12 Eylül Darbesi veya 1980 İhtilali Türk Silahlı Kuvvetlerinin 12 Eylül 1980 günü emir-komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askerî darbe olarak Türk tarihinde önemli bir yer tutuyor....
Darbeyle dönemin kuvvet komutanı Kenan Evren devlet başkanı oldu, Süleyman Demirel'in başbakan olduğu hükûmet görevden alındı, Türkiye Büyük Millet Meclisi lağvedildi, 1970 sonrasında değiştirilen 1961 Anayasası uygulamadan kaldırıldı ve Türkiye siyasetinin yeniden tasarlandığı bir askerî dönem başladı. Bu dönem yaklaşık dokuz yıl sürdü. 12 Eylül 1980 ardından partiler lağvedildi, parti liderleri önce askerî üslerde gözetim altında tutuldu, ardından yargılandı. Darbe sonrası; resmi rakamlara göre 650.000 kişi gözaltına alındı, 230.000 kişi askeri mahkemelerce yargılandı; cezaevlerinde ise işkence sonucu 171 olmak üzere, yaklaşık 300 kişi hayatını kaybetti, 50 kişi ise idam edildi
2010 anayasa referandumunda, değişikliklerin kabul edilmesiyle 13 Eylül 2010 tarihinde çeşitli sivil toplum kuruluşları, sendikalar ve dernekler ile darbe mağduru kişiler 12 Eylül darbesini yapanlar hakkında suç duyurusunda bulundu.
12 Eylül bugün,halen yürürlükte bulunan yasalarıyla da tartışma konusu. Anayasal hükümlerinin tartışıldığı ortamda dönemin kuvvet komutanlarının yargılanmasından meclis düzenlemeleri ve sosyo kültürel hayta dair getirdiği yasal boyutla etkisini devam ettiriyor. Devrin hukuk sisteminin yeniden kurgulanması adına yapılan reformlar ise o dönemin izlerini yavaş yavaş da olsa silmiş durumda....
