ahmedinejad, adaylık başvurusu veto edilmiş olan Meşai'nin adaylığını da hararetle savunuyor.

İslam Cumhuriyeti kurumlarının karmaşık ve yüksek zekâ ürünü olan oyununda cumhurbaşkanlığı makamı neredeyse her zaman Rehber'i dengeleyen bir karşı güç olmuştur. Rehberlik ise son karara sahip güç olarak dinsel otoriteyi temsil etmekte ve gündelik siyasete karışmaması gereken bir makam olarak bu sistemde yerini almıştır. 2009'da bozulan bu denge artık mevcut değil. İran artık tek bir adamın, Hamaney'in ve onun din adamlarından küçük bir kesim ve Devrim Muhafızları liderlerinden oluşan klanının ellerinde. 1979'dan beri ilk kez tek bir hizip tüm iktidarın denetimini elinde tutmaya başladı. Bu hizbin çizgisi de Rehber'in çizgisidir. Nükleer güç konusundaki tavizsizlik -Tahran nükleer güç programının gelişmesi ivme kazanıyor- Beşşar Esed yönetimine ve Lübnan Hizbullah'ına kayıtsız şartsız destek, Batılılarla diyaloğun reddi: Kuzey Kore'nin hayranlarından olan Rehber'in pozisyonlarını güçlendiriyor. Ancak Rehber yürütme erkinin görevlerine sahip çıkarak rolünü değiştiriyor. Hamaney kendini ön safa koydu. İran'ın ekonomik ve stratejik durumunun sorumlusu haline geldi. Artık kişisel diktatörlüğe dönüşmüş olan ülkesinde kötü giden ne varsa faturası Ali Hamaney'e kesilecektir.

Le Monde, Başyazı 24 Mayıs 2013"

'İran'da bir grup tüm iktidarı elinde tutuyor'

Zaman'da bugün yer alan yazıda İran'da yaklaşan seçimler ve Hamaney'in tutumundan yola çıkılarak süreç ele alınıyor.