BM Genel Kurulu Sırp Başkanı'na Ürdün, Kanada ve ABD'den tepki

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu Başkanı ve Sırbistan eski dışişleri bakanı Vuk Jeremiç'in Genel Kurul'da düzenlediği 'Uluslar arası Ceza Mahkemeleri'nin Uzlaşıdaki Rolü' başlıklı oturumuna tepkiler sert oldu. Jeremiç'in Boşnaklar ile Hırvatları dışlayıp oturuma yalnızca Sırp yetkilileri davet etmesine Amerika, Kanada ile Ürdün sert tepki gösterip oturumu boykot etti.

Jeremiç ile BM Genel Sekreteri Ban Ki-mon'un ana konuşmacı olduğu toplantıya Srebrenitsa mağdurlarını davet etmeyen Genel Kurul Başkanı, Bosnalı Sırp Cumhurbaşkanı Nebojsa Radmanoviç ile ülkenin ultra milliyetçi parti başkanı Tomislav Nikoliç'in katılıp konuşma yapmaları ABD, Kanada, Ürdün dışında diğer Avrupa ülkelerinin de tepkisine neden oldu. Diplomatlar Jeremiç'i bulunduğu makamı istismar etmekle suçlayıp, Lahey'de devam eden davayı da etkilemeye çalışmakla itham etti.

Ürdün'ün Yugoslavya döneminde büyükelçisi olan Prens Ra'ad Zeid al-Hüseyin boykotun nedenini ise Jeremiç'in Bosna savaşı mağdurlarını toplantıya katılımcı olarak kabul etmeyişini gösterdi. Hüseyin, Bosna savaşı ve Srebrenitsa katliamı sırasında bu ülkede büyükelçi olduğunu hatırlarak, 'Benim gördüklerimi, bildiklerimi bir çoğu bilmiyor. Kimseyi bundan dolayı suçlayamam ama herkesin bunları da bilmesini isterim' dedi.

Hüseyin, Genel Kurul'daki toplantıyı yalnızca üç ülkenin değil BM üyesi 193 devletin bunu boykot etmeleri gerektiğini söyledi. Srebrenitsa'da yaşanan soykırımın bir insanlık suçu olduğunu belirten Hüseyin, 'Oradaki mağdurların sesini dünyaya duyurmak bizlerin görevidir' diye konuştu.

'JEREMİÇ MAKAMINI SİYASİ ÇIKARI İÇİN KULLANIYOR'

Genel Kurul'daki toplantının dengeli olmadığı ve bütün taraflara söz hakkı vermediği gerekçesiyle eleştiren Ürdün ve Liechtenstein'ın BM daimi temsilcilikleri 'Srebrenitsalı Anneliler Derneği' Başkanı Munira Subasiç'in katılımıyla basın toplantısı düzenledi. Liechtenstein'ın BM Daimi Temsilcisi Chirstian Wenewaser, Ürdün büyükelçisinin katıldığı toplantıda zaman zaman duygulu anlar yaşandı.

Basın toplantısıda Bosna savaşında öldürülen oğlunun kemiklerini 20-25 km mesafede toplandığını hatırlatan Subasiç, 'Ben çocuğumu kolsuz, ayaksız doğurmamıştım' dedi.

Savaş yıllarında çok acılar çektiklerini belirten Subasiç, yaşadıklarını asla unutmayacağını ancak kimselere karşı da nefret beslemediğini söyledi. 'Nerfret her türlü kötülüğün yolunu açar, o nedenle asla nefret duygularıyla hareket etmeyeceğim' diyen Subasiç, BM'den ve dünyadan yaşadıkları soykırım için biran önce adaletin tesis edilmesi için yardım etmelerini istedi.

Bosnalı ve Hırvatları BM Genel Kurul'undaki toplantıya çağırmayan Jeremiç'in sadece Sırpları davet etmesini eleştiren Subasiç, Jeremiç'e 'Sırpları buarada savaşın en mağdur insanları olarak gösterip Lahey'deki davayı etkileme çabasında' diye ithamda bulundu.

Subaşiç, daha önce yaptıkları bütün başvurulara rağmen bugünkü etkinlikte kendilerine söz hakkı verilmediğini dile getirerek, bunu protesto için New York'a geldiğini söyledi.

Salona girdiğinde güvenlik görevlilerinin kendisini takip etmeye başladıklarını anlatan Subaşiç, "Sırp Devlet Başkanı konuşmaya başlayınca üzerinde 'Srebrenitsa - adalet yavaş ama ulaşılabilir' yazan tişörtümü giydim. Ardından da 'Sırbistan soykırım üzerine kurulan bir cumhuriyettir' yazan pankart kaldırarak tepkimi gösterdim. Ama korumalar beni dışarı çıkardı" dedi.

Daha Sonra aynı tişörtü, makamında görüştüğü BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'a hediye ettiğini belirten Subaşiç, Ban'ın tişörtü kabul ettiğini ve kendilerine sıcak davrandığını dile getirdi.

Bosna'da yaşananları affetmeyeceklerini vurgulayan Subaşiç, BM'nin Bosna'daki ölümler ve tecavüzlerin sorumlularına BM'de konuşma imkanı vermesinin büyük bir utanç kaynağı olduğunu ifade etti.

Wenewaser da Jeremiç'e ağır ithamlarda bulunarak, 'Açıkça, kendi siyasi hedeflerini takip ederek Genel Kurul'u istismar etti. Böyle birşeyi Genel Kurul başkanı olarak yapmaması gerekiyordu' diye konuştu.

Amerika'nın toplantıyı boykot etmesinin haklı gerekçeleri olduğunu belirten ve ismini açıklamak istemeyen bir ABD'li diplomat ise, Genel Kurul Başkanı Jeremiç'i eleştirerek, 'Bulunduğu mevkiyi ülkesinde kendisi için düşlediği makama araç olarak kullanıyor' dedi.

ABD'nin BM Büyükelçiliği sözcüsü Erin Pelton ise yaptığı yazılı açıklamada, Amerika'nın uluslar arası ceza temalı toplantıyı düzenleyen BM Genel Kurul Başkanı ile aynı fikirde olmadığı ve bu nedenle katılmayarak toplantıyı boykot ettiklerini söyledi.

Türkiye'nin toplantıyı boykot etmemesine gerekçe ise Balkanlar'da Ankara'nın üstlenmiş olduğu kritik rol gösterildi. Türkiye'nin Balkanlar da birçok girişimin öncüsü olduğu ve buradaki anlaşmazlıkların diyalog yoluya çözümü konusunda üstlendiği rolün bir şekilde zarar görmemesi adına Jeremiç'in düzenlediği toplantıya katıldığı belirtildi.

Türk tarafı adına oturuma katılan Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi yardımcısı Levent Eler, Ankara'nın savaş suçlularının cezasız kalmaması gerektiğini savunduğunu söyledi. Eler ayrıca savaş suçlularının cezalandırılmaları durumunda ise tüm milletin üzerinden suçlamaların kalkacağına işaret etti.