AA muhabirlerinin yaptığı derlemeye göre, spekülatif kur ataklarına, gergin jeopolitik gelişmelere rağmen bu yıl alınan tedbirler ve hayata geçirilen reformlarla dengelenme sürecini geride bırakan Türkiye ekonomisi, yerel seçimlerin de tamamlanmasının ardından kesintisiz 4,5 yıllık icraat döneminde dönüşüm patikasına girdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından nisan ayında "Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019" açıklandı.
Söz konusu programla Türkiye ekonomisinin reforma odaklanacağının sinyalleri verildi. "Büyük ve güçlü Türkiye ideali"ne kavuşmak için ekonomide gerekli yapısal dönüşümlerin hayata geçirileceği vurgulanan programla seçimsiz devam etmesi beklenen 4,5 yıllık süreçte atılacak adımlar açıklandı.
Bu süreçte ilk icraatlar reel sektöre yönelik yapıldı. Kamu bankaları aracılığıyla farklı sektörler için devreye alınan İVME (İleri, Verimli, Milli Endüstri) Finansman Paketi açıklandı. Paketle ham madde ve ara malı imalatı, makine imalatı ve tarım ana faaliyet alanındaki yatırımlara üç kamu bankasının katılımıyla yıl sonuna kadar 30 milyar liralık bir finansman ayrıldı.
Ayrıca, Hazine ve Maliye Bakanlığının garantisi ve 12 bankanın katılımıyla KOBİ ve işletmeler için 25 milyar liralık "Ekonomi Değer Kredisi Paketi" devreye girdi. İşletmelerin üzerindeki finansman yükünü hafifletmeyi amaçlayan paket, Hazine Destekli Kefalet Sistemi çerçevesinde Kredi Garanti Fonu (KGF) teminatıyla KOBİ'lerin elini güçlendirdi.
Ayrıca, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından açıklanan ihracat destekleri de rekorlarla ilerleyen rakamlara pozitif etkide bulundu. Türk Eximbank aracılığıyla bu yıl yüksek teknolojili ürün ihracatına 2 milyar liralık kredi desteği sağlandı. Türk menşeli yatırım malı alımlarına yönelik 100 milyon dolar, orta ve yüksek teknolojili ürün ihracına yönelik ise 500 milyon dolarlık destek ayrıldı.
Söz konusu dönemde ekonomi bakanlarının diplomasi trafiği de dikkati çekti. Özellikle G20 kapsamında gerçekleştirilen bakanlar toplantısında Türkiye'nin ekonomi yönetimi de boy gösterdi. Çin'de gerçekleştirilen Expo'ya katılan Pekcan, Türk ürünlerinin tanıtımı için düzenlenen Türkiye pavilyonunda başta Çinliler olmak üzere yabancı yatırımcılarla bir araya geldi.
- Savunma sanayinde yerli ve milli ürünler kullanıma sunuldu
Öte yandan bu dönemde savunma sanayisi başta olmak üzere çeşitli alanlarda yüksek teknoloji ürünler de kullanılmaya başlandı.
Türkiye ve AB Sınırlarının Sınır Gözetleme Kapasitesinin Artırılması İçin Mobil Gözetleme Araçları Tedarik Projesi kapsamında üretilen 20 Ateş Mobil Sınır Güvenlik Sistemi birliklerin kullanımına sunuldu.
Türk savunma sanayisinde piyade silahı üreticileri, Türk Silahlı Kuvvetlerine yeni Milli Piyade Tüfeği (MPT-76) teslimatlarını gerçekleştirdi. Güvenlik birimlerinin hafif ve etkin bir silaha sahip olması amacıyla üretilen özgün yerli tabanca Mete de güvenlik güçlerinin kullanımına verildi.
Gökbey Projesi kapsamında TUSAŞ tarafından tasarlanarak üretilen ikinci prototip helikopter ilk sertifikasyon uçuşunu gerçekleştirdi.
Yerli ve milli 5G Çekirdek Şebekesi üzerinden ilk ses ve data trafiği sağlandı.
2019 yılının ikinci çeyreğinde ekonomide öne çıkan bazı olaylar şöyle:
3 Nisan
- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 1,03, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,58 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 19,71, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 29,64 oldu.
- Raylı sistemler sanayisine ilişkin üretim, ithalat veya ihracatın mevcut durumunu tespit ederek, kapasite ve kalite artırımına yönelik modernizasyon çalışmaları yapması ve bu konuda tavsiyelerde bulunması amacıyla Raylı Sistemler Sanayi Teknik Komitesi (RAY-TEK) kuruldu.
4 Nisan
-Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, mart ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. Pekcan, Genel Ticaret Sistemi'ne (GTS) göre martta ihracatın yüzde 0,5 artışla 16 milyar 334 milyon dolar olduğunu, bu yılın ilk çeyreğinde de Türkiye tarihinin en yüksek ihracat rakamı olan 44 milyar 567 milyon doların yakalandığını bildirdi. İthalatın da yüzde 17,81 azalarak 18 milyar 299 milyon dolara gerilediğini belirten Pekcan, Özel Ticaret Sistemi'ne (ÖTS) göre ise ihracatın 15 milyar 488 milyon dolar olduğunu kaydetti.
