Obama, İran ile dün sağlanan anlaşmanın ardından Beyaz Saray'da basın toplantısı düzenledi. Anlaşmanın sağlandığı dünü tarihi bir gün olarak nitelendiren Obama, İran'ın nükleer silah elde etmesini önleyecek nihai kapsamlı anlaşmanın Amerikan liderliğinin ve diplomasinin güçlü bir göstergesi olduğunu vurguladı.
Obama, ulusal güvenlik ekibinin anlaşmayla ilgili bilgilendirmeye başladığını ve kendisinin de Kongre'deki her iki tarafın liderlerine ulaşarak bilgilendirmelerde bulunduğunu anlatarak, anlaşmanın onaylanması için "çetin" tartışmaların yaşanmasını beklediğini ifade etti.
Anlaşmanın detayları hakkında bilgiler aktaran Obama, "Bu anlaşmayla İran'ın nükleer silah programına giden her türlü yolu kesmiş oluyoruz" diye konuştu.
Mutabakata varılmadığı halde İran'ın nükleer tesislerinin denetlenmesinin mümkün olmayacağını dile getiren Obama, nükleer programını yakından izlenebilme kabiliyetini yitirmiş olacaklarına dikkati çekti. Obama, "Bu anlaşmayla, eğer İran taahhütlerini ihlal ederse, bunun reel sonuçları olacaktır. İran'ın ekonomisine zarar veren nükleer yaptırımlar yeniden geri konulacak" ifadelerini kullandı.
Nükleer anlaşmanın bölgesel ve uluslararası güvenliğe yönelik büyük bir tehdidin barışçıl şekilde çözülmesi imkanı sunduğunu belirten Obama, "Anlaşma olmadan Ortadoğu'da daha fazla savaş riski bulunuyor" dedi.
Anlaşmanın İran ile olan farklılıkları ortadan kaldırmayacağını vurgulayan Obama, Tahran yönetiminin terörizmi desteklediğini ve Ortadoğu'yu istikrarsızlaştırmaya yönelik eylemlerine işaret etti. Obama, bu nedenle İran'a yönelik çok yönlü silah ambargolarının 5, balistik füze teknolojilerine ilişkin ambargonun da 8 yıl yürürlükte kalacağını söyledi.
"Nükleer anlaşma ABD'nin ve müttefiklerimizin ulusal çıkarlarını karşılıyor, en ciddi tehdit olan İran'ın nükleer silah elde etmesini önlüyor" diyen Obama, mutabakatla ABD'nin ve dünyanın şimdi daha güven içinde olduğunu kaydetti.
Obama, anlaşmanın İran'ın bölgesine ve dünyaya yaydığı tüm tehditleri yok etmediği gibi uygulanmasının da uzun yıllara dayanan ciddi bir iş gerektirdiğinin altını çizdi. Nükleer anlaşmayı savunan Obama, "Daha güvenli bir dünya için tarihi bir şansı, belki hayatımızda bir daha yakalayamayacağımız fırsatı elde ettik. Başkan ve başkumandan olarak bu fırsatı değerlendirmek istiyorum" diye konuştu.
ABD Başkanı Obama, "Size güven içinde söyleyebilirim, hatta nükleer uzmanlar güvenle ifade edebilir ki İran nükleer bomba üretebilecek bir konumda olmayacak" dedi.
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Obama, bir soru üzerine, anlaşmanın sadece İran'ın nükleer programına ilişkin sağlandığını, İran ile diplomatik ilişkilerin normalleştirilmediğini ifade etti. Obama, ABD'nin İran ile temasının sınırlı olmayı sürdüreceğini ifade ederek, İsrail'in, Körfez ülkelerinin ve bölgedeki müttefiklerinin güvenliğini gözetmeye devam edeceklerini kaydetti.
Başkan Obama, anlaşmanın ABD'nin menfaatleri için kötü bir anlaşma olduğu şeklinde yapılan eleştirilerin hatırlatılması üzerine, şunları söyledi:
"Kendi ulusal güvenliğimiz ve İsrail'in güvenliği adına tarihi bir hata yaptığımız şeklinde yorumlar yapılıyor, fakat bunu söyleyenlerden alternatif bir plan duymadık. Eğer dünyanın yüzde 99'u ve nükleer uzmanlar bu anlaşmaya İran'ın nükleer gücünü zayıflatan bir anlaşma olarak bakıyorsa, eleştiri yapanların iyi bir alternatif planla karşımıza çıkması gerekiyor. Sonuç olarak önümüzde iki alternatif var, ilk olarak bu meseleyi anlaşma masasında halletmek veya savaşarak İran'ın nükleer gücünü ellerinden almak. Eleştiri yapanlar ise, sadece 'daha iyi bir anlaşma imzalayabilirdik' diyorlar, fakat bunun ne demek olduğunu kimse bilmiyor."
Eleştiri getirenlere seslenen Obama, "Yorum yapmadan önce gidip ilk önce anlaşma metnini bir okuyun, sonra anlaşma metninde tam olarak neye karşı çıktığınızı belirtin" dedi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun "İran'ın nükleer alanlarında araştırılma yapılacağı zaman İran'ın bu isteği 24 gün geciktirme hakkı olduğunu" söylediği hatırlatıldığında Obama, şunları kaydetti:
"İran'ın nükleer tesisleri 7 gün 24 saat gözetim altında olacaktır. Eğer mesele İranlıların gizli bir şekilde bu mekanlarda nükleer çalışmalar yapıyor oluşu ise, şunu çok net bir şekilde söyleyebilirim ki bu konunun uzmanları İran'ın nükleer güçlerini devam ettirecek bir pozisyonda olmadığını söylüyor."
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in, "Anlaşma İran için bir zaferdir" dediği ve anlaşma sonrası "Amerika'ya ölüm" diye bağıran İran halkının sevinç çığlıkları attığının anımsatılması üzerine Obama, şöyle konuştu:
"Bu onların gösterdiği politik bir duruştan öte değildir, artık anlaşma üzerine spekülasyon veya yorum yapmaktan öte, metni iyi incelemek gerekmektedir. Gerçek olan şudur, anlaşma İran'ın uranyum depolarına darbe vurmuştur ve gizli nükleer tesislerinin faaliyetlerini durdurmuştur. Gerçek her zaman birdir, bu bağlamda ötekilerin ne dediğini çok da umursamıyorum. Bu anlaşma metni ABD Kongre üyelerinin önüne geldiği zaman, umudum şudur ki ön yargıları bir tarafa bırakıp, anlaşmanın maddeleri üzerine yoğunlaşıp, lobilerin etkisinden sıyrılarak, sadece ABD'nin menfaatlerinin göz önünde bulundurulması suretiyle anlaşma metninin kabul edilmesidir."
(Sürecek)
