'Vatandaşlık'ta anlaşamadılar

Anayasa Uzlaşma Komisyonu, yeni anayasada yer alacak olan "vatandaşlık" tanımında uzlaşma sağlayamadı.

Beş saat süren komisyon toplantısında MHP 1982 Anayasasında bulunan "Türk vatandaşı" tanımını tekrarladı; CHP "Türk vatandaşlığının Türkiye Cumhuriyeti Yurttaşlığı" anlamına geldiğini söyledi.

Vekillerin arasında tartışmaların yaşandığı toplantıda partilerin "vatandaşlık" tanımı önerileri şöyle:
AKP: Vatandaşlık temel bir haktır, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Hiç kimse vatandaşlıktan çıkarılamaz.

CHP: Vatandaşlık-Türk Vatandaşlığı: Türk Vatandaşlığı, dil, din, ırk, cinsiyet, etnik köken ve benzeri sebeplere bağlı olmaksızın herkesin eşitlik temelinde Türkiye Cumhuriyeti Yurttaşı olması anlamına gelir.

MHP: Türk Vatandaşlığı: Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk'tür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türk'tür. Vatandaşlık temel bir haktır, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir.
BDP: Vatandaşlık: Türkiye vatandaşlığının kazanılmasında, kullanılmasında ve kaybedilmesinde, dil, din, ırk, etnik köken, kültür, cinsiyet, cinsel yönelim ve benzeri farklılıklar gözetilemez. Vatandaşlığa ilişkin esaslar kanunla düzenlenir. Hiç kimse kendi isteği dışında vatandaşlıktan çıkarılamaz.

DÜNYADAN ÖRNEKLER

Güney Afrika 1996 Anayasası: Tüm vatandaşlar, vatandaşlık hakları, ayrıcalık ve faydalarından eşit faydalanır, vatandaşlığın getirdiği görev ve sorumluluklara eşit derecede tabidir. Vatandaşlığı almak, kaybetmek ve geri almak ulusal kanunlarla düzenlenir. (3. madde: Vatandaşlık)
Rwanda 2003 Anayasası: Herkes vatandaşlık hakkına sahiptir. Çift vatandaşlığa izin verilir. Rwanda kökenli kimse vatandaşlıktan çıkarılamaz. Kimse isteği dışında vatandaşlıktan çıkarılamaz ve vatandaşlık değiştirme hakkı engellenemez. (7. madde)
Kenya 2010 Anayasası: Her vatandaş vatandaşlık hakları, ayrıcalık ve faydalarına, Anayasanın belirlediği sınırlamalara tabidir. (3. madde: Vatandaşlık)
Fransa: Fransa bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir cumhuriyettir. Köken, ırk, din ayrımı gözetmeden tüm vatandaşlarının kanun önünde eşitliğini güvence altına alır. Tüm inançlara saygı duyar. Örgütlenmesi merkeziyetçi değildir. Kanun kadınların ve erkeklerin seçim faaliyetlerine ve sosyal ve profesyonel sorumluluklara yasal erişimlerini destekler. (1. madde)
ABD 1787 Anayasası : ABD'de doğan veya vatandaşlığa hak kazanan herkes ABD ve yaşadıkları eyaletin vatandaşıdır. Hiçbir eyalet ABD vatandaşlarının ayrıcalıklarından mahrum edemez; yasal süreç olmaksızın hayat, özgürlük ve mülklerinden alıkoyamaz; yetki alanında olan hiç kimseye karşı yasal korumasını inkar edemez.
Türkiye 1982 Anayasası: 66. madde- Türk vatandaşlığı: Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür.
Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir.
Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz.
Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili karar ve işlemlere karşı yargı yolu kapatılamaz.

'Vatandaşlık'ta anlaşamadılar

Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun beş saat süren toplantısında, dört siyasi parti yeni anayasada yer alacak olan 'vatandaşlık' tanımında uzlaşma sağlayamadı. Güney Afrika, Rwanda, Kenya, ABD ve Fransa Anayasalarındaki vatandaşlık tanımlarını derledik.