TIMETURK | HABER MERKEZİ
Lübnan'ın Beyrut'tan yayın yapan Hizbullah'a bağlı biruydu televizyonu Al Manar TV'nin haberine göre Lübnan'ın Şii hareketlerinden Emel'in lideri ve Lübnan Meclis Başkanı Nebi Berri, ülkedeki "mezhep dengesini" tartışmaya açtı.
BERRİ: SİVİL DEVLET GEREKİYOR
Buna göre Berri, Lübnan siyasetindeki "mezhep dengesi"nin sorun olduğunu bunun çözümünün ise sivil bir devlet olduğunu söyledi.
LÜBNAN'DA MEZHEP DENGESİ TAİF ANLAŞMAS BOZULABİLİR Mİ?
Açıklama akıllara Lübnan'daki "mezhep dengesini" belirleyen Taif anlaşmasını getirdi.
Buna göre ülkede halen Osmanlı idaresi sonrası başlayan Fransız mandası döneminde yapılan 1932 tarihli nüfus sayımı esas alınıyor ve yeni bir nüfus sayımı yapılabilmiş değil. Bu noktada "mezhebi dengeye" göre Cumhurbaşkanı Maruni Hıristiyan, Başbakan Sünni Müslüman, Meclis Başkanı ise Şii Müslümanlardan seçiliyor.
İÇ SAVAŞIN ARDINDAN "TAİF ANLAŞMASI"
Eylül 1988'de süresi dolan cumhurbaşkanı Emîn Cemâyel'in halefi seçilemedi. Cemâyel ayrılmadan önce Mârûnî General Mişel Avn'ı geçici hükümetin başbakanlığına tayin etti. Bu tayini kabul etmeyenlerden Beyrut'un batısında müslümanlar ve doğusunda hıristiyanlarca iki ayrı hükümet kuruldu ve ülke bölünmenin eşiğine geldi.
Diğer taraftan Suriye destekli Şiî Emel grubu ile İran destekli Şiî Hizbullah mensupları çatışmalarının yanı sıra Beyrut'ta da müslümanlarla hıristiyanlar arasında çatışmalar meydana geliyordu.
Kazablanka'da toplanan Arap liderleri Cezayir, Fas ve Suudi Arabistan'dan oluşan bir komite kurarak Lübnan'da barışın sağlanması çalışmalarına Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkeleri de destek verince Eylül 1989'da ateşkes sağlandı.
Eylül sonunda Tâif'te toplanan Lübnan Meclisi uzlaşma konusunda önemli kararlar aldı. 22 Ekim 1989 Tâif Antlaşması Lübnan tarihi için bir dönüm noktası oldu. Halen uygulanmakta olan bu antlaşmaya göre cumhurbaşkanlığının yetkileri kısıtlanmış ve ülke yönetiminde esas sorumluluk müslümanlarla hıristiyanlar arasında eşit dağılımla oluşan hükümete verilmiştir. Milletvekili dağılımında hıristiyanlar lehine olan 6'ya 5 oranı kaldırılarak müslümanlar ve hıristiyanlar arasında eşit olarak paylaşılmak üzere millet vekili sayısı doksan dokuzdan 108'e çıkarıldı. Milislerin silâhsızlandırılması, Lübnan hükümetinin ülkenin tamamında hâkimiyetinin sağlanması, hükümete bağlı Lübnan güvenlik güçlerinin kuvvetlendirilmesi, Suriye'nin askerî güçlerini geri çekmesi alınan kararlar arasındaydı.
Kasımda hem bu kararlar onaylandı hem de Rene Muavvad cumhurbaşkanı seçildi, ancak Muavvad'ın iki hafta sonra bir bombalı saldırı sonucu hayatını kaybetmesiyle yerine İlyas Hirâvî seçilerek cumhurbaşkanlığı seçimi krizi sona erdirildi.
Yeni dönem Lübnan siyasetinde Suriye'nin etkin rolü kabul edilerek normalleşme sağlanmaya çalışıldı. 1992 sonbaharında milletvekili sayısı 128'e çıkarılıp seçimler yapıldı. Milislerin silâh bırakmaları konusunda önemli başarılar elde edildi. 1989 Tâif Antlaşması, 1975-1990 arasında aralıklarla devam eden Lübnan iç savaşını sona erdirerek ülkede genel barışı ve siyasî istikrarı sağlamış görünmektedir. Şubat 2003'te Suriye askerî birliklerinin bir kısmını geri çekti.
Yüz binlerce Lübnanlının yaralandığı iç savaş sırasında bir milyondan fazla kişi ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
İç savaşla yüzleşmediği söylenen Lübnan'da hükümet, 1991'de çıkardığı genel afla, tüm savaş suçlularını affa tabi tuttu. Öte yandan "mezheb dengesinin" sağlanması çatışmaları ve gerilimleri bitirmedi. Başta Refik Hariri suikasti olmak üzere Lübnan'd abirçok siyasetçisinin suikast sonucu ölmesi dnegelerin her daim hassas olduğunu bugün dahi hatırlatıyor.
Kaynak: İslam Ansiklopedisi
