Musul'da IŞİD'le geçen bir yıl

Musullular, IŞİD yönetiminde hayatlarının nasıl şekillendiğini BBC'ye anlattı. Ghadi Sary'nin aylar boyunca çalışarak edindiği görüntüler ve Lydia Green'e konuşan tanıklar, kentte gündelik yaşamı anlatıyor.

BBC'ye konuşan tanıkların isimleri güvenlikleri gerekçesiyle değiştirildi.

Sary'nin çektiği görüntülerde IŞİD için çalışan bir erkeğin, çarşaf giyen ancak ellerini örten eldivenler kullanmayan bir kadını elinde sopayla sertçe uyardığı görülüyor.

Hanaa

"IŞİD kadınların kıyafet kuralları konusunda çok katı. Kadınlar tamamen başlarından ayak parmaklarına kadar siyaha bürünmek durumunda."

"Bir gün evde çok sıkıldım ve eşime beni dışarı çıkarmasını rica ettim, her ne kadar 'himar' giymek zorunda olsam da. (Himar: Uzun, pelerine benzeyen, saçı omuzları tamamen örten ancak yüzü açıktan bırakan bir örtü). IŞİD kenti ele geçirdiğinden bu yana hiç dışarı çıkmamıştım. Ben hazırlanırken, eşim bana peçe takmak zorunda olduğumu söyledi. Şoka uğramıştım ve bir an için evde kalmayı düşündüm. Ama sonunda yumuşadım."

"Nişanlılık dönemimizde sıklıkla gittiğimiz nehir kenarındaki bir restorana gittik. Oturur oturmaz eşim bana etrafta IŞİD olmadığı için ve restoran aileler için olduğundan yüzümü açabileceğimi söyledi... Çok mutlu oldum ve kocaman bir gülümsemeyle yüzümü açtım. Anında restoran sahibi geldi ve eşime yüzümü kapatmam için yalvarmaya başladı. Çünkü IŞİD üyeleri süpriz bir ziyaretle her an kontrole gelebilirdi ve eğer beni bu halde görürlerse kırbaç cezası alabilirdi."

"Eşleri eldiven takmıyor diye kırbaçlanan erkeklerin hikayesini duyduk. Başka bir kadının ailesi araba sürmekten men edildi. İtiraz edenler ya dövülüyordu ya da aşağılanıyordu."

"Restoran sahibinin isteğine uyduk. İşlerin ne kadar cahilce ve acımasız bir hale geldiğini düşünmeye başladım. Restorandan çıkarken bir babayı gördüm, siyahlar denizi içinde kızını ayırt etmeye çalışıyordu." Evlerdeki "IŞİD'in malıdır" yazısı ve "N" harfi. 2. Azınlıklara eziyet

Bir zamanlar 60 bin Hristiyanın yaşadığı Musul'da onlara ait evlerin üzerinde artık "IŞİD'in malıdır" yazan yazılar var.

Azınlıklar tarafından tercih edilen mahalleler şu anda boş.

Meryem

"Beni insanlar kitap kurdu olarak bilirler. Oldukça geniş bir kütüphanem vardı. Arkadaşlarım ve ailem Irak'tan giderken bana kitaplarını yolluyorlardı çünkü benim gitmeyeceğimi ve kitaplara iyi bakacağımı biliyorlardı, kütüphanem giderek genişliyordu."

"Musul ele geçmeden önce Sünni aşırıcılar tarafından taciz edilip tehdit ediliyordum. Ama tüm dinlerden ve mezheplerden kadınların bebeklerini doğurtmaya devam ettim. Hastalarım arasında hiç ayrım yapmadım çünkü herkesin eşit bakıma sahip olması gerektiğine inanıyorum."

"Ama Musul düştüğünde Musul'u terk etmek zorunda kaldım. Fiziksel olarak zarar görmeden kaçabildim ama ruhum bıraktığım yerde kaldı: Evde kitaplarımın yanında."

"Erbil'e taşındıktan sonra şok edici haberler aldım: Evime IŞİD el koymuştu ve üzerine "N" harfini damgalamıştı. (Nasrani: IŞİD'in Hristiyanlar için kullandığı ifade.) Hemen Musul'daki arkadaşlarıma telefon ettim ve onlara kitaplarımı kurtarmaları için yalvardım. Ama çok geçti. Beni geri arayarak kütüphanemin sokğaa boşaltıldığını anlattılar. Ama komşularımın bazıları saklı kalan bazı değerli kitapları kurtarmayı başarabildi." 3. Gözdağı, ceza ve işkence

İslami hukukun cihatçı yorumuna ters düşen herkesin acımasızca cezalandırıldığı söyleniyor.

Zaid

"IŞİD kenti ele geçirdiğinden bu yana kendi verdikleri isimle 'Halifelik Hukuku'nu' uyguluyorlar. En az ceza kırbaç, sigara içmek gibi şeyler için veriliyor."

"Hırsızlığın cezası elin kesilmesi, erkeğin zinası için ceza yüksek bir binadan atılma, kadının zina cezası taşlanarak öldürülme. Cezalar kamuoyunun gözü önünde uygulanıyor ki gözdağı olsun. Genelde insanlar izlemeye zorlanıyorlar."

"IŞİD tarafında gözaltına alınan bir sürü insan tanıyorum. Bazıları benim akrabam. Bazıları güvenlik gücünde çalıştığı için öldürüldü. Diğerleri serbest bırakıldı. Hapishanelerde IŞİD tarafından uygulanan inanılmaz zulüm hikayeleri anlatıyorlar."

