Kuzey ve Güney Sudan arasındaki petrol çatlağı büyüyor

Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında bağımsızlığını ilan eden Güney Sudan ile Hartum arasındaki petrol boru hattı anlaşmazlığı giderek büyüyor. Kuzey Sudan'ın, boru hattı transit ücretlerini ödemediği gerekçesiyle güneyden pompalanan petrole el koyması üzerine Güney Sudan, üretimi durdurma tehdidinde bulundu. Petrol, hem Kuzey (Hartum), hem de Güney'in (Juba) en önemli gelir kaynağını oluşturuyor.

    İki milyondan fazla kişinin ölümüne sebep olan 20 yıllık savaştan sonra 2005 yılında varılan bir anlaşma ile Güney Sudan, geçtiğimiz yılbaşında referanduma gitmiş, halkın neredeyse tamamının oyuyla bağımsızlığı seçmişti. Bağımsızlıkla birlikte toprakları neredeyse üçte bir oranında küçülen Sudan, aynı zamanda petrol kaynaklarının da neredeyse dörtte üçünü kaybetmişti.

    Ancak petrolün ancak kuzeydeki Pord Sudan Limanı'ndan dünya pazarlarına açılması ve rafinerilerin kuzeyde bulunması Hartum'a stratejik bir üstünlük sağlıyor. Bu durumun farkında olan Güney Sudan, bir yandan uluslararası bir baskı oluşturarak Hartum'un geri adım atmasını sağlamaya çalışırken, diğer yandan da Uganda ve Kenya üzerinden Hint Okyanusu'na uzanan yeni bir boru hattı projesini yürürlüğe sokmaya çalışıyor.

    Ancak uzmanlar, hala iç istikrarı sağlamayan Güney Sudan'ın bu tür bir projeyi kısa sürede yürürlüğe koymasının çok zor olduğuna işaret ediyor. 8 milyon nüfuslu Güney Sudan'ın günlük petrol üretimi 350 bin varil civarında bulunuyor. Kuzey Sudan, bu petrolün satış fiyatının yaklaşık üçte birinin transit ücreti olarak kendisine ödenmesi gerektiğini belirtiyor.

    Konuyla ilgili yaptığı açıklamada Güney Sudan Petrol Bakanı Barnaba Marial Benjamin, kendi topraklarında çıkan petrolden hiçbir şekilde faydalanamadıklarını, gelirlerine Kuzey tarafından el konulduğunu öne sürdü. Benjamin Port Sudan'dan gönderilen 350 milyon dolarlık petrollerine el konulduğunu, 400 milyon dolarlık petrolün gönderilmesinin ise engellendiğini iddia etti.

    Hartum Yönetimi ise Güney'in hiçbir şekilde transit ve alacakları olan 1 milyar dolar konularını görüşmeye yanaşmadığını belirtiyor. İki ülke Abiye bölgesi olmak üzere sınır anlaşmazlıklarını çözemedikleri gibi, Sudan'ın 38 milyar dolarlık dış borcunun nasıl paylaşılacağı konusunda da nihai bir anlaşmaya varamıyor.