5 Nisan
- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın katılımıyla Sirkeci Tren Garı'nda Sosyal Kooperatif Eğitim ve Tanıtım Treni İlkbahar Seferi Uğurlama Töreni gerçekleştirildi.
6 Nisan
- Türk Hava Yollarının Atatürk Havalimanı'ndan kalkan ve Singapur'a hareket eden son tarifeli uçağına kalkış iznini Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan verdi. Bakan Turhan, "Bundan sonra İstanbul'a uçacak yolcular, dünyanın en büyük havalimanı olan İstanbul Havalimanı'na iniş ve oradan kalkış yapacaklar." dedi.
10 Nisan
- Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, "Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019"u düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı.
13 Nisan
- Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi kurulmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.
14 Nisan
- Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) kanalıyla yılın ilk 3 ayında yaklaşık 566 milyon lira destek ödemesi yaptıklarını belirterek, "Bu periyotta 35 bin 150 KOBİ ve girişimcimize destek verdik. Söz konusu ödemenin 415 milyon lirası geri ödemesiz, 47 milyon lirası geri ödemeli olarak gerçekleşti. İşletmelerin ve girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla da 104 milyon liralık destek sağladık." ifadelerini kullandı.
15 Nisan
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ocak 2019'a ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Türkiye'de işsizlik oranı, ocakta geçen yılın aynı ayına göre 3,9 puan artarak yüzde 14,7'ye yükseldi. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 1 milyon 259 bin kişilik artışla 4 milyon 668 bin kişi olarak kayıtlara geçti.
- TÜİK, mart ayına ilişkin Tarım ÜFE verilerini açıkladı. Tarım ÜFE mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1,75, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27,33 arttı.
16 Nisan
- TÜİK'e göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi şubatta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,1 azaldı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise şubatta bir önceki aya göre yüzde 1,3 arttı.
- Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ABD Başkanı Donald Trump tarafından kabul edildi. Albayrak, "Washington'daki toplantılar sırasında ABD Başkanı Trump tarafından kabul edildik. Kendilerine Cumhurbaşkanımızın selam ve mesajlarını ilettik. Washington'da, ABD Hazine Bakanı Steve Mnuchin ve Kıdemli Başdanışman Jared Kushner ile iş birliğimizi artırmaya yönelik adımları görüştük." dedi.
18 Nisan
- TÜİK, 2018 yılına ilişkin çocuk istatistiklerini açıkladı. Türkiye'nin çocuk nüfusu, geçen yıl sonu itibarıyla 22 milyon 920 bin 422 olarak belirlendi. Çocuklar, ülke nüfusunun yüzde 28'ini oluşturdu.
19 Nisan
- Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, savunma sanayisinde ihracatın 2018'de bir önceki yıla göre yüzde 20 artışla 2 milyar 188 milyon dolara ulaştığını belirterek, "Savunma ve havacılık cirosu ise bir önceki yıla göre yüzde 31 artarak 8 milyar 761 milyon dolara yükseldi." dedi.
22 Nisan
- Tüketici güven endeksi, nisanda bir önceki aya göre yüzde 6,9 artış gösterdi.
1 Mayıs
- Sigara, cep telefonu ve hurda teşviki kapsamındaki araçlara ilişkin asgari maktu vergi tutarı, ÖTV oran ve matrahları yeniden belirlendi. Bazı ürün gruplarına yönelik artış gerçekleşti.
- Enflasyon oranına bağlı olarak değişken faiz oranı uygulanan 1 yıldan uzun vadeli hesapların stopaj vergisinden muaf olması kararlaştırıldı.
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yapılan raylı sistemlerin bedelinin, her ay ilgili belediyenin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak paylardan yüzde 5 kesintinin Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilgili hesaba aktarılmasıyla ödenmesine karar verildi.
3 Mayıs
- TÜFE, nisanda aylık bazda yüzde 1,69, Yİ-ÜFE yüzde 2,98 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 19,50, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 30,12 oldu. Tüketici fiyatları bazında nisanda bir önceki aya göre en yüksek fiyat artışı yüzde 31,90 ile limonda oldu.
14 Mayıs
- Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 azaldı, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 2,1 yükseldi.
15 Mayıs
- Kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden binde 1 oranında Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) tahsil edilmesi kararlaştırıldı.
- Türkiye'de işsizlik oranı, şubatta geçen yılın aynı ayına göre 4,1 puan artarak yüzde 14,7'ye yükseldi. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 1 milyon 376 bin kişilik artışla 4 milyon 730 bin kişi olarak kayıtlara geçti.
- Yurt dışından televizyon, müzik çalar ve cep telefonu getirme hakkı 3 yılda bir olarak düzenlendi.
