İNGEV Toplumsal Araştırmalar Merkezi (TAM), "Kovid-19 Salgın Süreci ve Normalleşme Sürecinde Yerli ve Mülteci Girişimcileri ve İhtiyaçlarını Anlama Araştırması"nın sonuçlarını paylaştı.
Online görüşme yöntemiyle; imalat, perakende satış, toptan satış, hizmet ve inşaat sektörlerinde faaliyet gösteren 206 mülteci ve 177 yerli girişimci ile gerçekleştirilen araştırmaya göre, mülteci girişimciler pandemiden yerli girişimcilere göre daha fazla etkilendi.
Araştırmaya göre, Kovid-19 öncesine göre cirosunun azaldığını belirten yerli girişimcilerin oranı yüzde 62 olurken,bunların yüzde 54'ü cirosunun yüzde 50'den fazla azaldığını ifade ediyor. Bu işletmelerin çoğunluğunu ise inşaat ve imalat sektörü oluşturuyor.
Diğer yandan yerli girişimcilerin yüzde 27'si cirosunun arttığını belirtiyor. Ciro artışı yaşayanlar ise perakende satış ve hizmet sektöründeki işletmeler.
- Mülteci girişimciler pandemiden daha fazla etkilendi
Dünya Sağlık Örgütü'nün Kovid-19 salgınını pandemi ilan etmesiyle Türkiye'deki 15 bini aşkın Suriyeli girişimcinin ticari hayatı da kalıcı olarak etkilendi.
Suriyeli girişimcilerin yüzde 86'sı yerli girişimcilerin ise 68'i pandemiden etkilendiğini belirtiyor. Ciro kaybı yaşadığını belirten mülteci girişimcilerin oranı ise yüzde 84. Cirosunun azaldığını belirten mülteci girişimcilerin yüzde 62'si ise cirosunun yüzde 50'den fazla azaldığını ifade ediyor.
- Yerli girişimcilerin desteklerden yararlanma oranı yüksek
Kovid-19 etkisini en aza indirebilmek ve ticaret hayatının akışını sürdürebilmek adına devlet kamu kurum, kuruluş ve bankaları eliyle KOBİ'lere pek çok destek sağladı.
Yerli girişimcilerin yüzde 92'si sağlanan desteklerden en az birini biliyor. Ek olarak yerli girişimcilerin yüzde 81'i bu desteklerden en az birinden faydalandığını belirtiyor.
Yerli girişimcilerin en fazla bildiği destek yüzde 89 ile İŞKUR â€" Kısa Çalışma Ödeneği desteği. Bu destekten faydalanma oranı yüzde 60 olurken, bunu Ziraat Bankası'nın Kredi Garanti Fonu (KGF) Teminatlı İşe Devam Kredisi takip ediyor. Bu desteğin bilinme oranı yüzde 78 iken, bu destekten faydalanma oranı yüzde 39.
Mülteci girişimcilerin yarısından fazlası Kovid-19 kapsamında KOBİ'lere sağlanan desteklerden haberdar değil.
- Mülteci girişimciler kampanyalardan yeterince haberdar olamıyor
Araştırmaya göre, KOBİ'lere sağlanan destekler farklı kanallardan girişimcilere duyurulmuş olsa da mülteci girişimcilerin dil bariyerinin de etkisiyle bu desteklerden haberdar olma oranı daha sınırlı kalıyor. Sağlanan desteklerden en az birini bilen mülteci girişimcilerin oranı yüzde 41 seviyesinde.
Desteklerden haberdar olma kanalı hem yerli hem de mülteci girişimciler tarafından ağırlıklı olarak televizyon ve sosyal medya olarak belirtiliyor.
Televizyon kanalıyla haberdar olan yerli girişimci oranı yüzde 96 iken mülteci girişimci oranı yüzde 85'te kalıyor.
Devlet desteğinden haberdar olan girişimciler arasında mülteci girişimcilerin yüzde 68'i desteklerden en az birinden faydalandığını belirtiyor. Mülteci girişimciler açısından bu dönemde en önemli aksama desteklerden "haberdar olamamak" şeklinde ortaya çıkıyor.
