Nemrut Dağı'nda şehirleşmeyi başlatan ilk uygarlık Persler oldu. Daha sonra bölgeye yayılmacı politikalar güden Yunanlılar hakim oldu. Sonraki süreçte bölgede hakimiyet bir kez daha değişti ve Milattan Önce I. yüzyılda Nemrut Dağı ve çevresinde Kommagene Krallığı I. Mithrades Kallinikos tarafından kuruldu. 141 yıl boyunca hüküm süren Kommagene Krallığı M.S. 72 yılında Roma hakimiyetine girmiştir. Bu uygarlığın kalıntıları olan ve Nemrut Dağı üzerinde bulunan birçok tarihi eser ise günümüze kadar yıkılmadan ayakta kalmayı başarabilmiştir. Bir güç simgesi halini alan bu dağ günümüzde de önemini korumaktadır.
Tanrıların dağı
Bu bölgede Nemrut Dağı'na arkasını dönmüş halde koltukta oturan heykel gövdeleri bulunmaktadır. Bu gövdeler 10 metre yüksekliğindedirler ve bazılarının başları aşağıya yuvarlanmış bir durumda bulunmaktadır. Bu heykeller sırasıyla Apollon, Mitra, Helios, Hermes, Tyche-Fortuna, Zeus, Oramasdes, Antiochos, Herakles ve Ares mitolojik tanrılarını temsil etmektedir. Bu heykellerin sağ ve sol yanında kartal ve aslan heykelleri de tanrıları korumakla görevlidir.
Tarihi süreç
Alman bir mühendis olan Karl Sester 1881 yılında yol yapımında çalışmak üzere Diyarbakır'a gelmiştir. Aynı anda bu bölgede araştırma yapmış ve bazı tarihi yapılar dikkatini çekmiştir. Birtakım çalışmalar sonucu tesadüfen fark ettiği eserlerin üzerindeki Grekçe yazıları çözüp bu heykel ve eserlerin Kommagene Krallığı'na ait olduğunu ve Kral I. Antiochos' un emirleriyle yapıldığını keşfetmiştir. Bu keşif sonrası Nemrut Dağı ayrı bir önem kazanmıştır. Bölgede keşfedilen bir yazıtta Antiochos'un ağzından yazılmış bir metin yer almaktadır. Bu metin kralın heykelleri kendisi için yaptırdığını anlatmaktadır. Nemrut Dağı'nın gizemi de bu yazıtla birlikte çözülmüştür. Daha sonraları bu çalışmalara ünlü Oryantalist Osman Hamdi Bey de katılmıştır. Dağda bulunan taşınabilir eserler Adıyaman Müzesi'ne götürülmüş, taşınamayan eserler ise hâlâ Nemrut Dağı'nda yer alan milli park içerisinde muhafaza edilmektedir.
