Beyin ve yaşlanma arasındaki gizemin sırrı çözülüyor

Bonn Üniversitesinde doktora çalışmalarını sürdüren Önder Albayram'ın yaşlanmayla ilgili yaptığı keşif bilim dünyasını heyecanlandırdı. Albayram ve çalışma grubu beyinin hafıza ve öğrenme bölgesindeki kannabinoid-1 reseptörünün yaşlılıkta beyindeki bağışıklık sistemini kontrol altında tuttuğunu ve beyinin yaşlanmasını kontrol ettiğini gösterdi

Almanya'nın Bonn Üniversitesi, Moleküler Psikiyatri Enstitüsü'nde doktora çalışmalarını yürüten Önder Albayram'ın beyinde keşfettiği mekanizma bilim dünyasında çığır açacak nitelikte. Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi'nin (Proceedings of the National Academy of Sciences, PNAS) dergisinde yayımlanan çalışma, dünya basınında geniş yankı buldu. Albayram, moleküler ve genetik tekniklerle gerçekleştirdiği çalışmasında, beyinin hafıza ve öğrenme bölgesi olarak bilinen "hipokampus" da bulunan özelleşmiş bir grup sinir hücresinin, yaşlılıkta beyindeki bağışıklık sistemini kontrol altında tuttuğunu ve beyinin yaşlanmasını kontrol ettiğini gösterdi.

İtalya'nın Floransa kentinde düzenlenen 8. Dünya Beyin Araştırma Kongresi'nde de sunulan bu çalışma çok ilginç ayrıntılar da taşıyor. Önder Albayram ve grubu, aslında esrarın içinde bulunan ve onun sarhoş edici etkisinin nedeni olan THC (tetrahydrocannabinol) adlı maddenin beyinde bağlandığı "kannabinoid-1" isimli reseptörün şimdiye kadar bilinmeyen bir fonksiyonunu keşfetti. FOCUS dergisine göre, bu çalışma ile beyinde üretilen esrarın hammaddesi olan "THC" benzeri moleküllerin, hafıza ve öğrenmeyi kontrol eden Hipokampus merkezindeki nöronlar üzerinde bulunan "kannabinoid-1" reseptörlerine bağlandıkları ve bir grup sinyal zincirini tetikleyerek beyni yaşlanmaya bağlı dejenerasyondan korudukları gösterildi. Albayram çalışmayı, "Beyinin özelleşmiş bölgelerinde bulunan farklı yapılardaki sinir hücrelerinde bulunan kanabinoid-1 reseptörlerini Reseptör Gen Teknolojisi kullanılarak kapatırsanız, fare beyinleri daha hızlı yaşlanıyor. Bu kannabinoid-1 sinyal sisteminin, sinir hücreleri için koruyucu bir etkiye sahip olduğu anlamına gelir." sözleri ile özetliyor.

Fare beynindeki süreçleri, insan beynindeki yaşa bağlı değişiklikler ile şaşırtıcı derecede paralellikler gösteriyor. Bu çalışma ile yaşlanmanın arkasındaki gizem birazda olsa aralanmış gibi görünüyor. Albayram ise "Beyinde keşfedilen bu koruyucu mekanizma ile birlikte, yaşlanma ve bunama tedavileri için yeni maddeler geliştirmek mümkün olabilir." diyor.