Türk ihracatçısının İsrail ve Filistin pazarına daha kolay erişimini sağlamak için her iki ülkeyle yapılan görüşmelerin olumlu olduğunu dile getiren Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Aşçı, gerçekleştirdiği temasları AA muhabirine değerlendirdi.
İsrail'deki temasları sırasında Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı Ohet Kohe, Vergi İdaresi Başkanı Moşe Aşer ve Gümrük İdaresi Başkanı Abraham Ben Ardete ile bir araya gelen Aşçı, görüşmelerde Türk iş adamlarının İsrail'deki yatırımlarının kolaylaştırılması, teşvik edilmesi ve yatırımların önündeki engellerin kaldırılması konusunun ele alındığını belirtti.
Bu konuda İsrailli yetkililerden yardım istediklerini aktaran Aşçı, özellikle de inşaat alanında Türk girişimcisinin ne kadar iddialı ve başarılı olduğunu İsrail tarafına anlattıklarını dile getirdi.
Aşçı görüşmeler sırasında iki ülkenin firmalarının karşılıklı tanıtılması yönünde bir teklif sunduklarını belirterek, şunları söyledi:
"Authorized Economic Operator" (AEO) dediğimiz bir sistem var. Biz bunu Türkçe'ye "Yetkilendirilmiş Yükümlü" olarak çevirdik. Güvendiğiniz, hesaplarına muhasebe kayıtlarına girebildiğiniz firmalar var. Bu firmaların işlerini kolaylaştırıyorsunuz, bu ülke içerisindeki kısmı. Aynı zamanda diğer ülkelerle "Karşılıklı Tanım" anlaşmaları yapıyorsunuz. Örneğin (Güney) Kore ile bunu bitirmek üzereyiz, ABD ile görüşmelerimiz devam ediyor. Azerbaycan'la da geliştireceğiz. İsrail'e de böyle bir teklif getirdik. Bizdeki firmaların İsrail'de tanınması, İsrail'dekilerin de ülkemizde tanınması konularını detaylıca konuştuk."
Bu çalışmaların hayata geçirilmesi için bir yol haritası çıkarılacağını kaydeden Aşçı, bu süre sonunda Türk ihracatçısının İsrail'e daha kolay ihracat yapacağını ve Türkiye'nin ihracatını artıracaklarını düşündüklerini belirtti.
Aşçı şöyle devam etti:
"İsrail ile geçen yıl gerçekleşen ticaret hacmimiz 4 milyar dolar civarında. Biz bunu peyderpey artırmak istiyoruz. Öncelikle pazara giriş konusunda gümrüklerdeki beklemeler, kısıtlamalar ortadan kalkacak. İsrail'in kıymet ve menşe konusundaki şüpheleri ortadan kalkacağı için ihracatçılarımızın pazara kolay erişeceklerini düşünüyoruz. Bu anlamda tüm dünyada kullanılan metot aynı zamanda gümrükteki iş yükünü azaltan bir metot. Bunları konuştuk. Bunların öncesinde daha kolay işlem yapabilmek için "Basitleştirilmiş Gümrük Hattı" dediğimiz şuan Rusya ile uyguladığımız, Beyaz Rusya ile anlaşmasını yaptığımız ve Azerbaycan ve Kazakistan ile uygulamayı planladığımız bir çalışma var. Bu çalışmada bizim firmalarımız buraya gönüllü olarak giriyor. Türkiye'den mal ihraç edilirken, eşyanın cinsinin, miktarının, kıymetinin ne olduğuna dair bilgiler oradan yola çıkarken buraya da geliyor. Dolayısıyla gittiği ve geldiği ülkede eşyalar önceden risk analizleri yapıldığı için daha hızlı geçiyor. Bunu biz özellikle İsrail ve Filistin taraflarına önerdik."
Gazze'ye gönderilecek yardım malzemelerine erişim konusunda da İsrail tarafına taleplerini ilettiklerini belirten Aşcı, "TİKA tarafından yapılan ve yakında açılacak olan 200 yataklı bir hastane var. Bunların ekipmanlarının Gazze'ye kolayca girişinin sağlanması gerekiyor." dedi.
- Filistin'e çifte gümrük kontrolü
Bölgedeki durum sebebiyle Filistin'e giden malların hem İsrail hem de Filistin tarafında iki kez gümrük kontrolünden geçtiğini hatırlatan Aşçı, "Bölgenin yapısı nedeniyle Filistin'e giden mallar, biri İsrail tarafında diğeri Filistin tarafında olmak üzere iki kez gümrük kontrolünden geçiyor. İsrail'in Hayfa limanında bir gümrük kontrolü var, sonrasında Filistin tarafına geçerken ikinci bir gümrük kontrolü daha var. Biz ikinci kontrolün gereksiz olduğunu, birinci kontrolün yeterli olması gerektiğini ifade ettik. Bunu her iki taraf da anlayışla karşıladı. İnşallah bundan sonra gelecek mallarda bir tarafta yapılacak kontrol diğer tarafta da kabul edilecek." diye konuştu.