16 Mayıs
- TÜİK'in "İstatistiklerle Gençlik 2018 Araştırması"na göre, geçen yıl itibarıyla Türkiye nüfusunun yüzde 15,8'ini 15-24 yaş grubundaki genç nüfus oluşturdu.
- Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (EMEA) Ülke Riskleri Grubu Direktörü Yves Lemay, Türkiye'de enflasyonun kademeli olarak azalmasının beklediğini bildirdi.
17 Mayıs
- Türkiye'de canlı doğan bebek sayısı, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 3,6 azalarak 1 milyon 248 bin 847'ye geriledi. Ülkede toplam doğurganlık hızının 2018 yılında en yüksek gerçekleştiği il 4,13 çocukla Şanlıurfa oldu.
19 Mayıs
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) iş birliğinde belirlenen Türkiye'nin en hızlı büyüyen 100 şirketi açıklandı.
- Türk savunma sanayisinde piyade silahı üreticileri, Türk Silahlı Kuvvetlerine yeni Milli Piyade Tüfeği (MPT-76) teslimatlarını gerçekleştirdi.
22 Mayıs
- Ticaret Bakanlığınca, ABD menşeli pirinç, alkollü içecekler, yaprak tütün, binek otomobil, güzellik veya makyaj malzemelerinin de aralarında bulunduğu 22 kalem ürünün ithalatına uygulanan ek mali yükümlülük yarı yarıya düşürüldü.
23 Mayıs
- Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde düzenlenen "İVME Finansman Paketi" tanıtım toplantısıyla kamu bankaları aracılığıyla farklı sektörler için devreye aldıkları özel finansman paketini açıklayarak, üç ana faaliyet alanına üç kamu bankasının katılımıyla yıl sonuna kadar 30 milyar liralık bir finansman sağlanacağını bildirdi.
31 Mayıs
- Türkiye ekonomisi, TÜİK verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde (ocak-mart) yüzde 2,6 küçüldü. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 16 artarak 914 milyar 699 milyon lira olarak gerçekleşti.
3 Haziran
- TÜFE, mayısta aylık bazda yüzde 0,95, Yİ-ÜFE yüzde 2,67 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 18,71, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 28,71 oldu.
- Ticaret Bakanlığının resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, mayısta Genel Ticaret Sistemi (GTS) dikkate alındığında ihracat yüzde 11,46 artışla 16 milyar 813 milyon dolar, ithalat yüzde 19,85 azalışla 18 milyar 588 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, "Türkiye, ihracatta mayıs ayında Cumhuriyet tarihinin en yüksek aylık ihracat rakamına ulaştı." dedi.
15 Haziran
- Hazine ve Maliye Bakanlığınca, Türkiye hakkında uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's tarafından verilen not indirim kararının, Türkiye ekonomisinin temel göstergeleriyle bağdaşmadığı belirtilerek, "Bu nedenle kuruluşun analizlerinin nesnelliği ve tarafsızlığı açısından soru işaretleri yaratmaktadır." ifadesi kullanıldı.
17 Haziran
- Türkiye'de işsizlik oranı, martta geçen yılın aynı ayına göre 4 puan artışla yüzde 14,1 oldu. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 1 milyon 334 bin kişi artarak 4 milyon 544 bin kişiye yükseldi.
18 Haziran
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi nisanda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4 azaldı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi de nisanda bir önceki aya göre yüzde 1 geriledi.
22 Haziran
- Ticaret Bakanlığının "Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"i Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, video, kamera ve ses sistemi gibi elektronik eşya ve tablet bilgisayarlar ile fiyatı 3 bin 500 liranın üzerinde olan televizyon ve cep telefonu satışlarında 6 aya kadar taksitlendirme olanağı getirildi. Perakende işletmelerce basılı ve külçe halinde olmayan kuyum satışlarında 4 aya kadar taksitlendirme imkanı tanındı. Buzdolabı, çamaşır, bulaşık makinesi ile ev aletleri gibi elektrikli eşya satışları ve mobilya satışlarında taksitlendirme süresi de 18 aya çıkarıldı.
25 Haziran
- Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen yerli ve milli arpa, buğday, nohut, mercimek ve kuru fasulye tohumları tanıtıldı.
28 Haziran
- TÜİK'e göre, Türkiye'nin ihracatı mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,1 artarak 15 milyar 981 milyon dolara çıktı, ithalatı yüzde 19,3 azalışla 17 milyar 819 milyon dolara geriledi. Dış ticaret açığı mayısta yüzde 76,5 azalarak 1 milyar 838 milyon dolar oldu. Genel Ticaret Sistemi'ne göre de ihracat, mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,4 artarak 16 milyar 803 milyon dolara çıkarken, ithalat yüzde 20,1 azalışla 18 milyar 541 milyon dolar olarak gerçekleşti.
29 Haziran
- Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının başlattığı Gökbey Projesi kapsamında TUSAŞ tarafından tasarlanıp üretilen ikinci prototip helikopter, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınan izin çerçevesinde ilk sertifikasyon uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
(Sürecek)
