‘1915 acısı maziye değil, bugüne ait bir mesele’

Hasan Cemal’in yazdığı 1915: Ermeni Soykırımı gelecek hafta Everest Yayınları’ndan çıkacak

FERDA BALANCAR'ın haberi:

Hasan Cemal, ‘Tarihin Eli Görmek İsteyene Doğru Yolu Gösterir!’ başlıklı giriş bölümünde, son kitabı ‘1915: Ermeni Soykırımı’nın yazılış amacını bu sözlerle açıklıyor. ‘Dün Ali Kemal, Bugün Hasan Cemal’ başlıklı ilk bölümde ise 2000’lerin ilk yarısında 1915 ile kişisel olarak yüzleşmeye başladığı dönemi anlatıyor.

7 Şubat 2006’da Hrant Dink’in yargılandığı ‘Türklüğe hakaret’ davasının duruşmasında yaşadıklarını, aklından geçenleri anlatan Hasan Cemal, o günlerde kendisine sık sık yöneltilen ‘vatan haini’ suçlamasıyla ilgili olarak “Bu ülkede ne kolay vatan haini imal ya da idam sehpaları hayal etmek. Bizde milliyetçilik, ırkçılık, Türk usulü hoyratlık böyle bir şey...” diyor.

Cemal kitabın ikinci bölümünden itibaren Mülkiye’de okuduğu yıllardan 2000’lerin başına kadar Ermeniler ve 1915 ile ilgili neler öğrendiğini, neler düşündüğünü ve düşüncelerinin zaman içinde nasıl değiştiğini çok açık ve inandırıcı bir üslupla anlatıyor.
Elbette kitabın okuyucu tarafından en çok merak edilen bölümlerinden biri de Cemal Paşa’nın torunu olarak Hasan Cemal’in dedesi ve ailesiyle ilgili anıları. ‘Paşa Dede ya da Cemal Paşa ailesi…’ başlıklı bölümde şöyle diyor;

“Cemal sülalesinde, ‘Paşa dedem’le üstü örtülü de olsa gurur duyulurdu. Pek öyle belli edilmese de Cemal Paşa dolayısıyla ailenin bazı fertleri kendisine Osmanlı soyluluğu, belki biraz da mavi kanlılık atfederdi. (…) Çocukken kulak misafiri olurdum.

Cemal Paşa’nın çok iyi bir asker olduğu, bayındırlık işlerinden iyi anladığı, Atatürk’ün Enver ve Talat’tan nefret ederken dedemi sevdiği, dedemin suikasta kurban gitmeseydi, cumhuriyetin ilanından sonra Ankara’ya, Atatürk’ün yanına geleceği konuşulurdu aile arasında.”

Cemal Paşa’nın 1915’teki rolüyle ilgili olarak aile içinde neler konuşulduğuna dair ise kitapta şu satırlar yer alıyor[...] (agos)