Mirzabeyoğlu'nu ziyaret eden heyetin gözlemleri

"Türkiye tarihine büyük bir hukuksuzluk ve utanç sayfası olarak geçen 28 Şubat darbesi her alanda büyük acılara ve ağır mağduriyetlere yol açtı. Bu süreçte askeri ve sivil bürokrasi içinde örgütlenmiş cunta toplumu sindirip, baskı ve dayatmayla ülkeyi yaşanmaz hale getirdi.

Bugüne geldiğimizde ise, o meşum sürecin kendilerini “la yüsel” zanneden ve adeta zulümde sınır tanımayan sorumlularından hesap sorulmaya başlandığı görülüyor. Şüphesiz bu gelişme adaletin tecellisi ve toplumun zedelenen adalet duygularının tamiri yönünde atılmış büyük bir adımdır. 28 Şubat azgınlığından hesap sorulması ülke için, toplum için, gelecek nesiller için büyük bir kazanımdır. Mamafih, bir yandan bu sevindirici adımlar atılırken, malum sürecin sebebiyet verdiği hak ihlallerinin, mağduriyetlerin belli alanlarda sürüyor olması da dikkat çekicidir.

Yargı eliyle gerçekleştirilen zulümler, 28 Şubat darbe sürecinin yol açtığı haksızlıkların, mağduriyetlerin başında gelmektedir. Cezaevleri bu hukuksuzluk sürecinin yol açtığı mağduriyetlerin en yoğun yaşandığı mekânlar olma özelliğini sürdürmekte, hâlen bu kirli sürecin sayısız mağdurunu barındırmaktadır.

28 Şubat’ta başta yüksek mahkemelerin üye ve başkanları olmak üzere yargı mensuplarının brifing tezgahından geçirilmesi neticesinde yargı, despotizmin sopası işlevini yüklenmiştir. İslami kimliğinden ve faaliyetlerinden ötürü “irticai örgüt” suçlamasının muhatabı olarak yargılanan kişiler bu süreçte akıl almaz haksızlıklara uğratılmıştır.

Bu tür davalara ilişkin süreç şöyle işletilmiştir: Eğer daha önceden açılmış ve yargılanması devam eden bir dava söz konusuysa, yani henüz dava süreci bitmemişse; suç vasfı değiştirilmiş, istenen cezalar ağırlaştırılmış ve mahkûmiyet kararları en üst sınırdan verilmiştir. Eğer yargılanan kişiler hakkında daha önce alt mahkemelerde ceza verilmiş de, dosyaları temyiz aşamasına gelmiş ise, Yargıtay'da bu kararlar bozulup, dosyalar geri gönderilmiş ve cezaların katlanarak yeniden tesis edilmesi sağlanmıştır.

Bolu Cezaevi Ziyaretimiz ve Gözlemlerimiz

Sözü geçen hukuksuzluk sürecinin bazı mağdurlarıyla yüz yüze görüşmek ve taleplerini öğrenmek amacıyla biz aşağıda imzası bulunan ve insan hakları ihlalleri konusunda çalışma yürüten kuruluşlar olarak 5 Haziran 2012 tarihinde Bolu F Tipi Cezaevine bir ziyaret gerçekleştirdik. Adalet Bakanlığı’ndan alınan özel izinle yaptığımız bu ziyarette Salih Mirzabeyoğlu müstearıyla tanınan Salih İzzet Erdiş, İrfan Çağrıcı, Rıdvan Çağrıcı, Can Özbilen, Osman Erdemir ve İsmail Şah Balta ile görüştük.

Görüşmelerimiz neticesinde cezaevlerinde fiziki koşulların düzeltilmesi noktasında geçmişe nazaran olumlu bir takım adımlar atılmakla birlikte, insani ilişkiler bağlamında bir dizi sorunun adeta görmezden gelindiğine dair güçlü bir kanaat oluştu. Bu bağlamda öne çıkan şikayetler ve talepler olarak şunları sıralayabiliriz:

→ Tecrit gayrı insani, gayrı fıtri bir dayatma olarak cezaevlerinde en temel sorundur. Zaten dört duvar arasına kapatılmış ve toplumdan izole edilmiş insanların cezaevleri duvarları içinde de ayrıca diğer insanlardan yalıtılmaları kabul edilemez. Özellikle de ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırılmış mahkumların maruz kaldığı muamele ise bütünüyle zulümdür. Tek kişilik hücrelerde tutulan ağırlaştırılmış müebbet mahkumlarının aile bireyleriyle görüşmelerinde de akıl almaz dayatmalara başvurulmakta, örneğin görüşmeye gelen her bir aile bireyiyle ayrı ayrı görüştürme uygulaması dolayısıyla zaten sınırlı ziyaret saati adeta selamlaşmadan ibaret bir prosedüre dönüşmektedir.