Yerli ve mülteci girişimci grubunun desteklerden yararlanma oranlarındaki farklılık ise mülteci girişimcilerin pandemiden bağımsız olarak Türkiye'de yaşadıkları banka hizmetleriyle ilgili zorlukları bir kez daha açığa çıkarıyor.
Farklı kuruluşların da bu konuda yaptıkları araştırmalar mülteci girişimcilerin kredi kullanma, ticari kredi kartı başvuruları, para transferi gibi bankacılık hizmetlerine erişimde zorluklar yaşadığını ortaya koyuyor. Bu da mülteci girişimcilere sağlanacak hizmetlerle ilgili bankaların ve finans kurumlarının uygulama ve politikalarında daha net olmaları gerekliliğine işaret ediyor.
- Yerli girişimciler Kovid-19 etkisinin bir süre daha devam edeceğini öngörüyor.
Yerli girişimcilerin yüzde 66'sı haziran ayında cirolarının Kovid-19 öncesine göre azalacağını, yüzde 35'i ise yüzde 50'den fazla ciro kaybı yaşayacağını düşünüyor. Buna karşın yüzde 34'lük bir yerli girişimci kesim cirosunun artacağını düşünüyor.
Kovid-19 öncesine göre cirosunun artacağını düşünen işletmeler ağırlıklı olarak toptan satış ve hizmet sektöründe faaliyet gösterenler.
Yerli girişimcilerin yüzde 25'i pandeminin işine etkisinin temmuz-eylül arasında, yüzde 25'i ekim-aralık arasında, yüzde 29'u 2021 ocak-mart arasında kaybolacağını düşünüyor. Yüzde 21'lik bir kesim ise bu etkinin 2021 nisan-aralık arasına uzayabileceğini düşünüyor.
- Mülteci girişimciler Kovid-19 sonrası süreçle ilgili daha karamsar
Yeni normal olarak adlandırılan 27 Mayıs sonrası süreçte mülteci ve yerli girişimcilerin öngörüleri birbirinden farklılaşıyor. Mülteci girişimcilerin yüzde 82'si haziran ayında cirolarının Kovid-19 öncesine göre azalacağını düşünüyor.
Mülteci girişimcilerin yüzde 56'sı cirolarının yüzde 50'den fazla azalacağını öngörüyor. Buna karşın cirosunun artmasını bekleyen yüzde 14'lük bir mülteci girişimci grup var.
- Mülteci girişimcilerin dijitalleşme yolunda danışmanlık desteğine ve mali desteğe ihtiyacı var
İşletmeler için iş rutinlerini internet üzerinden sürdürmek pandemi öncesi de yaygın olmasına karşın Kovid-19 süreci sonrasında olmazsa olmaz bir gereklilik haline dönüşürken, mülteci girişimcilerin yüzde 33'ü, yerli girişimcilerin ise yüzde 64'ü pandemi öncesinde işletmelerinin satış ve günlük işlerini internet üzerinden yapabildiğini belirtiyor.
Kovid-19 öncesinde işletmesinin günlük işlerini İnternet üzerinden yürütmeyen mülteci girişimcilerin yüzde 27'si, artık dijitalleşmenin kaçınılmaz olduğunun farkında ve işlerini internet üzerinden yapabilmeyi istiyor. Bu oran yerli girişimciler arasında ise yüzde 14 seviyesinde.
Diğer yandan internet üzerinden çalışma kapasitesini arttırabilmek için mülteci girişimcilerin yüzde 50'si danışmanlık desteğine ve yüzde 92'si mali desteğe ihtiyaç duyuyor.
Bu anlamda girişimcilerin dijitalleşmesi yolunda KOSGEB, ticaret odası ve sivil toplum örgütleri gibi kurum ve kuruluşların sağlayacağı eğitim ve fon destekleri mülteci girişimciler için özellikle önemli olacak.
