Prof. Dr. Mustafa Sarı, 16 yıldır yürüttüğü çalışmalarla, dünyada sadece Van Gölü'nde yaşayan ve 1992 yılına kadar nesli tükenme tehlikesi altında bulunan inci kefalini yok olmaktan kurtardı.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, 16 yıldır yürüttüğü çalışmalarla, dünyada sadece Van Gölü'nde yaşayan ve 1992 yılına kadar nesli tükenme tehlikesi altında bulunan inci kefalini yok olmaktan kurtardı.
YYÜ'de 1992 yılında Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başlayan ve ''inci kefali'' üzerine araştırmalar yapan Prof. Dr. Sarı, 16 yıllık sürede, gölde yaşayan balık sayısı, kaçak avcılık ve bu avcılığın balık popülasyonu üzerindeki etkileri gibi konularda çalışma yaptı. Sarı, bu araştırmalar sırasında inci kefalinin bilinmeyen birçok biyolojik özelliğini de ortaya çıkardı.
Prof. Dr. Mustafa Sarı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, balıkçılığın sürdürülebilirliği ve verimliliğini garantiye alacak pazar politikası oluşturma çalışmalarının ise halen devam ettiğini söyledi. Bu çalışmalar sayesinde inci kefalinin hayatında birçok şeyin değiştiğini belirten Sarı, şunları anlattı:
''Öncelikle Van yıllıklarında bile bir istatistik olmaktan öteye adı geçmeyen inci kefalinin tanınırlığı, ciddi anlamda arttı. İnci kefali, Van'ın yeni markası olma yolunda hızla ilerliyor. Üreme zamanında yapılan kaçak avcılık azaldı. Aşırı avcılığın etkileri azaldı. Göl çevresinde inci kefali balıkçılığı yeni bir sektör olarak ortaya çıktı.''
''GÖÇ SIRASINDA, KAÇAK AVLAMANIN ÖNÜNE GEÇTİK''
İnci kefalinin, üreme göçü esnasında üreme stresinden dolayı kaçmadığını anlatan Sarı, bu nedenle geçmişte derelerde küçük çocukların bile ellerine geçirdikleri çoraplarla balık yakaladığını hatırlattı.
Balığın, bekleme yaptığı alanlarda ağlarla kaçak olarak avlandığını hatırlatan Sarı şöyle devam etti: ''Hatta bu avcılıkta o kadar ileri gidilmişti ki 1995 yılına kadar Karadeniz'de hamsi sezonu kapanınca tırlara yüklenen hamsi tekneleri, Van Gölü'ne gelip, üreme zamanında inci kefali avlıyordu. Bu yanlış avcılık, yüzde 60 oranında önlendi. Ancak halen kaçak avcılık devam ediyor. Balığın biyolojisi bu avcılığı tam olarak ortadan kaldırmayı şimdilik olası kılmıyor. Akarsular üzerine kurulan basit tuzaklarla kısa sürede bol miktarda balık avlamak mümkün olduğu için halen, 4 bin ton civarında kaçak avcılık yapılıyor.''
YYÜ Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, üreme dönemi avcılığının balık üzerindeki olumsuz etkilerini anlatmak için büyük çaba gösterdiğini, yıllar süren bu çabalar neticesinde son yıllarda Van Valiliği koordinasyonunda 14 kuruluş temsilcisinin bir araya geldiğini bildirerek, üreme dönemine yakın tarihlerde yapılan bu toplantıların da kaçak avcılığın önlenmesi açısından büyük yarar sağladığını belirtti.
YILIN SOSYAL GİRİŞİMCİLİK ÖDÜLÜ
İnci kefalinin korunmasına yönelik projenin, bir kalkınma modelinin geliştirilmesi noktasına ulaştığını anlatan Prof. Dr. Sarı, şunları kaydetti: ''İnci kefalinin korunması için başlattığım projelere başlangıçta büyük tepkiler vardı. Bugün bu tepkiler, desteğe dönüşmüş durumdadır. Beddua edenlerin yerini, dua edenler aldı. Tepki gösterenler, benim çalışmalarımın doğal bir sonucu olan akademik ilerlemenin dışında bir çıkar gütmediğimi anlayınca da giderek projeye olan desteklerini beyan ettiler. Bugün gelinen noktada ise balıktan elde edilen gelir arttı. Artık balık korunuyor. Köylerde sosyal değişim başladı. İnci kefaline sosyal ve toplumsal sahiplenme arttı. Yaptığımız çalışmalar, ülkemizde ve dünyanın başka ülkelerinde uygulanmaya başladı. Bu sonuçlar bana yılın sosyal girişimcisi ödülünü kazandırdı.
AA
