Çeviri intihaline karşı TÜBİTAK destekli proje başlatıldı

Son yıllarda sık sık gündeme gelen ve giderek yaygınlaşan çeviri intihali olgusu, sonunda TÜBİTAK destekli bir çeviribilim araştırma projesinin konusu oldu. İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Mehmet Şahin tarafından yürütülecek projede, Yrd. Doç. Dr. Derya Duman ile bu konuda çeşitli çalışmalar yürütmüş yazar ve çevirmen Sabri Gürses araştırmacı olarak görev yapacak. Çeviribilim alanında yüksek lisans öğrencisi olan Merve Avşaroğlu da bursiyer olarak destek verecek.

İki yıl sürecek projenin temel amaçları arasında, piyasada "yeniden çeviri" maskesi altında görülen sahte çevirileri olabildiğince saptamak, gerçek ve sahte yeniden çevirinin yapılma gerekçelerini tespit etmek ve geçerliliklerini tartışmak, yeniden çevirideki intihal unsurlarını ortaya çıkarmak ve özgün yeniden çevirinin belirleyici özelliklerini araştırmak yer alıyor. Böylece çeviribilim, edebiyat çevirisi ve genel olarak çeviri eğitiminde intihale ilişkin duyarlılığı arttırmanın hedeflendiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Şahin, "2005 yılından itibaren Çeviribilim internet dergisinde ele alınan, 2007 yılında 'Çeviri Korsanlığı' başlığıyla Varlık dergisinde dosya konusu olan ve Çev-Bir ile Yay-Bir'in ortak çalışması olarak 2008'de yayımlanan İntihal Komisyonu Raporu'nun da odak noktası olan çeviride intihal, bu projede tüm ayrıntılarıyla işlenecek. Çalıntının ortadan kaldırılması için daha somut adımların atılması yönünde bir katkı sağlanmaya çalışılacak." diye konuştu.

Alanlarında deneyim sahibi olan ve intihal konusunda duyarlılık gösteren proje kadrosu belgeye dayalı araştırma, bütünce dilbilim, adli dilbilim ve metin dilbilim yöntemleri kullanarak, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 100 Temel Eser listesindeki çeviri eserlerde intihal olgusunu masaya yatıracak. Projeyle sahte yeniden çevirilerin yol açtığı maddi ve manevi kayıplar, bilimsel olarak ortaya çıkarılacak. Diğer bir hedef ise çeviri intihali konusunda bir klavuz ve rapor yayımlamak. Ayrıca TÜBİTAK projesinin bir ilk adımı olarak aynı ekip, Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından 8-10 Mayıs 2013 arasında düzenlenecek 3. Uluslararası Çeviri Kolokyumu'nda "Kidnapped Voices: The Big Business of Plagiarismin (Re)translation (Çalınmış Sesler: Yeniden Çeviride İntihal Piyasası)" başlıklı bir sunum yapacak.