Görüşmelerde gündeme gelen konulardan birinin de transit taşımacılık alanında iş birliği olduğunu dile getiren Aşçı, şöyle devam etti:
"Transit taşımacılıkta kullandığımız yollardan biri Hayfa limanı. Hayfa limanına RO-RO gemilerle gelen tırlarımız İsrail içerisinden geçerek Ürdün ve diğer ülkelere ulaşabiliyor. Buradaki kolaylaştırma taleplerimizi ilettik. İki ülke arasında şuanda Uluslararası Karayolu Taşıma Anlaşması yok. Bu anlaşmanın eksikliğinden bahsettik. Böyle olunca Hayfa limanındaki tırlarımız bekletiliyor ve konvoyla götürülüyor. Bu tabi zaman kaybına ve maliyetlerin artmasına yol açıyor. Bunu gündeme getirdik. İsrail tarafı da konuyu Ulaştırma Bakanlığına ileteceklerini aktardı. Öncelikle "Uluslararası Karayolu Taşıma Anlaşması" yapacaklarını söylediler. Bugün Hayfa limanına yapacağımız ziyarette bu konuyu detaylıca görüşeceğiz."
Liman ücretlerinin yüksek olduğu konusunda gelen şikayetleri de gündeme getirdiklerini belirtten Aşçı, liman ücretlerinin düşürülmesi ve Ürdün'e taşımacılık yapan tırların dönüşte dolu gelmelerinin sağlanması taleplerinin İsrail tarafından olumlu karşılandığını söyledi.
İsrail ve Türkiye arasındaki "Serbest Ticaret Anlaşması"na değinen Aşçı, Filistin topraklarında yer alan Yahudi yerleşim birimlerinde üretilen malların bu anlaşmanın kapsamına girmeyeceğinin İsrailli yetkilere bir kez daha iletildiğini belirtti.
- İsrail ile kaçakçılığa karşı işbirliği
Bu görüşmelerde öne çıkan başlıklardan birinin gümrüklerdeki yeni teknolojik gelişmeler olduğunu dile getiren Aşçı, İsrail ve Türkiye'nin bu konularda işbirliği ve tecrübe paylaşımında bulunacağını belirtti. Gümrük kaçakçılığını önleme noktasında İsrail ile işbirliği yapmaya karar verdiklerini belirten Aşçı, bunun için kurulacak çalışma gruplarıyla bilgi paylaşımı ve ortak operasyonlar yapılabileceğini dile getirdi.
Aşçı, Türkiye'de olduğu gibi İsrail'de de sigara, akaryakıt ve uyuşturucu kaçakçılığının kaçakçılık sorununun başını çektiğini belirterek, Türkiye'nin kaçakçılıkla mücadele konusundaki tecrübelerini ve geçen yıl yapılan operasyonlarda 2,7 milyar lira değerinde mal ele geçirilmesini İsrailli meslektaşlarına ilettiklerini ve onların da kendilerini tebrik ettiğini aktardı.
- "Filistinli gümrük memurları Türkiye'de eğitim görecek"
Aşçı, Filistin'e dün yaptığı ziyaret sırasında da Maliye ve Planlama Bakanı Şükrü Bişara ve Gümrükler Müdürü Luan Anaş ile bir araya geldiklerini belirterek, görüşmelerde iki ülkenin ilişkilerinin daha da güçlendirilmesi için atılabilecek adımların değerlendirildiğini ifade etti.
Filistin hükümetinin kaçakçılıkla mücadele konusunda Türkiye'nin tecrübelerinden faydalanmak istediğini belirten Aşçı, bu doğrultuda Filistinli gümrük memurlarının Türkiye'de eğitileceğini aktardı.
Aşçı, "Hem gümrük mevzuatı, hem de kaçakçılığı önlemek için kullandığımız yöntemler konusunda eğitim vermek için oradaki meslektaşlarımızı Türkiye'ye davet ettik. Türkiye'deki kendilerine detaylı eğitim verebileceğimizi ve gerekirse teknik ekipman desteğinde bulunabileceğimizi söyledik. Onlar da bunu kabul etti. Çok kısa zamanda bunu hayata geçirip Filistinli meslektaşlarımızı Türkiye'de misafir edip eğitim ihtiyaçlarını gidereceğiz." açıklamasında bulundu.
Filistin ziyareti sırasında esnaf ve zanaatkarları yaşatma konusunu da gündeme getirdiklerini söyleyen Aşçı, "Filistinli Bakan Bişara buna büyük ilgi gösterdi. Bu anlamda çok kısa sürede bir çalışma yapacağız. Eylül ayında kutlayacağımız Ahilik Haftası'nda Filistin tarafını davet etmeyi planlıyoruz. Bunun dışında Filistinli kooperatiflere destek olabileceğimizi söyledik. Kendileri de bundan memnuniyet duyacaklarını ifade etti." dedi.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Filistin Koordinatörlüğü'nü de ziyaret eden Aşcı, TİKA'nın Filistin'deki çalışmaları hakkında bilgi aldı.
Aşçı, İsrail'in Hayfa limanını da ziyaret ettikten sonra akşam saatlerinde yurda dönecek.
