Abidedeki tören, Türkiye Cumhuriyeti adına Bakan Ersoy'un anıta ay yıldız motifli çelenk sunmasıyla başladı.
Saygı duruşunda bulunulması, tören kıtası tarafından saygı atışı yapılmasının ardından program, İstiklal Marşı eşliğinde göndere Türk bayrağının çekilmesiyle devam etti.
Türk Silahlı Kuvvetleri adına konuşan 18. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Dündar Şahin Güngör, şehitleri rahmet ve şükranla andığını söyledi.
Çanakkale Savaşları'nda düşmanın denizde bozguna uğradığını ve karaya çıkarma yaptığını anlatan Güngör, şöyle konuştu:
"Kara Savaşları'nın devam ettiği 8,5 ay boyunca, daracık bölgelerdeki siper hatlarımıza saatlerce süren bombardımanlarda binlerce top mermisi atılmış, sayısız hücumlar gerçekleştirilmiş ancak kahraman Mehmetçik'i mevzilerden söküp atmak mümkün olmamıştır. Mehmetçik, üzerine yağdırılan çelik yağmurlarına aldırmamış, vatanını savunmak uğruna gözlerini kırpmadan ileri, daima ileri atılmış, düşman postallarının aziz vatan topraklarında daim kalmasını engellemiş, şairin söylediği gibi, 'sellercesine' ileri atılarak geleceğine sıkılan kurşunlara bedenini siper etmiştir."
Şehitlerin huzur içinde uyuması için çalıştıklarını belirten Güngör, Türk bayrağının sonsuza kadar dalgalanması için mücadeleye devam edeceklerini vurguladı.
- Dedesi Çanakkale'de ölen İngiliz komutan
İtilaf Devletleri adına konuşan Birleşik Krallık Kara Kuvvetleri Komutanı General Sir Mark Carleton-Simith, büyük büyük babasının Çanakkale'de hayatını kaybettiğini ancak mezarının belli olmadığını söyledi.
Dedesinin ailesinden Gelibolu'yu ziyaret eden ilk kişi olduğunu kaydeden Carleton-Simith, şöyle devam etti:
"Ailem burayı 'yabancı toprakların hep İngiltere olacak bir köşesi' olarak düşündü sadece. Bu nedenle bugün eski İtilaf Devletleri'ni temsilen burada bulunmak ve 104 yıl önce burada gerçekleşen büyük askeri karşılaşma sırasında her iki tarafın da verdiği hizmetleri, yaptığı fedakarlıkları ve çektiği çileleri anmak benim için büyük bir onurdur. Savaş, çarpışanların kişisel özelliklerini daha da kuvvetlendirir. Bu sahillerde, vadilerde ve bu kutsal topraklardaki çam ormanları içinde çarpışırken hayatını kaybeden yüz binlerce kişi içinde, her tarafta çok sayıda kahraman vardı. Aylarca süren acıya rağmen, savaşan herkesin birbirine duyduğu saygıyı gösteren olağanüstü insani örnekler vardı. Örneğin, Anzak Körfezi'nde savaşan Türk ve Avustralyalı askerler ölülerini haysiyetli şekilde gömmek için savaşa ara verdi."
Gelibolu'da hayatını kaybedenleri saygıyla andığını dile getiren Carleton-Simith, şunları kaydetti:
"Burada yaşanan acılar ve kayıplar, büyük bir hüzün kaynağı olduğu kadar, Birinci Dünya Savaşı'nın kum, çamur ve küllerinden doğan genç ve yeni devletler için aynı zamanda bir gurur ve ilham kaynağı olmuştur. Yaşanan onca şiddetli çarpışmaya rağmen, acımasız tarihsel düşmanlığın yerini güçlü dostlukların ve sağlam ittifakların almış olması burada yaşananlara uygun bir mirastır. Türkiye ve Büyük Britanya'nın karşı saflarda olmasının üzerinden 100 yıl geçtikten sonra şimdi NATO müttefikleri ve birbirine güvenen dostlar olmaları, uzlaşmanın değerini sergileyen önemli bir göstergedir. Hep birlikte geçmişte savaşmış bu insanları onurlandırmalı ve gelecekte savaşmaya daha az ihtiyaç duyacağımız bir dünya yaratmak için çaba harcamalıyız."
