‘Dede Korkut’un orijinali gelecek’
Yılda 800 kez Vatikan gizli arşivlerine girdiğini dile getiren Marmara, arşivlerin raf uzunluğunun 85 kilometreyi geçtiğini belirtti: “Gizli arşivlere girmek çok zordur. Arşive girebilmek için Vatikan’da sizin hakkınızda özel bir tahkikat yapılıyor. Türkiye’yi ilgilendiren belgelerle ilgili hazırlanmış bir katalog yok. Bu yüzden de Türkiye belgelerine ulaşmak kolay olmuyor. Bahçeşehir Üniversitesi bünyesindeki Vatikan Araştırmaları Birimi’nde, Vatikan’daki Türk tarihini ilgilendiren arşivlerin katolog çalışmasını yapacağız. Türkiye’den araştırmacılar, üniversite bünyesindeki birime başvurarak arşivlere daha kolay ulaşacak. Doktora diploması olan Türk öğrenciler, Vatikan Araştırmaları Birimi’nde görev alabilecek. Şubat ayında çalışmalara resmi olarak başlayacağız. Dede Korkut yazılarının en eski nüshası Vatikan arşivlerinde bulunuyor. Sergilemek için özel izinle Türkiye’ye getireceğiz.”
Vatikan’ın gizli arşivlerin 1940 yılına kadar olan kısmını açtığını belirten Marmara, şöyle devam etti: “Vatikan’da Fatih Sultan Mehmet’ten başlayıp 1940’a kadar olan döneme ait Türk tarihini ilgilendiren 1 milyonu aşkın gizli belge, yazışma ve mektup bulunuyor. Türkiye’de Vatikan’la ilgili birçok kitap yazıldı. Ancak bu çalışmalarda denizdeki kum tanesi kadar arşiv bilgisine ulaşılmıştır. Vatikan arşivlerinin bir kısmı Latince, eski İtalyanca ve Fransızca’dan oluşur. Arşiv, papaların görev süresini kapsar ve her arşiv papalık devri olarak tanımlanır. Yakın tarihle ilgili gizli arşivlere göz gezdirdim. Vatikan Araştırmaları Birimi’nde öncelikle 1915 Ermeni olaylarıyla ilgili gizli arşivleri gün yüzüne çıkartacağım. 1915 olaylarının başlamasına Ermeniler’in neden olduğuna dair belgeler var. Türkiye’nin lehine olacak birçok gizli belge söz konusu. Mesela, Atatürk’ün Ermeni meselesiyle ilgili 1915 olaylarından sonra papalığa yazdığı mektuplar var. 1920-1922 yılları arasında Ege bölgesinde patlak veren olayların neden çıktığı hakkında da gizli belgeler bulunuyor. Ege’de Rumlar’ın sebep olduğu olaylar ve Türkler’in masumluğunu kanıtlayan belgeler gösterilecek.”
‘Atatürk’ün Hıristiyan dünyasına mesajı’
Atatürk’ün Çanakkale Savaşları’nda hayatını kaybeden Hıristiyan askerler için söylediği meşhur sözün de Vatikan belgelerinde yer aldığına dikkat çeken Rinaldo Marmara, bu sözle ilgili bilinmeyen bir ayrıntıyı şöyle açıkladı: “Atatürk bu sözünde der ki, ‘Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken İngiliz, Fransız, Avustralyalı, Yeni Zelandalı, Hintli kahramanlar! Burada, dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçikle yan yana, koyun koyunasınız.’ Olayın aslı şöyle: Çanakkale’de hayatını kaybeden yabancı askerlerin aileleri Vatikan aracılığıyla çocuklarının mezarlarının bulunmasını istiyor. Hıristiyan dünyasından mezarlıkların bulunması için baskılar gelince Türk makamlar savaşta ölenlerin gömüldükleri yerlerin fotoğraflarını çekip göndermeye ve yer tespitine başlıyor. Atatürk, Batı’dan gelen baskıları hafifletmek için diplomatik bir zeka ile Hıristiyan dünyasına böyle bir mesaj verip baskıyı azaltıyor. Bu belgeleri de gün yüzüne çıkartacağız.”
