Fas'ta son dönemde gündeme gelen Yahudilere yönelik açılımlar Yoshiyahu Yosef Pinto'nun Baş Haham seçilmesiyle eş zamanlı gerçekleşti.
Uzmanlar, bu adımların arkasında dini ayrım gözetmeksizin vatandaşlık ilkesini pekiştirme ve Yahudilerin İsrail ya da Avrupa'ya göçünü engelleme düşüncesinin yattığını belirtiyor.
- Fas'taki Yahudi nüfusu en fazla 4 bin
Fas'taki dini azınlıkların sayısına ilişkin resmi rakamlar bulunmasa da ABD Dışişleri Bakanlığının 2017 Dini Özgürlükler Raporu'na göre Fas'ın yüzde 99'dan fazlasını Müslümanlar oluşturuyor.
Ülkedeki Yahudilerin sayısı ise 3 bin ile 4 bin arasında değişiyor.
Fas'taki Yahudi Cemaati Konseyi Başkanı Serge Berdugo, 15 Nisan'da yaptığı açıklamada, Haham Yoshiyahu Yosef Pinto'nun, Fas'taki haham okullarının takibiyle ilgilenen araştırma merkezinin müdürü ve Fas İbrani Mahkemesi Başkanı olarak atandığını duyurdu.
Açıklamada, atama için yapılan törene Kazablanka Valisi Said Ahmebduş'un da katıldığı belirtildi.
- Faslı Yahudilerin temsilci heyet seçimi için Kral'dan talimat
Fas'taki Yahudi cemaati için dikkat çekici bir gelişme de geçen hafta yaşandı.
Fas İçişleri Bakanlığının açıklamasına göre Kral 6. Muhammed, ülkedeki Yahudi grupların konsey üyeliği seçimlerinin yapılması talimatını verdi. Bu seçimler en son 1969 yılında gerçekleştirilmişti.
Seçimlerin ne zaman yapılacağına ilişkin bilgi verilmeyen açıklamada, Fas Kralı'nın İçişleri Bakanı Abdulvafi Leftit'ten hazırlanmış Kraliyet kararnamesine uygun şekilde ilerleyen süreçte Yahudi heyetlerin periyodik olarak yenilenmesini güvence altına almasını istediği belirtildi.
Bu seçimleri düzenleyen yasa, Mayıs 1945'te Kral tarafından çıkarıldı. Söz konusu yasa, Yahudi komitelerinin ihtiyaç sahiplerine yardım etmesi, gerekirse İsrail vakıflarının yönetilmesi, dini işlerin denetlenmesi ve toplumu ilgilendiren tüm konularda fikir beyan etmesini öngörüyor.
Komiteler, Faslı Yahudiler arasındaki ilişkileri düzenliyor ve bazı devlet kurumlarında onların maslahatlarını gözetiyor. Sayıları 8 ile 20 arasında değişen komite üyeleri, 4 yıl görevde kalıyor ve yeniden seçilebiliyor.
- "Fas tüm dinlere açık bir ülkedir"
Fas'ın son dönemde attığı adımlar "Yahudilerle birlikte yaşam" mesajı olarak değerlendiriliyor.
AA muhabirine konuşan Faslı araştırmacı İdris el-Kasuri, Yahudilere yönelik bu açılımların arkasında bazı nedenler bulunduğunu söyledi.
Yahudilerin Fas vatandaşı olması faktörünün bu nedenlerin başında geldiğini belirten Kasuri, "Yahudiler Fas sakinleridir. Atılan adımlar, Yahudilerin sayısıyla alakalı değil. Devletin din ayrımı gözetmeksizin tüm vatandaşlarına haklarını vermesi gerekiyor. Fas da tüm dinlere açık bir ülkedir, Kralı ise tüm dinlerin inanmışlarının emiridir." dedi.
Mart sonunda Fas'ı ziyaret eden Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Franciscus'u karşılama törenin ardından açıklama yapan Fas Kralı 6. Muhammed, dini tören ve faaliyetlerin düzenlenmesi konusunda özgürlük için güvence verdiğini söylemişti.
Kral 6. Muhammed, Faslı Yahudilerin ve diğer ülkelerden gelerek Fas'a yerleşen Hristiyanların korunmasına ilişkin de güvence vermişti.
- Fas'taki Yahudi nüfusunda son 60 yıldır düşüş yaşanıyor
Fas'ta bu ay içinde Yahudi Kültür Müzesi kurulması çalışmaları da başladı. Müzeye Fes kenti ev sahipliği yapacak.
İsrail ve başka ülkelere göç nedeniyle 1940 ve 50'lerden bu yana Fas'taki Yahudi nüfusunda düşüş yaşanıyor.
Fas Çağdaş Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan rapora göre, halihazırda ülkedeki 3 bin ila 4 bin Yahudi'den yaklaşık 2 bin 500'ü Kazablanka'da yaşarken, Rabat, Marakeş ve Fes'te de Yahudi nüfusu bulunuyor.
Raporda, ülke dışına çıkanlar da dahil olmak üzere Faslı Yahudilerin, dini ritüellerini özgürce yerine getirdiği aktarıldı.
Yahudilerin kamudaki faaliyetlerine ilişkin de raporda Fas'taki Yahudi grupların bazı etkinlikler düzenlediği ifade ediliyor.
Bunlar arasında, Salat el-Fasiyyin Sinagogu'nun restoreden sonra yeniden açılması, "Fas Yahudileri Kültür Müzesi Dostluk Derneği"nin kurulması, Kazablanka, Fes ve İfran'ı ziyaret amaçlı Faslı Yahudiler Kültür Kafilesi kurulması yer alıyor.