"Salınanların bir çoğu konuşmayı tercih etmiyor. Sessiz kalıyorlar çünkü konuşurlarsa tekrar gözaltına alınmaktan çok korkuyorlar."

Fuad:

"IŞİD tarafından gözaltına alındım. Evimize kardeşimi aramaya geldiler. Onu bulamayınca, onun yerine beni almaya karar verdiler. Sonra bana işkence ettiler. Bunu bana yapan adam yoruluncaya kadar devam ediyordu. Sürekli sinirliydi ve mahpusların ne dediğini hiç dinlemiyordu. Beni bir elektrik kablosuyla kırbaçladı ve psikolojik olarak da işkence etti."

"Kardeşim teslim olduğunda, ona karşı suçlamaların gerçek olmadığını anladılar ama beni yine de gitmeme karar verene kadar hapiste tuttular."

"Bana o kadar kuvvetli vurdular ki kabloyla sırtımdaki izleri hala görünür durumda."

Şehirdeki gündelik hayat kökten değişmiş durumda. Petrol sıkıntısı yaşanıyor, hava kirliliği yüksek. İnşaatlar durmuş durumda ve birçok okul kapalı.

Hisham

"Gündelik hayat tarif edilemez şekilde değişti. Orduda görevli olanlar ve gündelik işlerde çalışanlar artık işsiz çünkü iş yok. Zengin olanlar tasarruflarına dayanarak hayatta kalıyor, ücretli çalışanlar yuvarlanıp gidiyor ancak fakir olanların hali Allah'a kalmış durumda. "

"Ben de işimi kaybettim ve eğitimimi yarıda bırakmak zorunda kaldım. Başka herkes gibi, en temel haklarım ihlal edildi. IŞİD'e göre herşey haram, yasak ve ben de sonunda kendimi sürekli evde otururken buldum. En basit boş vakit eğlenceleri bile, örneğin piknik yapmak, Musul'da yasaklanmış durumda, gerekçesiyse bunların zaman ve para kaybı olduğu."

"IŞİD herkesin ücretinin dörtte birini şehri yeniden inşa etmeye katkı olarak kendisine alıyor. İnsanlar hayır diyemiyorlar çünkü ağır cezalarla karşı karşıyalar. IŞİD herşeyi kontrol ediyor. Kiralar onlara ödeniyor ve hastaneler IŞİD üyelerinin özel kullanımına tahsis."

"IŞİD camilerin imamlarını dahi kendilerinden yana olanlarla değiştirdi. Birçoğumuz camiye gitmeyi bıraktık çünkü gidenler IŞİD'e bağlılık yemini etmek zorunda ve bundan nefret ediyoruz."

"Bu arada kardeşime, sadece namaz vaktinde dükkanını kapatmadığı için 20 kırbaç cezası verildi. Sanki dinde zorlama varmış gibi." 5. Telkin ve izleme

IŞİD şehrin nüfusunu kontrol altına tuabilmek için sofistike yöntemler kullanıyor. İletmek istedikleri mesajları dağıtmak için "medya noktaları" kurmuş durumdalar.

Mahmud

"12 yaşındaki kardeşim IŞİD'in kontrolü altına geçen okuluna gitmeye devam ediyor. Herhangi bir alternatifin yokluğunda, en azından bir tür eğitim alacaktı ve bu hiç yoktan iyiydi, böyle düşünmüştük. Ama bir gün eve geldim ve kardeşimi IŞİD bayrağı çizerken ve en meşhur şarkılarından birini mırıldanırken yakaladım. Deliye döndüm ve ona bağırdım."

"Resmini aldım ve önünde parçalara ayırdım. Korktu ve anneme sığınarak ağlamaya başladı. Ona bir daha bu bayrağı çizerse ya da bu insanların şarkılarından birini mırıldanırsa, ona ceza vereceğimi ve tüm arkadaşlarıyla görüşmesini ve konuşmasını yasaklayacağımı söyledim."

"Onu okuldan hemen aldık, IŞİD'in eğitimindense hiç eğitim almamasını tercih ettik."

"Şu sonuca vardım, bu örgütün amacı çocukların zihinlerine şiddetin, nefretin ve mezhepçiliğin tohumlarını serpmek." 6. IŞİD'in taktikleri ve lojistiği

Zaid

"IŞİD, ordunun Musul'u geri almak isteyeceğini biliyor ve bu yüzden bazı önlemler alıyor. Tüneller kazarak, barikatlar kurarak, mayınlar ve bombalar döşeyerek, etrafı keskin nişancılarla doldurarak şehri yok ettiler ve bu işleri ordu için çok zorlaştıracak."

"Buna rağmen hükümet Ninovah ovasını ve Musul'u geri alırsa çok mutlu olacağım. Ülke içinde yerinden edilenler ve mültecilerin geri dönmesini umuyorum, böylece güvenli ve birleşik bir Irak'ı beraberce inşa edebliriz. IŞİD insanlığın düşmanı."

"Yine de ordunun şehri nasıl geri alacağı konusunda endişeliyim. Tikrit'te (gönüllü ve daha çok Şii'lerden oluşan milis gücü) tarafından işlenen hak ihalalerinin Musul ve Ninovah ovasında da olacağını düşünüyorum."

"Hükümet yerel insanları silahlandırmalı böylece onlar da şehri kendileri koruyabilir. Allah'ın yardımıyla IŞİD'i yeneceğiz"