Herkesin hayatını kaybedenlerin anısını ve yaşayanların geleceğini saygıyla kucaklaması gerektiğini belirten Carleton-Simith, şu ifadeleri kullandı:
"Gelibolu'da Tümen Komutanlığı yapan ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu atası Mustafa Kemal Atatürk'ün sözlerini hatırlayalım, 'Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükut içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindediler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu topraklarda canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.' Eski İtilaf Devletleri adına Çanakkale Gelibolu'nun hatırası ve ortak geleceğimiz önünde saygıyla eğiliyorum."
- "Vatan toprakları altında kefensiz yatanları unutmadık"
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir ise kendilerinin de şehitlerin hatırlarını canlı tutmak ve onları unutturmamak için çalıştıklarını söyledi.
Çanakkale ruhunu her daim diri tutmak ve gelecek kuşaklara aktarmak için mücadele ettiklerini dile getiren Kaşdemir, şöyle konuştu:
"104 yıl önce ülkeleri için burada bulunan ve hayatlarını kaybeden İtilaf Devletleri'ne mensup askerler de Atatürk'ün dediği gibi, bu topraklarda huzur içinde yatıyorlar. Onlar artık bu toprakların evlatları olmuşlardır. Bugün burada, onları da anıyoruz. Bugün atalarını anmak için aramızda olan yabancı misafirlerimize de daha önce olduğu gibi Türk misafirperverliğini göstereceğiz. Savaştan sonra, ülkelerimiz arasında kurulan dostlukları karşılıklı olarak muhafaza edeceğiz. Ülkemize ziyaret amacıyla gelen tüm yabancı misafirlerimizi en iyi şekilde bu topraklarda ağırlayacağız. Ülkemize ve Çanakkale'ye daha sık ve daha kalabalık gelmelerini bekleyeceğiz. Vatan toprakları altında kefensiz yatanları unutmadık, unutmayacağız. Bize bu toprakları vatan yapanları her zaman hayırla yad edeceğiz. Çanakkale ruhuna her zaman sahip çıkacağız. 104 yıl önce bu topraklarda şehit olan Mehmetçiklerimizi, gazilerimizi rahmetle ve şükranla anıyoruz."
- Törenden detaylar
Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Tarihi Türk Müzik Topluluğu Mehter Takımı anma töreninde konser verdi.
Türk ve Anzak askerleriyle gaziler ve izciler tören geçişi yaptı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve protokol üyeleri, geçit töreninden sonra Şehitler Abidesi'nin deniz tarafında kurulan alana geçti.
Türk Yıldızları'nın Çanakkale Boğazı üzerindeki gösterisi, izleyenler tarafından beğeniyle takip edildi.
Ersoy ile protokol üyeleri, daha sonra şehitlik defterini imzaladı, şehitliğe çiçek bıraktı.
Anma töreninde, Çanakkale Valisi Orhan Tavlı, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Musa Avsever, 2. Kolordu Komutanı Korgeneral Zekai Aksakallı, Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Levent Kerim Uça, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, AK Parti Çanakkale Milletvekili Jülide İskenderoğlu, Avustralya Genelkurmay Başkanı Angus Campbell, Fransa Büyükelçiliği Elçi Müsteşarı Sylvain Guiaugue, Yeni Zelanda Meclis Başkanı Rt Hon Trevor Mallard, Yeni Zelanda'nın Ankara Büyükelçisi Wendy Hinton, Yeni Zelanda milletvekilleri Hon Dr Nick Smith, Gareth Hughes, Hon Nicky Wagner, Angie Warren-Clark ve Çanakkale Avustralya Konsolosu Dylan Walsh da hazır bulundu.
Gazilerin ve yabancı misyon temsilcilerinin katıldığı törende, ayrıca Çanakkale Savaşları'nda şehit veren liselerin öğrencileri yer aldı.
Çanakkale'de şehit olan askerler için Kur'an-ı Kerim tilaveti yapıldı ve dua okundu.
(Bitti)
