İnternetin ortaya çıktığı ilk dönemler, kullanıcıların sadece "okuyucu" olduğu Web 1.0 ve artık birer "paylaşımcı" olduğu Web 2.0 kavramlarının ardından beklentiler kullanıcıları bir sonraki versiyon olan Web 3.0'a geçiş yapmaya yöneltti. Kendisinden öncekilerin aksine tek merkezden yönetilmeyen, bir hacker saldırısına maruz kalmayacak kadar güvenli bir ortam oluşturması hedeflenen Web 3.0 ise beraberinde "metaverse" kavramını getirdi.
"Meta" yani "öte" ve İngilizcedeki "universe" yani "evren" kelimelerinden oluşan metaverse, sanal ve gerçek dünyanın buluştuğu bir ortamı kullanıcılara sunuyor. Bu ortamları tasarlayanlar, kendi evrenlerinden arsa satışı da yapıyor. Birden fazla platform üzerinden gerçekleştirilen arsa satışlarında alıcıların büyük çoğunluğunu ise Türkler oluşturuyor.
Satışlarda işin en kritik yönü
Bilişim Hukuku Uzmanı Avukat Murat Keçeciler, metaverse konusunda internetin ilk yaygınlaşmaya başladığı günlere benzer, "kuralsız" bir dönem yaşandığına dikkati çekti.
Sanal dünyada arsa satışı yapılan platformlara Türkiye'den büyük talep olduğunu anlatan Keçeciler, bu platformlarda dünya haritasının parsel parsel satıldığını söyledi.
Bu satışlarda işin en kritik yönünün, aynı arsanın birden fazla platformda satışa sunulması olduğuna değinen Keçeciler, "Siz o noktayı satın aldığınızda diğer platformda o nokta başka birisi tarafından satın alınmış olabilir. Bunun önüne geçmeniz mümkün değil. Bunların her biri ayrı ayrı evrenler. Birinci evrende bir gayrimenkulün sahibi olmanız ikinci evrende de o gayrimenkulün sahibi olmanızı gerektirecek bir durum değil." dedi.
"80 bin arazinin 20 binini Türkler aldı"
Bu arsaların uzun vadede bir işe yarayıp yaramayacağının ayrı bir tartışma konusu olduğunu anlatan Keçeciler, şöyle konuştu:
"İlginç bir şekilde sanal ortamlardaki arazi satışlarında bir numara Türkiye. En fazla arazi satın alanlar bizleriz. En fazla arazinin satıldığı ülke konumu da yine biziz. Örneğin geçen hafta OVR'de toplamda 80 bin arazi satışı yapılmışsa bunun 20 binini biz Türkler almışız. Buradaki temel motivasyon nedir, burada arazi alanların ana gayeleri nedir, açıkçası bir nevi 'İleride buralar değerlenir şimdiden yatırım yapayım.' gibi bir mantık olabilir ama bu ne kadar sağlıklı işleyecek onu kestirmek, onunla ilgili bir öngörü ortaya koymak mümkün değil."
Sanal arsa meselesinin son dönemde "çılgınlık" haline geldiğinin altını çizen Murat Keçeciler, sanal alemde arsa alacaklara, eğer teknolojiye yatkınlığı olan bir girişimci değillerse bunu bir yatırım aracı olarak görmemeleri tavsiyesinde bulund
"Borç alarak kesinlikle bu işlere girmeyin" uyarısı
Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Başkanı Kadir Kurtuluş, metaversede "İstanbul arsası" denilen şeyin sadece dijital bir resmin JPEG formatındaki NFT'si olduğunu vurguladı.
Her metaverse ortamının, "Burası merkez olacak" iddiasıyla müşteri çekmeye çalıştığını, bunun da alıcıları yanıltabileceğini belirten Kurtuluş, aynı haritanın birden fazla platform tarafından satışa sunulduğunun altını çizdi.
İnsanların gelecekte bu arsaların çok yüksek rakamlara ulaşacağı ve zengin olacakları hayaliyle bu projelere yatırım yaptığını belirten Kurtuluş, şöyle devam etti:
"Meta evrene para yatıracaklar kaynaklarını sepet yapsınlar. Yüzde 10-15'ten fazlasını ya da borç alarak kesinlikle bu işlere girmesinler. Böyle bir şeyi de iyi araştırsınlar. Kendilerini yormayacak kadar yatırım yapabilirler. Ama kredi çekip kripto paraya girmek, bugünden yarına değerlenecek deyip metaversede yer almak, bunlar hızlı gerçekleşecek şeyler değil. Bu başka bir uzmanlık alanı. Bu konuları biliyorsanız bu işleri yapabilirsiniz, bilmiyorsanız uzak durun."
"Arsaların gerçek sahiplerinin dava hakkı doğabilir"
Sanal arsaların gerçek dünyada karşılığı olmadığını vurgulayan Kurtuluş, "Bunun gerçekten fiziki arsa ile ilişkisi olmadığını söylüyorlar ama 'aldatıcı bir faaliyet' olarak davalar bile açılabilir bu şirketlere karşı." ifadelerini kullandı.
Metaversede satın alınan arsaların gerçek sahiplerinin, "Bu bir dolandırıcılık faaliyetidir" diyerek dava açma hakkı doğabileceğini belirten Kurtuluş, "Arsa alan kişinin 'Bunu metaverseden aldım bu arsa benimdir.' demediği sürece bir zararı yok ama arsanın gerçek sahipleri 'Bu bir dolandırıcılık faaliyetidir.' deyip suç duyurusunda bulunabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Metaverse arsa nasıl ve nereden alınır?
Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerini kullanarak 3 boyutlu bir şekilde yer alabileceği Metaverse, iş toplantılarından eğlenceye kadar çok sayıda alanda kullanılabilecek. Son olarak arsa satışı konusuyla gündeme gelen Metaverse, Sandbox, Ovr gibi birçok metverse platformu, milyon dolarlık parsel alımlarına sahne oldu. Seul ise bu alana giriş yapan ilk şehir oldu.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)'nin de içinde bulunduğu ve tüm dünyanın bir düzlem olarak kullanmakta olduğu Metaverse evreninde, meydanlar, ibadet alanları ve kültürel binalar dahi satın alınabiliyor. Metaverse sisteminde yatırım yaparken alınacak risklere karşı öngörülü olmak oldukça önemlidir. Metaverse evreninde kripto paralar geçerli olup, bu kripto paraların tamamı sanal hisseler olarak kullanılmaktadır. Fakat, sanal ortamı hedeflemekte olan en popüler kripto para Decentraland'dır. Bu platformdan arsa alınabilmekte ve ayrıca Axie Infinity, Enjin Coin, The Sandbox gibi platformlar da kullanılabilmektedir.
Facebook ve Microsoft gibi büyük şirketler de bu alana yatırım yapan şirketler arasında yer alıyor. Yakın bir zaman için de de ürünlerini piyasaya sürmeleri bekleniyor. Bu nedenle şu süreçte küçük yatırımlar çok daha doğru bir hareket olacaktır. Sanal arsa satın almak için kripto para kullanılması gerektiği için bu kripto paraların işlem ve takas yapma gibi imkanlarının olması gerekiyor. Ayrıca yatırım yapılacak olan ürünün özelliklerinin iyi bilinmesi e oldukça önemli. Örnek verecek olursak, Decentraland platformu üzerinden bir arazi alınacaksa bunun Land isimli token ile yapılması gerektiğinin biliniyor olması lazım. Bu token alındıktan sonra Decentraland platformunda parsel alanlara sahip olunabilir. Bu da gelecekte sanal evrende sizi temsil edecek bir dijital kopyanızın oluşmasını sağlayacaktır.
İstanbul parsel parsel satılıyor!
Ovr Metaverse oyunu, mobil uygulama üzerinden çeşitli görevler yapılan bir oyun olma özelliği taşıyor ve dünya bu oyun içinde tam olarak 1.6 trilyon parsele bölünüyor. Bu parseller, harita üzerinden belirlenmekte ve açık artırma ile satın alınmaktadır. İstanbul'da ise bir Metaverse parselinin bedeli 200 Türk Lirası olarak belirlenmiş durumda. İstanbul'un Bağcılar ilçesinde bulunan bir Metaverse parseli, 135 TL olarak belirlenmişken, Ortaköy sahilinde 500 TL'ye kadar yükseliyor. Bu parseller genellikle küçük olmaları nedeniyle 50 parsel geniş bir arazinin bedeli 20 bin liraya kadar çıkabiliyor.
2022 Metaverse arsa fiyatları ne kadar?
Metaverse üzerinden arsa satışlarına olan ilginin yoğunluğu, en değerli alanların çoktan satın alınmış ya da satışa çıkarılmış olma ihtimalini yükseltiyor. Özellikle İstanbul'da Çırağan Caddesi üzerinde parsel bulunması neredeyse imkansız durumda. İstanbul'un en işlek yerlerinden biri olan İstiklal Caddesi üzerinde bulunan tüm parseller tükenmiş durumdayken, caddenin ara sokaklarında bulunan ve satılmamış olan alanlar ise 12 OVR (400 TL) fiyattan alıcı bulabiliyor. Nişantaşı'nda bulunan boş arsalar için ise bu fiyat 8 OVR yani yaklaşık 250 TL'den satışa sunuluyor. Stadyum, cami saray ve köprü gibi sembol alanlar ise çoktan tükendi. Bu da sadece ilerde değerlenecek parsellerin kalmasına neden oldu. Türkiye genelinde ise yaklaşık 20 binin üzerinde parsel satın alınmış durumda.
Metaverse üzerinden arsa satın almak ne kadar doğru?
Son zamanların en popüler oyunlarından biri olan ve Metaverse üzerinden gerçekleştirilen arsa satın alımları, gerçek hayatta olduğu gibi sınırlı sayıda satışa sunulan alanların ileride değerlenebileceği fikrinden dolayı hızını kesmeden devam ediyor. Fakat bu durum, tüketicilerin dikkat etmesi gerektiği bazı hususları da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, internet üzerinden gerçekleştirilen her işlemde olduğu gibi metaverse satın alımlarında da bazı noktalara dikkat edilmesi gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyor. Şunda çok yeni bir gelişme olarak bilinen Metaverse evrenlerinde gerçekleştirilen satın alımlar ile ilgili bir denetim ya da garanti durumu söz konusu değil. Bu nedenle özellikle bu evrenlerde sadece kripto paralarla işlem yapılıyor ve kripto paraların da bir denetiminin ya da güvenliğinin bulunmuyor olması, Metaverse evreni üzerinden arsa satın alma işlemlerinde de dikkatli olunması gerektiğinin altı çiziliyor.
