Dolar

32,3844

Euro

35,0654

Altın

2.325,92

Bist

9.079,97

Nükleer anlaşmadan çekilen ABD İran'a yönelik BM yaptırımlarını geri getirebilir mi?

Uluslararası ilişkiler uzmanı Hüseyin Agayi:- 'ABD'ye göre, bu karar hukuki bir belge, nükleer anlaşma ise siyasi bir belgedir ve dolayısıyla iki belge de birbirinden farklıdır'- İranlı uluslararası ilişkiler uzmanı Ali Bigdeli:- 'ABD, Avrupalı güçlerden yaptırım mekanizmasını hayata geçirmesini isteyebilir' - Siyaset bilimi uzmanı Hasan Beheştipur:- 'Bu ülkeler (nükleer anlaşmanın tarafları

4 Yıl Önce Güncellendi

2020-08-19 15:20:56

Nükleer anlaşmadan çekilen ABD İran'a yönelik BM yaptırımlarını geri getirebilir mi?
ABDOLSALAM SALIMI POOR - İranlı uzmanlar, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekildiği için yaptırım mekanizmasını hayata geçiremeyeceğini savunan Tahran yönetiminden farklı düşünüyor.

Uzmanlar, ABD'nin, İran'a yönelik Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) yaptırımlarını uzatma girişiminin Konseyde kabul edilmemesinin ardından Tahran'ın nükleer anlaşmayı ihlal ettiğini gerekçe göstererek BM yaptırımlarını yeniden getirebileceğine dikkati çekti.

BMGK'nin İran'a 13 yıldır uyguladığı ve 18 Ekim'de sona erecek silah ambargosunu yenileme çabaları başarısızlıkla sonuçlanan ABD, İran'ın nükleer anlaşma kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını gerekçe göstererek, Konseyin 2231 sayılı kararı ile kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan yasal mekanizmayı hayata geçireceği tehdidinde bulundu.

İran ile birlikte anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise ABD'nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan 2018'de çekildiğini ve anlaşmaya taraf olmayan bir ülkenin yaptırımların yeniden devreye sokulmasına olanak veren yasal mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini belirtiyor.

- "ABD'ye göre iki belge birbirinden farklı"

Uluslararası ilişkiler uzmanı Hüseyin Agayi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekildiği için yaptırım mekanizmasını hayata geçiremeyeceği fikrinin doğru olmayabileceğini ifade etti.

ABD'nin nükleer anlaşmanın tarafı olmasa da BMGK üyesi olarak 2231 sayılı kararın taraflarından olduğunu ve kararın 10'uncu paragrafına göre anlaşmanın katılımcılarından biri olduğuna dikkati çektiğini söyleyen Agayi, "ABD'ye göre, bu karar hukuki bir belge, nükleer anlaşma ise siyasi bir belgedir ve dolayısıyla iki belge de birbirinden farklıdır. ABD, siyasi belgeden çekildiğini ancak 2231 sayılı karara hâlâ bağlı kaldığını vurguluyor." diye konuştu.

İran'ın nükleer programını denetleyen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA), ABD'nin anlaşmadan çekilip yaptırımları getirmesinin ardındaki süreçte İran'ın nükleer anlaşmayı ihlal ettiğine ilişkin raporlar sunduğunu anımsatan Agayi şöyle devam etti:

"İran'ın yüzde 3,67 oranında zenginleştirilmiş uranyum miktarı 300 kilo sınırını aştı. ABD, bu gerekçeyle İran'ı nükleer anlaşmayı ihlal etmekle suçlayarak mekanizmayı hareket geçirebilir. 2231 sayılı karardaki diğer bir önemli husus da ABD'nin ikili veto hakkının olmasıdır. Yani, Çin ve Rusya gibi mekanizmanın uygulanmasına karşı çıkacak BMGK üyelerinin vetosuna karşılık veto hakkını kullanabilir."

- "ABD, Avrupalı güçlerden yaptırım mekanizmasını hayata geçirmesini isteyebilir"

İranlı uluslararası ilişkiler uzmanı Ali Bigdeli de konu hakkında "Fararu" internet sitesine değerlendirmede bulundu.

Bigdeli, "ABD'nin nükleer anlaşmadan çekildiği göz önüne alındığında yaptırım mekanizmasını hayata geçirme hakkı olmadığı düşünülebilir ancak nükleer anlaşmanın imzacılarından olduğunu ve mekanizmayı hayata geçirebileceğini belirtiyor. ABD, Avrupalı güçlerden yaptırım mekanizmasını hayata geçirmesini isteyebilir. Bu durumda Çin ve Rusya'nın onayına da ihtiyaç duymaz ve BM yaptırımlarını geri getirebilir." ifadelerini kullandı.

İran'ın nükleer programını yakından takip eden siyaset uzmanı Hasan Beheştipur ise İran'a yönelik BM yaptırımlarını geri getirmeyi sağlayacak mekanizmanın anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı BMGK kararında İran'ın anlaşmayı ihlal etmesi halinde kullanılacak şekilde yer verildiğini ancak ABD'nin anlaşmadan tek taraflı çekilmesinin ardından bu hakkını kaybettiğini söyledi.

Mekanizmanın nükleer anlaşmanın tarafları Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından harekete geçirilebileceğini belirten Beheştipur, "Bu ülkeler ABD ile birlikte hareket etmedikleri takdirde Washington yalnızca tek taraflı yaptırımlar uygulayabilir." dedi.


VİDEO HABER

İsrail'in Gazze'de bir vahşeti daha görüntülendi!

Haber Ara