→ Hasta mahkumların tedavi süreçlerinde sıkıntılar yaşanmaktadır. Cezaevleri şartlarının sağlıksızlığına ilaveten tedavi prosedüründe karşılaşılan zorluklar dolayısıyla mahkumlar ağır sağlık sorunları ile karşılaşmaktadırlar.

→ Cezaevlerinde yatmakta olan kişilerin kendileriyle birlikte ailelerinin de cezalandırılması anlamına gelen bir dayatma olarak, mahkumların ailelerinden çocuklarının ya da eşlerinin cezaevinde tükettiği yiyecek bedeli olarak maliye aracılığıyla para tahsiline gidilmektedir. Bu uygulama açıkça mahkumun ailesini de cezalandırmak demektir.

→ Yüksek güvenlikli olarak bilinen F Tipi Cezaevlerinde güvenlik durumunun abartılması neticesinde en basit ihtiyaçların dahi karşılanmamakta, örneğin sakal tıraşında kullanılmak için talep edilen basit bir tıraş makinasının içeri girmesine izin verilmemektedir.

Şüphesiz burada sayılanlar, birkaç saatlik görüşme ve gözlemlerle sınırlı biçimde ifade edilme imkanı bulunan şikayet ve taleplerdir. Cezaevlerinde daha fazla sayıda insanla ve daha ayrıntılı görüşme imkanı bulunduğunda dile getirilecek şikayet ve taleplerin artacağı kesindir.

Asıl Sorun: Hukuksuz Mahkûmiyetler

Burada heyetimizin Bolu Cezaevinde yaptığı görüşmeler neticesinde elde ettiği verilerden yol çıkarak sıraladığı şikâyet ve talepler acilen düzeltilmesi gereken konular olarak görülmelidir. Bunlar Adalet Bakanlığının inisiyatif kullanması yeterli olacaktır.

Ne var ki, cezaevlerinde karşılaştığımız asıl sorun buradaki uygulamalar değil, bizatihi bu insanların burada tutulmalarıdır. Şöyle ki, olağanüstü bir dönemde, 28 Şubat darbe sürecinde, hukukun üzerinden tankların geçtiği ve yargının brifinglerle hizaya sokulduğu bir konjonktürde, olağanüstü şartlarda yargılanan ve somut verilere dayanmaksızın mahkum edilen sayısız insan şu anda cezaevlerinde çürütülmektedir. Bilhassa İslami kimlik ve faaliyetleri dolayısıyla yargılanan kişilerin malum süreçte sanık olarak değil düşman şeklinde algılanarak haklarında hüküm kurulduğu ve adeta imha siyaseti güdüldüğü bilinmektedir. Bu yaklaşımın sonucu olarak beraat etmesi gereken ya da basit cezalara çarptırılabilecek pek çok kişi “28 Şubat hukuku”nun bir neticesi olarak en ağır cezalara çarptırılmıştır.

Talebimiz:

Ne enteresandır ki, bir yandan 28 Şubat hukuksuzluğunun sorumlarından hesap sorulduğu bir süreci yaşıyoruz. Zulmün zalimlerin yanına kâr kalmadığını görüyoruz. Bu gerçekten çok sevindirici bir durumdur.

Mamafih bu dönemde işlenen hukuk katliamının mağdurlarının mağduriyetlerini gidermeyi, süregelen haksızlık ve adaletsizliğe son vermeyi gündemine almayan bir adalet teşebbüsünün kesinlikle eksik kalacağını da vurgulamakta yarar görüyoruz. Bu noktada 28 Şubat sürecinde verilmiş tüm yargı kararları yeniden gözden geçirilmeli, 28 Şubatta verilen siyasi yargı kararlarının yok hükmünde sayılması için TBMM yasa çıkarmalı, öncelikle de İslami yapılara mensubiyetle suçlanan şahıslarla ilgili yargılamalar tekrarlanmalı ve bu kişilerin tüm aile fertleriyle birlikte yaşadıkları mağduriyetlere son verilmelidir."

F.Bülent Yıldırım (İHH İnsani Yardım Vakfı Genel Başkanı)

Ahmet Faruk Ünsal (MAZLUMDER Genel Başkanı)

Rıdvan Kaya (ÖZGÜRDER Genel Başkanı)

Erdinç Trabzon (Büyük Doğu Fikir Ocakları Yönetim Kur. Üyesi)